Ik las dit zo'n 35 jaar geleden, tenminste toch de eerste 100 bladzijden. Ik herinner me de bijzonder krachtige openingsscene: het binnenvallen van de staatspolitie en de arrestatie. Ik moet het zeker nog eens weer oppikken. ( )

`Goelag' is de Russische afkorting voor de centrale administratie van de strafkampen, in het Russisch 'Glawnoje Oeprawlenije Lagerej'. Deze kampen liggen als een reusachtige archipel over de gehele Sovjetunie verspreid. Aleksandr Solzjenitsyn is elf jaar lang een van de ontelbare, naamloze bewoners ervan geweest.
In zijn opzienbarende bock 'De Goelag Archipel' beschrijft Solzjenitsyn de geschiedenis van het spookachtige eilandenrijk van terreur en geweld. Weids opgezet, met de documentaire zorgvuldigheid van een modern historicus en geschreven met de taalbeheersing van een groot epicus, is dit het credo geworden van een Nobelprijswinnaar. In zijn bock komen geen verzonnen personen voor, Hoch verzonnen gebeurtenissen, en kept het als literair kunstwerk in onze tijd zijn weerga met. 'De Goelag Archipel' is literatuur van het hoogste plan, maar de meesterpen van Solzjenitsyn maakt het werk leesbaar als een boeiende roman. Hetgeen ook Solzjenitsyns uitdrukkelijke bedoeling was, want zijn aanklacht moest onder ogee van zoveel mogelijk mensen komen.
'... En aangenomen dat de vrijheid in ons land nog lang met zal ontgloren en het doorgeven van dit bock met grote risico's gepaard zal gaan, zal ik ook de toekomstige lezers mijn dank moeten overbrengen: nit naam van de omgekomen slachtoffers...'
Solzjenitsyn wil niet als rechter optreden over zijn land- en tijdgenoten. Hij voelt zich mede schuldig aan al het kwaad dat in zijn vaderland of door zijn volk bedreven wordt. Om met nog groter 'schuld' op zich to laden, heeft Solzjenitsyn dit bock geschreven. Hij wist dat het over zijn verdere lot zou beslissen. Desondanks heeft hij de publikatie ervan in het westen gewenst.