De schrijfster, hoogleraar recht en ethiek aan de universiteit van Chicago, behandelt in dit boek theorieën en modellen over recht en rechtvaardigheid en concentreert zich vrijwel uitsluitend op een drietal groepen die in alle modellen tot nu toe géén of nauwelijks aandacht kregen: mensen met een handicap, immigranten en dieren. Daar rechtvaardigheidsmodellen toch een zekere eeuwigheidswaarde dienen te hebben, moeten zij tengevolge hiervan een hoog abstractieniveau bezitten en krachtig genoeg zijn om politieke conflicten te overstijgen. Dit uitgangspunt is tevens de verklaring van het feit dat dit boek geen echt praktisch filosofische benadering kent. Refererend aan tal van belangrijke denkers zoals Hugo de Groot, Hume, Rousseau, Locke en Rawls wordt de huidige contract-maatschappij aan een grondig onderzoek onderworpen. Aan de bestaande systemen, vaak gebaseerd op een reciprociteitsgedachte en contractdenken, voegt zij de z.g. “Capabilities Approach” toe, een benadering op basis van geformuleerde menselijke vermogens die naast de filosofie ook in de (ontwikkelings)economie is ontwikkeld. Er worden in dit boek -voorlopig- tien essentiële menselijke vermogens genoemd, zoals leven, gezondheid,lichamelijke onschendbaarheid, zintuiglijke waarneming, gevoelens, praktische rede, sociale banden, leven met zorg voor en in relatie met dieren, planten etc., spel en vormgeving van eigen omgeving. “Met deze vermogens in de hand” kunnen we beargumenteren dat leven zonder één van deze kenmerken niet dier/menswaardig is. Het voordeel van deze systematiek is dat zij het manco van de reeds eerder genoemde systemen grotendeels opheft. Het z.g. contractdenken impliceert immers gelijkwaardigheid van contractanten terwijl deze omstandigheid zeker niet altijd aanwezig is.

Het boek is een zoektocht naar recht en rechtvaardigheid en naar een maatschappelijke samenwerking die niet als doel heeft om er voordeel uit te behalen maar die “slechts” de waardigheid en welzijn van iedere burger realiseert. De zoektocht geschiedt aan de hand van een uitvoerige theoretische onderbouwing en maakt dit boek tot een studie die opvalt door degelijkheid en een hartstocht naar rechtvaardigheid blootlegt. Met betrekking tot de omgang met dieren worden wijze woorden gesproken, maar er wordt in praktische zin wel eens het uiterste van de lezer gevraagd. Dat alles neemt niet weg dat de studie niet echt toegankelijk is, er wordt veel (erg veel) getheoretiseerd.

Al met al: géén boek om bij “ de open haard” even te lezen; de stof wordt vaak te omstandig gepresenteerd waardoor de grote lijn wel eens achter de horizon verdwijnt. Regelmatig terugbladeren dus.

Conclusie: lezenswaardig. ( )