Knut Hamsun is een Noorse auteur die leefde van 1859 tot 1952. In zijn tijd genoot hij grote bekendheid als schrijver, en later ook -in minder postitieve zin - als nazi-sympathisant. Blijkbaar zijn zijn boeken in grote delen van Europa altijd bekend gebleven. (tussen twee haakjes: de nazisympathie is niet uit de boeken te halen, dus denk niet dat je hier met een soort politiek extremistische literatuur van doen hebt.)

In mijn leven verscheen Hamsun pas door twee toevallige theatervoorstellingen, die mij nieuwsgierig maakten naar zijn boeken. Aldus ben ik begonnen met Pan, het verhaal van luitenant Thomas Glahn, die in het jaar 1855 samen met zijn hond Aesopus bijna een jaar in een berghut bij een klein stadje in het hoge noorden van Noorwegen verblijft. Zijn herkomst is onduidelijk, evenals zijn verleden. Hij leeft in het nu, en geniet, zoals alleen een 19e eeuwse Romanticus dat kan, van de natuur. In elk ontluikend blad ziet hij de hand van god. Het boek is vol van lyrische beschrijvingen van het noordelijke landschap.

Alles verandert als de jonge luitenant kennismaakt met Edvarda, op wie hij al snel vreselijk verliefd wordt. De liefde lijkt wederzijds, maar Edvarda is een grillige dame, en ook Glahn laat zich meeslepen door zijn gevoelens van het moment, die heen en weer slingeren tussen allesoverweldigende verliefdheid en haat. Je snapt dus wel dat dit in een drama moet eindigen.

Van de 19e eeuwse lyrische natuurbeschrijvingen kan ik enorm genieten, en dat heb ik bij dit boek dus ook gedaan. Maar tegelijk staat de dramatiek van de relaties, het melodrama, mij als 21e eeuwer ook enorm tegen. Hetzelfde probleem heb ik bij Frederik van Eeden. Daarom is dit een boek waar ik dubbele gevoelens over koester. ( )

Pan lijkt eerst een soort Noorse Walden te gaan worden. De introverte luitenant Glahn woont helemaal alleen in een hut aan de rand van een bos in Nordland, een dunbevolkte provincie. Zijn enige gezelschap is de hond Aesopus, de korhoenders die balderen in de verte op de berghellingen en de steenvalken die in de hoogte broeden.