Best eigenaardig eigenlijk: ik heb meer dan dertig boeken van Simon Carmiggelt in mijn boekenkasten staan en de meeste daarvan gelezen, maar slechts één daarvan ooit besproken en dat ging dan over … een andere schrijver, Willem Elsschot (zijnde de bespreking van Ontmoetingen met Willem Elsschot: https://bjornroosebespreekt.blogspot.com/2019/09/ontmoetingen-met-willem-elsscho....

Een kwaadwillig lezer zou kunnen denken dat ik boeken verzamel van een schrijver die ik in essentie niet weet te waarderen, maar dat is benevens de waarheid: ik heb de cursiefjes van Carmiggelt altijd zeer wel kunnen pruimen. Dat het cursiefjes zijn, is echter het probleem: een bespreking schrijven van een boek dat is samengesteld uit dat soort uit het leven gegrepen columns (want zo heten cursiefjes tegenwoordig) is nauwelijks doenbaar.

Ja, ik zou kunnen zeggen dat Carmiggelt “aangenaam” schrijft (grote literatuur is het natuurlijk niet, het zijn per slot van rekening dingetjes die in een krant zijn verschenen), dat hij bij tijd en wijle niet “gewoon” een glimlach op mijn lippen weet te krijgen maar ook een schaterlach aan mijn keel kan doen ontsnappen, dat het leuke stukjes zijn om voor te lezen, en dat de bundels natuurlijk een selectie van zijn betere krantenstukjes zijn, maar wat heeft u daar aan? Niets, inderdaad.

Waarom dan een uitzondering maken voor dit Duiven melken? Wel, omdat ik hier het voorlezen een paar keer onderbroken heb om bepaalde passages aan te duiden, wat me toelaat die hier te citeren. En een welgekozen citaat kan soms meer zeggen over een boek dan een hele hoop commentaar. Bij deze dus.

Bijvoorbeeld dit uit het stukje Een dagje: “De tram reed in Oud-Amsterdam door een straat vol plaatsen des vertiers. Een roekeloos opgeschilderde juffrouw zat voor een raam met opengeschoven gordijnen naar buiten te kijken met een gezicht vol eventuele beloften. U en ik zouden zeggen: ‘Zij lonkt,’ maar de politie, die zich óók weer van vaktermen bedient, noemt dat: ‘De vrouw vigileert.’ Dat is écht waar. Vraag het maar na – bij wijze van spreken dan. U moet natuurlijk niet allemaal, op mijn gezag, de zedenpolitie gaan opbellen om het te verifiëren, want die heren hebben het druk genoeg. Als u het mij vraagt is Amsterdam één grote zwijnepan. Maar los daarvan – wat valt er uit het bovenstaande te leren? Dat een buitenman, langs zo’n venster lopend, het best even roepen kan: ‘Mevrouw, vigileert u?’ Voorzichtigheidshalve, bedoel ik, want er bestaat altijd een kans dat ze antwoordt: ‘Neen meneer, ik geniet van het uitzicht.’”

Of dit, uit Allerhande: “Hij stopte de zak in het boodschappennet en wees op de krant, die er ook in zat. ‘Hier – Afrika ontwaakt,’ vervolgde hij. ‘Voor mij mag Afrika ontwaken. Maar ik vind het wel beangstigend en ik slaap er slecht van. Plak nou niet meteen een etiket op mijn voorhoofd. Zeg nou niet: Die man is tegen een ras. Want ik ben niet tegen een ras. Zwart, geel of bruin – ze mogen van mij allemaal twee ons allerhande. Maar ik kan het niet overzien. Kan jij het overzien, beste man? Vroeger wel. Toen ging ik naar vergaderingen en dan stond daar zo’n man op het toneel, een beetje een gluiperig iemand, weet je wel, die in de Kamer wou komen en die man riep dan: Eéns zullen de onderdrukte volkeren het juk afschudden en zich bevrijden van hun uitbuiters. Of woorden van gelijke strekking. En dan klapte je in je handen. Want je vond dat het gebeuren moest. Vind ik nog. Maar toch slaap ik er slecht van. Want het afschudden van jukken door onderdrukte volkeren is een mooi iets om naar te streven, maar het is verdomd vervelend om het mee te maken. Nou kun je zeggen: Man, jij bent een bange sufferd. Vroeger was ik je aangevlogen. Maar nu zeg ik: Ja, dat ben ik, een bange sufferd. Want ik heb geen klare kijk meer op de wereld. Ik ben onnozel, maar niet helemáál onnozel. Mijn vrouw wel. Mijn vrouw is helemáál onnozel. Als ik je nou toch vertel – laatst liet ik per ongeluk een flesje inkt omvallen op het tafelkleed. Wat dacht je dat ze deed? Ze huilde. Om dat rotkleed. In deze wereld en terwijl Afrika ontwaakt. Nou jij weer. Dan moet je toch knáp onnozel wezen.”

En ten slotte dit stukje uit In de stad, passend in een boekbespreking: “’Weet u wat het bezwaar van dit boekje is, meneer?’ vroeg hij. ‘Ik heb niet het flauwste vermoeden,’ zei ik. ‘Dan zal ik het u vertellen,’ sprak hij. ‘In de eerste plaats is het een vrolijk werk. Nou houd ik niet van een vrolijk werk. Dat is niet naar het leven. Ik heb het toch maar half uitgelezen, want je hebt wel boeken, die beginnen vrolijk, over mensen die het goed gaat en niks te mopperen hebben maar na twintig, dertig bladzijden, begint de narigheid. En dat lees ik graag – narigheid van andere mensen. Maar hier, in Edna, de droomvrouw, daar blijft het maar vrolijk. Maar dát moet ik niet. Als ik voortdurend lees over mensen, die zo’n lol in hun leven hebben, dan word ik knorrig. Van afgunst.’”

Wat de boeken van Carmiggelt aangaat: die zijn niet per se vrolijk, maar wel altijd leuk – hoe inhoudsloos dat woord ook mag geworden zijn - om te lezen. Je zal er niet knorrig van afgunst van worden, of kwaad, of de hele dag in een lachbui blijven steken, maar je zal je het lezen van zijn cursiefjes nooit beklagen. Voor wie dus heden ten dage nog into dat genre is: nooit laten liggen als je er eentje tegenkomt. ( )