Het heelal (1988)

Een erg goed en begrijpelijke geschreven geschiedenis van de natuurkunde van het heelal. Planeten, sterren, sterrenstelsels en zwarte gaten, maar ook quarks, deeltjes en antideeltjes. ( )

Het is moeilijk om zo’n klassieker te beoordelen, zeker als niet-natuurkundige. Ik kan alleen maar zeggen dat Hawking een ongelofelijk vlotte pen had, het oneindig complexe en theoretische op een heel bevattelijke manier kon overbrengen en er zelfs een vleugje humor tussen kon voegen.
Dit boek dateert aanvankelijk van 1988, werd herwerkt in 1996 en in 2017 werd ook nog een appendix toegevoegd waarin Hawking kort ingaat op de ontdekkingen van de afgelopen 20 jaar.
Aangezien hij zelf een hoofdrol speelde in de ontwikkeling van de denkbeelden over het ontstaan en de evolutie van ons universum, is dat boek ook ten dele apologetisch: Hawking belicht zijn eigen bijdrages, en verdedigt ook stellingen die hij indertijd gelanceerd heeft (zoals de ‘no boundary’-theorie over begin en einde van ons universum). Maar hij is niet te beroerd om toe te geven dat hij zich regelmatig vergist heeft, en geregeld zijn visie diende bij te stellen. Zo toont hij hoe échte wetenschap in stappen gaat en altijd een voorlopige stand van zaken geeft. Alleen de echt groten, Nobelprijs of niet, zijn daartoe in staat! ( )

Helemaal geen luchtig boek, maar wel de moeite waard om helemaal up-to-date te zijn met de recenste ontwikkelingen in cosmogonie en deeltjesfysica.

De vijf eerste hoofdstukken zou een gemiddelde student reeds moeten hebben gezien op de middelbare school. Hoewel het onzekerheidsprincipe misschien niet op iedere school wordt onderwezen.
Vanaf hoofdstuk 6 gaat het meer in detail over het stokpaardje van de auteur, nml. zwarte gaten. Opmerkelijke vaststelling: zwarte gaten verdwijnen vanzelf!
Hoofdstuk 8 is een taaie brok over het ontstaan en het einde van het universum en voor hoofdstuk 9 is wat kennis van thermodynamica gewenst.
Het einddoel komt pas in zicht bij het voorlaatste hoofdstuk, waarbij de randvoorwaarden voor de Grand Unified Theories worden beschreven en aanleiding geven tot de merkwaardige conclusie dat het idee van een God als schepper uiteindelijk via het achterpoortje verdwijnt.

Een boek eigenlijk om meermaals te lezen, want de verzameling ideeën en bewijzen volgen elkaar in razend tempo op en zijn niet in één enkele lectuur te vatten, laat staan te onthouden. ( )

Het boek heeft zeker 4 jaar in de kast gestaan voordat ik de moed had om eraan te beginnen. Uiteindelijk heb ik het als e-boek gelezen.
Hawking weet een moeilijk onderwerp makkelijk uit te leggen. Ik moet toegeven dat ik het elke paar jaar opnieuw lees, omdat ik weer vergeten ben hoe het nu ook weer zat. Maar telkens opnieuw word ik me bewust van de schoonheid van het heelal, en krijg ik het gevoel dat ik het bijna snap. ( )