Wat een geweldig boek! Siggi Jepsen moet in het tehuis voor onhandelbare jongens een opstel schrijven over "De vreugde van de plicht". In de klas komt hij niet op gang, hij weet niet waar hij moet beginnen. Daarom moet hij in een aparte "cel" dat werk inhalen. Als hij dan eindelijk aan het schrijven slaat, weet hij ook niet meer van ophouden. Zijn hele veroordeling heeft alles te maken met de plicht, zoals zijn vader, politieman van Rugbüll in het noorden van Duitsland, aan de Waddenzee, die opvatte. De expressionistische schilder Nansen uit dat dorp krijgt in de oorlog een verbod om nog te schilderen en dat moet vader Jepsen controleren. Hij vraagt Siggi, die goed bevriend is met de schilder, hem te helpen. Ook na de oorlog kan Jepsen niet ophouden met het handhaven van dat inmiddels opgeheven verbod. Daarom gaat Siggi schilderijen van Nansen "redden". Dat gaat goed, totdat zijn vader ontdekt waar hij die geredde schilderijen bewaart en Siggi wordt veroordeeld. Ook de broer en de zus van Siggi hebben te lijden onder het plichtsgevoel van hun vader. Als het werk eindelijk af is (na meer dan een jaar), is het einde van zijn verblijf in het tehuis daar. Maar hij heeft geen idee wat hij met die vrijheid moet gaan doen...

In heropvoedingsgesticht: opstel over 'de vreugden van de plicht'. Hij weigert.Het conflict tss plicht en het individuele geweten. Het geweld en de gruwel wordt niet beschreven. ( )

Het verhaal speelt in Duitsland gedurende de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog en dompelt de lezer onder in de herinneringen van de 21-jarige Siggi Jepsen die, geïnterneerd in een opvoedingsgesticht, opdracht krijgt om een opstel te schrijven over ‘de vreugden der plicht’.
Tijdens het schrijven ontdekt hij dat hij over dit onderwerp veel te verhalen heeft. De Nederlandse uitgever wil de lezer laten weten dat het een verhaal is over een veldwachter die het door de nazi’s opgelegde schilderverbod aan een beroemde kunstenaar moet meedelen en het ook moet controleren, maar dat is een wel erg schrale omschrijving van het verhaal.
Natuurlijk is het een thema om het verhaal in te verankeren doch veel meer gaat het om de metaforische werking van het begrip ‘plicht’. Waar eindigt die, is er een hiërarchie van plichten en een soort ethisch verschil in reikwijdte tussen in conflict rakende plichten ?
Is trouw een plicht, en waaraan dan wel ?

Wat een opstel moet worden, groeit uit tot een omvangrijke, maar bovenal majestueuze roman waarin uiteindelijk de breekbaarheid van de reeds genoemde begrippen, ook in een wisselend perspectief, wordt aangetoond.
Dit is zo’n boek waarbij je na het lezen vermoedt dat je de kern van het bestaan even als een zeepbel in de kom van je handen kunt meevoeren.
Een groter compliment kan ik op dit moment voor deze indrukwekkende roman niet verzinnen. ( )