Na het relaas van journalist Owen Matthews over Rusland besloot ik iets langer in Rusland te blijven, mentaal dan, en ook "De engel van Grozny" van de Noorse journaliste Asne Seierstad te lezen. In de jaren '90 bezochten zowel Matthews als Seierstad de oorlogszone in Tsjetsjenië. En waar de eerstgenoemde kwam, zag, en onmiddellijk heel hard naar Moskou terug rende (wat overigens de meeste mensen, inclusief ikzelf, zouden doen) zette Seierstad de eerste stappen in haar carrière als oorlogsjournalist. Ze bleef, en het lukte haar om - met gevaar voor eigen leven - verschillende partijen in het conflict te spreken.

Dat waren de jaren '90. Jaren later, in 2006, na verblijf in Afghanistan, Irak en Servië, ook van die plekken waar een journalist die op safe speelt zich liever niet laat zien, keerde zij terug naar Tsjetsjenië, waar de oorlog weliswaar voorbij is, maar het leven allerminst veilig of heel plezierig. Als journalist kom je alleen met toestemming van Moskou Tsjetsjenië binnen, en krijg je een decor te zien van facades (waarachter ruïnes) en doorloop je een programma met wat volksmuziek en blije politici. Om ook de andere kant te leren kennen reisde Seierstad undercover naar het voormalige oorlogsgebied, waar zij verbleef in een weeshuis. Daar sprak ze, en leefde ze, met de kinderen van Tsjetsjenië, kinderen die twee oorlogen hebben overleefd, opgroeien tussen de ruïnes, vaak voor zichzelf moeten zorgen en vaak zwaar zijn getraumatiseerd, zowel door de oorlogen zelf, als door de omstandigheden daaromheen. Het boek vertelt de verhalen van deze kinderen.

Daarnaast schetst Seierstad ook de politieke, historische en sociale context. Ze spreekt met mensenrechtenactivisten, families wiens zonen achter elkaar spoorloos verdwijnen, maar ook met de minister president van Tsjetsjenië, een marionet van Poetin. Ze beschrijft hoe de Tsjetsjenen onder Stalin naar Kazachstan werden gedeporteerd. Maar ook volgt ze een proces in Moskou naar aanleiding van een racistisch incident gericht tegen Tsjetsjeense migranten aldaar. Het is af en toe wat van de hak op de tak, en ongeordend qua stijl en onderwerpen, maar alles bij elkaar vond ik het een goed beeld geven van het leven in Tsjetsjenië onder een dictator, zowel vanuit individueel menselijk als vanuit politiek perspectief. ( )

Timur is een modern wolvenjong. De wees leeft in de ruïnes en op de vuilnisbelten van Grozny nadat hij is weggelopen uit het huis van zijn oom. Hij heeft genoeg van de mishandelingen, de uithongering. Zijn halfzusje Liana heeft hij moeten achterlaten bij de oom die haar misbruikt en uit stelen stuurt. Met een steen slaat hij een zwerfhond dood. Dan voelt hij zich machtig. Twaalf jaar oud en om aan eten te komen overvalt hij alleen jongere kinderen.
Lees verder.... ( )