Van Salingers kortverhalen zie ik me wel een liefhebber worden. Voorwaarde is natuurlijk dat ik ze op een dag allemaal in bezit heb. Bijkomende voorwaarde dat ik ze in een lange, van werk, familie en vrienden ontbeende, leessessie tot me kan nemen. In het Engels.

Er wordt veel beloofd. De personages die terugkeren in de andere bundels, en waarvan naar verluidt sommigen de auteur heten te zijn van enkele verhalen (en zelfs van The Catcher zelve). Ik moet deze verhalen bovendien, zo leren allerhande websites me, nauwkeuriger lezen, de zinnen om en wederom keren. (Het is niet mijn manier van lezen, maar ik houd wel van de suggestie.)

De lachvogel, Teddy en vooral Een perfecte dag voor bananenvis. ( )

Negen verhalen van van de Amerikaanse schrijver (1919), geschreven eind jaren veertig, begin jaren vijftig, waarin vaak kinderen centraal staan. Salinger, die door zijn roman 'The catcher in the rye' wereldberoemdheid kreeg, geeft ook in deze verhalen blijk van zijn groot schrijverstalent. De verhalen geven hallucinerende gevoelens en sensaties weer, terwijl ze toch vaak alleen over de realiteit gaan: van het eerste (titel)verhaal, over een psychisch gestoorde jonge man die met zijn vriendin aan een strand tot zichzelf poogt te komen, tot het laatste, waarin een vroegrijp jongetje van tien met parapsychologische gaven op een schip van Europa naar New York terugvaart. Salinger is een meester in het beschrijven van het uiterlijk van zijn personages, haardracht, kleding, schoenen. Voor veel liefhebbers vormen deze verhalen het voorlopige hoogtepunt van zijn werk. Goede vertaling. Onderdeel van een vierdelige gebonden heruitgave van alle Nederlandse vertalingen van werk van Salinger*, die ook al welkom is omdat de schrijver sinds jaar en dag weigert nieuw werk vrij te geven.

Na Catcher in the Rye was dit toch grotendeels een afknapper. Enkele verhaaltjes zijn zeker bijzonder, vooral door de bijzondere mensen en voorvallen die worden beschreven, met A Perfect Day for Bananafish als subliem hoogtepunt. Maar na vijf verhaaltjes hield ik het voor bekeken: het wereld- en mensbeeld van Salinger is gewoon te deprimerend voor mij en dat wordt helaas niet gecompenseerd door de manier van schrijven. ( )

*spoilers*
De nine stories hebben meestal een twist aan het einde waardoor het verhaal echt "af" is. Soms is dat een positieve wending. De vreemde jongeman uit Blue Period hervindt aan het einde koers, dwz komt zijn bijna waanbeeldachtige bevlieging te boven na een soort van onverwachte spirituele ervaring, misschien een epiphany. Een meisje heeft het helemaal gehad met het asociale gedrag van een vriendin, maar door de ruzie die volgt ontmoet ze het broertje van die vriendin; suggestie: hier gaat misschien iets moois ontstaan. Dat laatste klinkt misschien plat, maar in het verhaal zelf is het dat helemaal niet.
Soms heeft het einde een kleine ambivalentie-explosie van dingen die heel negatief maar toch ook weer positief uitpakken. Zoals in Down at the Dinghy, waarin een moeder eindelijk uit haar zoontje weet los te weken wat hem dwars zit (positief), maar dat is dan wel een heel nare belediging die hij over zijn vader heeft horen maken (negatief), maar zelf snapt hij niet helemaal de anti-semitische lading ervan (misschien dan toch weer een beetje positief).
En soms is het einde ronduit naar, neem de zelfmoord uit Bananafish, of de bijna ontwrichtende uitwerking op een team honkballende jongetjes van het liefdesverdriet vd coach.
Hoe dan ook, de verhalen hebben steeds een emotionele lading, die echter heel terughoudend, heel gedoseerd wordt overgebracht.
Misschien mijn favoriete verhaal is For Esmée. Een soldaat heeft, door woII, volstrekt vermolmde zenuwen, van zijn vroegere karakter is niets meer over. Maar aan het einde krijgt hij een brief die het plotseling weer een heel klein beetje mogelijk doet lijken dat hij zich weer beter zal gaan voelen.
Maar deze weergave vh verhaal doet er geen recht aan. Het zijn de details, het is de woordkeuze, de volgorde waarin 't verteld wordt, de verschillende suggesties en perspectieven: daardoor wordt het een hele belevingswereld ipv alleen wat gebeurtenisjes, die, samengevat, bijna sentimenteel lijken.
Het meest raadselachtige verhaal vond ik Pretty Mouth. Een man wordt midden in de nacht opgebeld door een wanhopige vriend, en heeft een eindeloos geduld en ook best wat wijsheid bij het kalmeren en moed inpraten. Echter, wat later, tijdens een tweede telefoontje, gaat het inderdaad beter met de vriend, maar dan is de man na afloop plotseling erg chagrijnig. Point: hij vond de wanhoop van die vriend eigenlijk wel lekker? Hij speelt ontzettend graag de rol van kalme trooster? Ik weet het niet. ( )