De gedaanteverwisseling (1915)

Een echte klassieker. Lekker dun dus snel uit. Het verhaal van handelsreiziger die verandert in een eng beestje. Nou ja beestje : hij is zo groot als een mens, maar is een kever.Zijn werkgever, zijn vrienden en uiteindeijk ook zijn familie laten hem vallen. Hij gaat dood. Mij een raadsel waarom dit boek ooit verboden was. ( )

Een absurd verhaal over iemand die in een insekt veranderd. Je probeert je steeds voor te stellen hoe dat nu eigenlijk voelt. Het absurde zit ook in de manier waarop de rest van het gezin er mee om gaat. Onlogisch is wat mij betreft de introductie van de huurders, dat had sterker gekund. Toch terecht een klassieker. ( )

Er is veel te zeggen, en reeds door velen gezegd, over "de Gedaanteverwisseling" van Kafka. Ook ik heb het boek helemaal uitgeplozen toen ik het verplicht las op de middelbare school. Toch was ik toen veel minder aangedaan door de afschuwelijkheid van het verhaal dan wanneer ik het nu herlees.

Op analytisch niveau blijft het boek een plezierige uitdaging, ieder fragment valt te bezien in een ander licht. Tegelijkertijd is de vertelling aangrijpender dan misschien verwacht van een allegorie. Ondanks dat de hoofdpersoon duidelijk steeds minder mens wordt, zorgt de verteltrant ervoor dat de lezer zich toch meer met hem identificeert dan met zijn menselijke familieleden. De eenzaamheid en wanhoop van Samsa is duidelijker voelbaar dan de eenzaamheid en wanhoop die zijn familieleden in gelijke mate zouden moeten voelen, echter hun afschuw en schaamte weerhouden hen van enig mededogen. De opluchting aan het einde is voelbaar, maar voor wie het de grootste bevrijding is dat blijft aan de lezer zelf om te besluiten. ( )

De bespreking door Anna van Gelderen hier op LibraryThing is verhelderend http://www.librarything.nl/work/5473/reviews/63750177 ( )

Toen Gregor Samsa op een ochtend uit onrustige dromen ontwaakte, ontdekte hij dat hij in zijn bed in een reusachtig ondier was veranderd. Zo begint "De gedaanteverwisseling". De hoofdpersoon van het verhaal, een handelsreiziger is in een tor veranderd. Aanvankelijk denkt hij dat het wel weer over zal gaan, maar geleidelijk aan wordt duidelijk dat hij een tor is en een tor zal blijven. In eerste instantie wordt hij nog gevoerd, maar later wordt hij aan zijn lot overgelaten. Dan als Samsa is overleden ziet de toekomst voor zijn familie er weer gunstig uit.
"De gedaanteverwisseling" is een prachtig beklemmend verhaal. ( )