Ik las dit kortverhaal (60 blz) toen ik amper 17 was, en was toen behoorlijk onder de indruk van het portret dat Cortazar in kort bestek schetste van een geniale jazzmuzikant die zichzelf om zeep helpt door zelftwijfel, drugs en alcohol. Bijna een halve eeuw later herlas ik het, en naast het intrigerend portret kwamen nu ook de filosofische en meta-literaire lagen in beeld, zeker zo indrukwekkend.
De Johnny Carter van het verhaal is blijkbaar gemodelleerd naar saxofonist Charlie Parker (1920-1955), de pionier van de Bebop, die de grenzen van de jazz merkelijk verlegde, maar ten onder ging aan verslavingen en psychoses. Ik heb de indruk dat Cortazar bewust inspeelt op onze fascinatie voor zo’n complexe figuren waarin genialiteit en menselijke zwakheid samengaan, en daarmee de inherente ambiguïteit van elke mens blootlegt. Ambiguïteit is het sleutelbegrip van dit kortverhaal, lijkt me. Getuige daarvan de filosofische onderlaag, die door Johnny zelf expliciet wordt aangebracht met mijmeringen over de relatie tussen tijd en realiteit, en die door Cortazar zelfs stilistisch wordt versterkt door het gebruik van werkwoordtijden die de scheiding tussen verleden, heden en toekomst doen vervagen. De korte mijmeringen intrigeren, maar tegelijk zijn het duidelijk maar aanzetten zijn, losse flodders van inzichten die ons algemeen aanvaarde beeld van de realiteit op losse groeven zet, zonder dat een alternatieve kijk wordt aangeboden. En zo speelt Cortazar nog meer met ambiguïteiten. Naar welke vervolger verwijst de titel bijvoorbeeld? Is het verteller Bruno die als criticus en biograaf jaagt op elk detail over Johnny, of is het Johnny die Bruno een ongemakkelijk gevoel geeft door diens inzichten expliciet in vraag stelt? Of toch Bruno die een welbepaald beeld van Johnny cultiveert, omdat hij aspecten van diens persoonlijkheid niet kan plaatsen:
Ik was al behoorlijk onder de indruk van Jorge Borges, maar de Latijns-Amerikaanse literatuur heeft blijkbaar nog andere grootheden voortgebracht met een ontregelende kijk op de realiteit. ( )