De kleur paars. Door: Alice Walker.

Toen ik de kans kreeg om deze klassieker (voor het eerst verschenen in 1982) te lezen voelde ik me moreel verplicht om dat te doen. Jammer genoeg leven wij tegenwoordig in een tijd waarin dit boek weer brandend actueel is; door hoe er wordt gekeken naar zwarte mensen, naar vrouwen, naar zwarte vrouwen.

Ik begon dus in dit ‘moetje’ te lezen en was al heel snel verliefd op dit boek. Het was geen moeten meer maar willen en ik las het in en rotvaart uit. En wil nu dat iedereen dit pareltje leest!

Celie en haar brieven aan God sleuren je een verhaal binnen dat donker en grauw en uitzichtloos is. Een verhaal zonder hoop, toekomst, vreugde. En toch lees je geboeid en vol enthousiasme verder. Dat komt door het schrijftalent van Celie (lees: Alice); kort, no nonsens, stoutmoedig. Met de nodige humor slaagt ze er in om je op een dragelijke manier doorheen de diepe poel van ellende te slepen. Zonder iets van het verhaal te willen spoilen kan ik je zeggen dat alles met de komst van de knappe zangeres Shug Avery beter begint te gaan…

Doordat het een brievenboek is, brieven aan God én aan haar zus Nettie, kom je heel veel te weten. Dat maakt dit boek tot een soort van geschiedenisboek dat elke scholier zou moeten lezen. Onderwijzend personeel zou dit moeten aanmoedigen, zeker in België. (Ik leerde meer over onze toenmalige koning Leopold II en Congo door dit boek dan ik ooit op school hoorde.) Om de leerlingen over de streep te halen moet vermeld worden dat dit boek een lekker vleugje ‘seks, drugs en rock en roll’ bevat, echt waar. Ook mensen die de school al lang hebben verlaten moeten dit boek lezen, het is een aanrader voor iedereen die graag spannende verhalen leest, voor mensen die houden van liefdesavonturen, voor meerwaardezoeker, voor spirituelen of godsdienstigen,… kortom: voor iedereen die wil geraakt worden.

De kleur paars is een boek van vroeger over nu. Het is een hoopvol verhaal boordevol liefde, liefde in al haar facetten en vormen. Het houdt ons een spiegel voor en geeft ons een schop onder onze kont (er is nog zo veel werk aan de winkel). Alice en Celie leren ons dat het ware geloof niet draait om een beeld van een witte oude man op een wolk, of een witte oude man vooraan in een kerk. Het ware geloof schuilt in ieder van ons, in alles; in elke steen, vogel, boom, zonsopgang,… Het is rondom ons voor zij die het willen zien. En het allerbelangrijkste geloof is het geloof in jezelf. ( )

Ik heb de film nooit gezien, dus kon ik dit boek onbevangen lezen. Een brievenroman, dat beviel me al meteen; het genre was vooral populair in de tweede helft van de 18de eeuw, en ik vind het nog altijd een heel sterke methode om én een verhaal te vertellen (in stukken en brokken en vanuit verschillende invalshoeken), en vooral de perceptie en de introspectie van de betrokken figuren mooi in de verf te zetten.
En dat gebeurt in deze roman zeker ook op een geslaagde manier. Bovendien zijn de thema's best veelzijdig: vrouwenmishandeling, slavernij, racisme, minderwaardigheidscomplex. Walker beperkt zich niet tot een illustratie daarvan, maar toont ook hoe je daar volgens haar mee om kan gaan: groeien door vertrouwen en liefde, de moed om op te staan tegen onrecht, berusting in de wisselvalligheid van het leven, openheid voor al wat mooi en goed is.
Een nevenspoor is de relativering van de "terug naar Afrika"-rage onder zwarte Afrikanen. Walker probeert aan te tonen dat dezelfde scheefgroei (racisme, vrouwenverdrukking, achterlijke tradities) even goed onder Afrikanen terug te vinden is.
En zo komen we uit bij de belangrijkste schaduwzijde van dit boek: geregeld is Walker iets te belerend, te moraliserend, te educatief, alsof ze haar 'volk' (Afro-amerikanen) wilde heropvoeden. Maar het blijft een mooi verhaal (al had het happy end echt niet gehoeven). ( )