Er is geen boek in de Nederlandse cultuurgeschiedenis dat zo spraakmakend is geweest als Herfsttij der middeleeuwen. Het is een synthese van beeldende kunst en literaire bronnen, van de verstilde sfeer van de Vlaamse primitieven en de klacht om het bestaan in het werk van de contemporaine dichters en schrijvers - dit alles tegen de achtergrond van schitterende feesten en van pompeuze praal. Erudiet en beeldend beschrijft Johan Huizinga in de vurige kleuren van de herfst de teloorgang van de laat-middeleeuwse beschaving. Naast een kaart van de Bourgondische Nederlanden, een tijdtafel, een stamboom van het Bourgondische vorstenhuis en een nawoord, bevat deze uitgave van Herfsttij der middeleeuwen bovendien honderden afbeeldingen, grotendeels in kleur, van kunstwerken en manuscripten die in de tekst door Huizinga worden genoemd.
Recensie(s)
Het wereldberoemde cultuurhistorische werk dat Huizinga wijdde aan de periode 1300-1500 in Frankrijk en de Nederlanden, kende al edities met afbeeldingen. Maar die waren niet zo efficiënt geïllustreerd als deze. Tekstbezorger/Huizinga-biograaf Van der Lem, die ook de spelling moderniseerde en citaten vertaalde, zocht bij elke verwijzing in de tekst de mooist mogelijke afbeelding: schilderijen en miniaturen in de prachtigste, vaak heraldieke kleuren. Resultaat: een goed samenspel van tekst en 300 afbeeldingen (54 bladvullend). Maar die tekst, is die niet verouderd? Nee, want Huizinga werkte vooral met primaire bronnen. Het beeld dat hij van het leven geeft, is bont en vol tegenstellingen: rijkdom en armoede, platte gein en geestelijke vreugde, wreedheid en tederheid wisselen af, men bemint en haat, bidt en vloekt. Doch achter de façades zoekt Huizinga de emoties. Deze uitgave is wel zó bijzonder, dat ze aanschaf rechtvaardigt ook als men de 'kale' tekst al bezit. Tweekolommendruk. Nawoord over het ontstaan van de tekst. Tijdtafel, stamboom Bourgondische Huis, register.

Uitgebreide studie over de cultuur en haar uitingsvormen in de Late Middeleeuwen (1350-1500). De auteur is later toch vooral bekritiseerd omdat hij de cultuur van die tijd afschilderd in al haar heftige kleuren en schrille tegenstellingen, waarbij zaken als vroeg-kapitalisme en de samengang tussen het proces van staatsvorming en de omgangsvormen (etiquette) worden genoemd.

De ondertitel geeft getrouw de inhoud weer: geen overzicht van politieke, staatkundige, of militaire feiten (ook geen economische): wel een excursie in de diverse aspecten van de laat-middeleeuwse geesteshouding. Het accent ligt daarbij niet op filosofie en religie, wel op de geestesidealen van de bovenlaag: het ridder-ideaal, de erecodes, de hoofse liefdes, de realiteitszin, en dergelijke meer.
Kritiek: te eenzijdig gebaseerd op verhalende bronnen (maar wel bewuste techniek), geesteshouding vooral van bovenlaag (maar hoe anders?), vooral Frankrijk als model (eerder dan de Nederlanden).
Prachtige uitdrukking. Maar dat effect gaat grotendeels verloren vanwege de overvloed aan voorbeeldjes, waarvan de meeste dan nog doorspekt met citaten uit het oudfrans.
Inzichten zijn zeer prikkelend en verruimend, maar soms wel vergezocht. Oa het accent op het doorleven van het middel¬eeuwse in de nieuwe (renaissance)vormen, het doorprikken van de idealen van ridderschap en hoofsheid (als grotendeels holle modellen), maar wel aangeven van waarde van de holle ideeën voor de reële ontwikkeling van de cultuur.

Alles bij elkaar indrukwekkend, maar helaas bijna onlees¬baar. ( )

Johan Huizinga is een van de bekendste historici uit Nederland. Dit werk wordt algemeen als zijn hoofdwerk beschouwd.
Het boek is prachtig geïllustreerd, maar de tekst lijkt mij weinig samenhangend. Gestopt met lezen na blz 40. ( )

Dit prachtige geïllustreerde boek geeft een heldere kijk op de leef - en gedachtenwereld en de religieuze ervaring in de veertiende en vijftiende eeuw en beschrijft op positieve wijze het einde van een tijdperk, hetgeen wordt ondersteund door verwijzingen naar literatuur en schilderkunst . Fascinerend. ( )