Diverse keren gedacht het voor gezien te houden; pas ver na blz. 100 werd het interessant(er). De auteur dwaalt vaak van het pad af. Allerlei uitstapjes naar wat iemand zou kúnnen doen, hoe ie gekleed is, wat ie dacht, wat er misschien gebeurd zou kúnnen zijn. Er staan - naar mijn mening - gekunstelde zinnen in, bijv. 'Het is een proces van demystificatie dat de illusie van beheersbaarheid wekt'.
Thematiek is overigens wél interessant (linguistiek, logica, psychologie).
Het verhaal is in de derde persoon geschreven, maar soms denk je een ik-verhaal te lezen. Je weet niet altijd vanuit wiens perspectief het verhaal nu verteld wordt. Dat maakt het verwarrend.
Het boek is gebaseerd op een waargebeurde onopgeloste moord. Even was ik bang dat ook in dit boek de moord onopgelost zou blijven, maar dat blijft de lezer gelukkig bespaard: je komt wel te weten wat er nu gebeurd is.
Kortom; begin van het verhaal is een worsteling, daarna wordt het íetsje beter, maar meer dan 2 sterren vind ik het niet waard. ( )

De schrijver weet het verhaal subliem en spannend te doseren.
Het is zo geschreven dat je helemaal kunt wegkruipen in de hoofdpersoon, met al z'n gedachten en gevoelens. Na lezing blijft over dat in therapie gaan niet helpt, p. 272: "het brengt u niet dichter bij de waarheid die u zocht'. ( )

Lijkt de actualiteit van dieptepsychologische noties te onderzoeken. Bestaat "werken om de liefde van je (vervangende) vader/moeder te krijgen"? Is het werkelijk krachtig motief van handelen?

Ook wordt zowel de verregaande voorspelbaarheid van ons gedrag (op geleide van dat soort primitieve, krachtige motieven) als de onvoorspelbaarheid van sommige daden geponeerd.

Knap gedaan is het weinig theoretisch, meer vanuit de (lang uitgestelde) handeling oproepen van de nabuurschap van liefde en haat. In het boek verwondert iemand zich erover (ik geeft de plot niet weg) dat moorden zo'n intieme handeling kan zijn. Door de opbouw van het boek is dat moment heel krachtig.

Toch vond ik het boek wat cerebraal, schematisch opgezet. Misschien door de hoofdpersonen, een psychoanalyticus en een biografe annex speurneus. Maar ook doordat de leidende vragen van de schrijfster wat theoretisch (lijken te) zijn. ( )

Een groot voordeel van de huidige tendens om voor elke psychische klacht een pil voor te schrijven: we zijn af van die Freudiaanse nonsens over moeilijke jeugden. Fabels als dat homoseksualiteit komt door overheersende moeders en alles dat je mankeert komt doordat je moeder je vergat op te tillen toen je twee-en-een-half was. Heradem. Gelukkig liggen problemen niet zo eenvoudig. Gelukkig is het menselijk lot niet zo genadelos vastgepind. Gelukkig hoef ik me als moeder niet af te vragen of ik mijn kind een levenlang trauma aandoe als ik haar of hem, vooral hem!, nu niet optil.

Dat mensen slachtoffer worden en/of blijven door (onkundige) psychoanalyse, dat is een van de sterkste ideeën van Aifric Campbells debuut De logica van het moorden. Niet van psychoanalyse, maar door. Hun passiviteit, het idee dat ze toch niets kunnen doen aan hun lot, kan door het eindeloze herhalen van moeilijke verhalen versterkt worden. Een mooi en waar idee, volgens mij. Tegelijkertijd zet Campbell, zelf onder andere opgeleid als psychotherapeut, daar tegenover dat een goede psychoanalyse, een gestuurde hervertelling, juist ook kan leiden tot het vinden van een nieuwe taal voor gebeurtenissen uit het verleden. De nieuwe woorden, de nieuwe draai die er aan de herinneringen wordt gegeven is heilzaam, omdat de belemmring van de jeugd kan worden weggenomen.

Jay Hamilton, de duivelse psychiater die de hoofdpersoon is van deze roman, heeft het sturen van verhalen in de vingers. Zowel bij zijn patiënten als in de romans die hij onder pseudoniem schrijft, stuurt hij de verhalen als een volleert circuitrijder. Hij helpt zijn patiënten en romanpersonages het graf in, of eruit, al naargelang het hem uitkomt. Zelf wordt hij gedreven door een uiterst zwartgallig mensbeeld. Gedurende de roman wordt duidelijk dat dit mensbeeld, althans in de gedachte van Hamilton zelf, is veroorzaakt door gebeurtenissen in zijn jeugd (Ha!). Zijn achttien jaar oudere broer Robert, een briljant logicus en apert mathematicus, was ook een verborgen homoseksueel, die zijn behoeftes bevredigde in het cruisecircuit. Jay komt daar al jong achter en wordt geconforteerd met de rauwe, geweldadige kant van seksualiteit. Voeg daarbij de moederliefde die wel naar Robert vloeide, maar niet naar hem en het Freudiaanse plot ligt voor u klaar.

Dat Campbell die weg kiest is een zwakte van het boek. In een interview met Bas Heijne voor NRC Handelsblad impliceert ze dat Hamilton die jeugd misschien gebruikt als excuus, dat hem dus welbewust dat slachtofferschap goed uitkomt. Maar dat is overduidelijk een gedachte van de schepper, niet van het personage in het boek. Ik lees het althans niet terug. Dat heeft te maken met het personage van Hamilton. Uiteindelijk komt hij nergens tot leven, wordt hij nergens echt intrigerend, en dat komt omdat hij een kapstok voor ideeen blijft, geknipt uit zwart karton.

Daarom: terug naar de ideeën. Het slechts zijdelings aan bod komende idee dat anorexia te maken heeft met macht over jezelf en aandacht van de buitenwereld is intrigerend (intrigerender dan de gedachten daarover in Weg van Minke Douwesz). En daar is de tegenstelling tussen de broers. Robert gelooft in een mathematische taal, die alle ambiguïteit van natuurlijke taal kan uitsluiten, terwijl Jay juist gebruik maakt van de ambiguïteit in zijn therapieën. Campbell zet diverse opvattingen over taal goed neer, maar weet ze te weinig met elkaar in conflict te brengen. Bovendien leidt Robert zelf een hoogst ambigu leven, maar dat blijft helaas ook onderbelicht. Al met al laat het boek de indruk achter dat Campbells brein een goudmijntje is, maar dat ze de verkeerde gereedschappen gebruikt om tot het schitterende spul te komen.

Interessantere gedachten over schuld en schuldigen, over jeugd en leven, over wat waar is en wat werkelijkheid las ik in Door mijn schuld van Desanne van Brederode.

in genre ( )