Het verhaal over de onafhankelijkste man van het land: wil zijn eigen schapen hoeden. ( )

Een 'epische' roman over het leven van de IJslandse 'crofters' (arme schapen-boeren) aan het begin van de 20e eeuw. Net als andere boeken van Laxness zijn de dialogen prachtig, maar ook de beschrijvingen en de analyses. Bjartur of Sumerhouses is de prachtige hoofdpersoon, met een goede visie over de mensheid, maar met weinig begrip voor de mensen om hem heen. Het is zo'n boek waar er heel veel gebeurt, maar waar de hoofdpersoon aan het eind weer in precies dezelfde (slechte) positie zit als aan het begin. Toch geven de gebeurtenissen de zin van het leven aan: het levert uiteindelijk niets op, behalve het verhaal; maak er dan tenminste wel eengoed verhaal van. ( )

Voor Bjart van het Zomerhuis is het leven alleen waard geleefd te worden als hij onafhankelijk is. En als hij schapenboer kan zijn. En dat houdt hij in alle omstandigheden vol, ten koste van vrouw en kinderen. Hij wil zelfs geen stuk brood van een ander aannemen. En zelfs als hij het Zomerhuis moet opgeven omdat hij de schulden op zijn stenen huis niet meer kan betalen, zal hij als zelfstandige schapenboer doorgaan in het huisje van zijn schoonmoeder. Bjart leeft in de wereld van de saga's en hij kan zich eigenlijk nauwelijks staande houden in de wereld met die saga's als referentiepunt. Daarin wordt immers nooit gerept van banken die failliet gaan of coöperaties die niet functioneren. Tegen een rendierstier kan hij nog op. Tegen de realiteit van IJsland na WO I eigenlijk niet.

Een beetje ongrijpbaar boek : moeilijk je de identificeren met een van de personen. Zoals vele boeken uit het hoge noorden een wat mystiek geheel. Wel mooi ( )

Dit boek stond al enkele jaren in mijn kast en eerlijk gezegd zag ik er een beetje tegenop om het te gaan lezen. Het is dik. Het is geschreven in de jaren 1930. En het gaat over het harde leven van de keuterboertjes in IJsland, aan het begin van de 20e eeuw. Samen geen indicatoren voor een ontspannen leesavontuur. Toch heb ik nu, na een kleine drie weken lezen, geen spijt dat ik er toch aan begonnen ben.

Het verhaal, dat zo'n 20 jaar beslaat en zich afspeelt in de buurt van Vik, in het zuiden van IJsland, draait om Bjart van het Zomerhuis. Deze Bjart heeft één groot doel voor ogen, zijn drijvende kracht: onafhankelijk zijn. Hiervoor heeft hij zich 18 jaar afgebeuld als knecht. Nu kan hij eindelijk zijn eigen stukje grond kopen, en zelf schapenboer worden. Dat het stuk grond in de volksmond behekst heet te zijn doet hem weinig: hij gelooft niet in spoken. In de jaren erop betaalt hij zijn laatste schulden af, komen er vrouwen en kinderen, waarvan de meeste snel sterven. Dit alles doet hem weinig, zolang hij maar onafhankelijk kan zijn.

Bjart is een man in wie je je enerzijds lastig kan inleven, omdat hij zo emotieloos is. Maar tegelijk kan je hem toch ook weer wel begrijpen, juist door zijn motivatie. Hij is een man van een andere tijd en een andere plaats. Het leven is hard en de mens past zich hieraan aan. Dat dit boek gaat over de mensen van zo'n vijf generaties terug, helemaal niet zo lang geleden dus, is af en toe wel vervreemdend. Hoezeer is alles veranderd.

Wat het boek spannend maakt om te lezen is de veelheid aan stijlen. Elk hoofdstuk heeft zo zijn eigen inslag, zijn eigen stijl en zijn eigen hoofdpersonen. Er zijn poëtische beschrijvingen van de natuur, droogkomische gesprekken tussen de schapenboeren (waarbij de koffie rijkelijk vloeit), politieke uiteenzettingen, beschrijvingen van het harde leven op het land in naturalistische stijl, hoofdstukken geschreven vanuit de naïeve blik van de geïsoleerd opgroeiende kinderen voor wie via boeken en de zeldzame bezoekers langzaamaan de wereld opengaat, er is tragedie, en er zijn de legendes, de sagen en de poëzie. En natuurlijk, altijd, de schapen. ( )