Een heel knap boek, dat toch steeds meer een kant op ging die mij minder aansprak. Een invalide oudere vrouw, (El)frieda Tendeloo, verliest totaal onverwacht haar man en mantelzorger en moet daarom haar huis verlaten en wordt ondergebracht in een verpleeghuis. Daar begint zij steeds geobsedeerder terug te denken aan haar eerste liefde, Otto, die ze ontmoette op de bevroren Waal in de winter van 1963. Tegelijkertijd kan ze nog niet goed omgaan met het verlies van haar man en haar zelfstandigheid, en ook niet met haar zoon en schoondochter die alles voor haar regelen/bedisselen en euforisch zwanger zijn -waarop Frieda totaal verkeerd reageert. In 1963 woont Frieda, 21, nog bij haar ouders, in een ultrakatholieke omgeving. Otto is getrouwd en zijn vrouw Brigitte mag niets weten. Hij is voor Frieda de eerste, zij aanbidt hem en hij houdt zeker ook van haar, idyllisch. Ondanks (vrij late) voorzorgsmaatregelen wordt Frieda natuurlijk toch zwanger. Zoals zij het hele boek door zal doen, stopt ze zo lang mogelijk haar kop in het zand en kan/wil ze ook nergens over praten. Een abortus, hoe moeilijk ook in die tijd, wijst ze af, ook het afstaan van haar kind aan hetzij Otto en Brigitte, hetzij de nonnen bij wie ze zou kunnen bevallen. Voor haar ouders zijn deze schande en haar weigering om een oplossing te vinden onoverkomelijk en ze zetten haar zonder pardon het huis uit. Het is bijna onmogelijk voor een ongetrouwde zwangere om ergens onderdak te vinden; met behulp van Otto komt ze in een soort kraakpand avant la lettre, een hel, terecht. Ontslagen bij de bloemenwinkel waar ze werkt is ze natuurlijk al lang en over hoe alles verder moet denkt ze eigenlijk niet na. De geboorte komt te vroeg, dramatisch, geïmproviseerd, met een vroedvrouw (natuurlijk weer een non) en een arts die haar beiden volstrekt negeren. Ook Otto komt binnen, maar verdwijnt weer. Van de baby geen spoor. Frieda wordt half bewusteloos opgenomen in het ziekenhuis, waar ze de enige op zaal is die geen kind heeft en bovendien met “mejuffrouw” wordt aangesproken, natuurlijk weer uitsluitend door nonnen. Dat het kind doodgeboren is wordt op allerlei manieren, maar nooit helemaal letterlijk, verteld. De boodschap is dat ze het moet vergeten, wat het tegengestelde effect heeft. Uiteindelijk mag zij het hospitaal verlaten, wordt door haar ouders weer in genade aangenomen, leert later een aardige man kennen, Louis, met wie ze een zoon Tobias krijgt. Louis en Tobias kunnen niet begrijpen waarom Frieda zo razend wordt wanneer haar ouders ze overladen met cadeaus en liefde, want ze praat nooit ergens over. Maar in het verzorgingstehuis vertelt ze Tobias uiteindelijk over Otto naar wie ze steeds obsessiever op zoek is en die onverwacht vlakbij woont. Maar uiteindelijk blijkt het niet om Otto maar om de zoektocht naar doodgeboren kind te gaan. En dat is eigenlijk het thema dat mij minder aansprak. Er is veel research voor dit boek gedaan, dus ik moet wel geloven dat dit bekrompen, bigotte, roomse leven inderdaad bestond in 1963 – het jaar dat The Beatles doorbraken. Frieda is een jaar of vijf ouder dan ik, terwijl deze opvattingen en deze wereld mij totaal vreemd zijn. Dat moet voor een deel liggen aan het verschil tussen Nijmegen en Den Haag, tussen rooms en vaag humanistisch, tussen lager en hoger opgeleid, maar het verbaasde me toch. Het boek zit heel knap in elkaar. Allerlei opmerkingen en feiten uit het begin worden pas heel veel later duidelijk: waarom windt Frieda zich zo op over een nachtvlinder die buiten het raam in een spinnenweb verstrikt raakt? Waarom is de lidcactus die ze niet kan meenemen naar het verpleeghuis zo belangrijk? Waarom raakt ze in paniek en slaat ze de lieve verzorger die haar doucht? Waarom is het eerste detail over het wegdragen van de dode Louis zijn voeten die onder het zeil uitsteken? Heel goed gedaan. ( )

Het lukt me niet goed om aan iets anders te denken.

Het begint allemaal zo mooi voor de jonge Frieda Tendeloo: een toevallige ontmoeting in 1963 op de dichtgevroren Waal bij Nijmegen met een iets oudere man maakt de toch al bijzondere dag nog specialer. Ze ziet Otto weer als hij in de bloemenzaak waar ze werkt een boeket laat maken voor het graf van zijn ouders. De liefde ontvlamt en de voor hem buitenechtelijk affaire is voor haar een ontsnapping aan haar eentonige leven, nog thuiswonend bij haar katholieke ouders. Alles gaat goed totdat ze ongewenst zwanger raakt.

KIJK:
http://trijntjeblog.blogspot.com/2022/10/het-geheim.html ( )