Een eerste keer gelezen in 1987 en ik was toen al behoorlijk onder de indruk. Böll geeft op een heel beklemmende manier weer hoe Duitsland in 1959 nog helemaal niet klaar was met het naziverleden (in de roman is geen sprake van nazi's, in de plaats verwijst Böll constant naar het Sacrament van de Buffel, maar dat laat niks aan duidelijkheid te wensen over). Het gegeven van de drie generaties en hun omgang met de abdij van Sint-Anonius (de grootvader bouwt die, de zoon blaast die op en de kleinzoon restaureert die) is heel goed gevonden en bijwijlen zijn er echt geniale flarden te vinden in het boek. Maar de constructie is te gezocht ingenieus, de stijl is hypermodernistisch, met voortdurende monologue interieure en wisselende verteller- en tijdstandpunten, waardoor sommige passages niet tot hun recht komen, en vooral het einde is behoorlijk flauw. ( )

In het naoorlogse West-Duitsland met zijn ongekende
welvaart, zijn veelal oppervlakkig leven, zijn collectieve
geest die in topprestaties op verlerlei gebied tot uiting
komt, is een schrijver opgestaan, een kunstenaar met wie
vele van zijn landgenoten niet goed raad weten. In dit boek
beschrijft hij het lot van drie opeenvolgende generaties in
Duitsland en deze beschrijving heeft hij een persoonlijke
afrekening neergelegd met een vaderland dat hem zó lief is,
dat hij het offeren moest op het altaar der waarheid..