Interessant portret over Rembrandt, zijn werkwijze, het samenleven met zijn stiefvrouw en zoon en aan het eind van de roman, in een paar bladzijden, ook zijn leven met zijn eerste vrouw Saskia van Uylenburg. En zijn gedachten over het tragische verloop van het leven van het achttien jarige Deense meisje Elsje Christiaens. Ze vertrekt uit Jutland met een vrachtschip. Op zoek naar haar stiefzuster die dienstmeisje is in Amsterdam, In Amsterdam vindt ze haar zuster niet. Ze krijgt ruzie met haar hospita om te laat betaalde huur, pakt een bijl en slaat haar tot de dood er op volgt, Elsje krijgt de doodstraf en wordt op de dam, in het openbaar, omgebracht door wurging. Daarna wordt ze aan een kruis gehangen in het Galgenveld. Rembrandt maakt twee kleine etsen van haar, zoals ze daar hangt.

Margriet de Moor beschrijft ook het leven, de beweegredenen en de reis van dit meisje. Het is allemaal wat veel in één roman, waardoor de roman gefragmenteerd overkomt. En je er niet goed in komt. De delen waarin het schildersproces van Rembrandt voor het voetlicht wordt gebracht, vond ik het meest boeiend.

Interesting portrait about Rembrandt, his wife, stepwife, son and his subjet. The girl Elsje Christiaens ( )

Het thema vond ik heel bijzonder (Rembrandt die een meisje gaat schilderen dat als straf voor moord gewurgd) is. De twee verhalen ook, die van het meisje, Else en hoe het zover gekomen is, en het verhaal van Rembrandt die nog rouwt om de dood van Hendrikje ( )

Jaren geleden las ik Een kleine geschiedenis van Amsterdam van Geert Mak. En zoals dat gaat met boeken die je jaren geleden hebt gelezen, veel van de inhoud vervaagt maar enkele zaken blijven hangen. En bij mij was dat de manier waarop in het 17e eeuwse Amsterdam de door de stad ter dood gebrachten op het galgenveld aan de andere kant van het IJ tentoongesteld werden als afschrikmiddel voor de burgers. Steeds als ik de pont naar Noord neem komt dit lugubere beeld in mijn hoofd op.

Als houvast voor zijn hoofdstuk over de 17e eeuw neemt Geert Mak de twee pentekeningen van de schilder Rembrandt van het meisje Elsje, dat haar hospita met een bijl had doodgeslagen en vervolgens zelf ter dood werd gebracht en op het galgenveld was opgehangen aan een paal. Dit verhaal is met veel onzekerheden omgeven. Alles wat we nu nog van het meisje weten is dat ze 18 jaar was, uit Jutland kwam en pas twee weken in Amsterdam was. Margriet de Moor heeft dit verhaal nu als uitgangspunt genomen voor haar roman de Schilder en het meisje. Hoewel ze zwaar leunt op Geert Mak, op zijn reconstructie van het verhaal en op wat hij schrijft over het 17e eeuwse Amsterdam, is dit dus de geromanticeerde versie ervan. De Moor geeft Elsje een geschiedenis en verklaart en passant even hoe het kwam dat Elsje vertelde dat ze van Sprouwen kwam (wat Geert Mak niet kon plaatsen). Daarnaast is er Rembrandt, de schilder die al oud is, over de top van zijn roem heen en die net zijn tweede vrouw heeft verloren. Rembrandt die verloren door de stad zwerft en gegrepen wordt door Elsje, nog meer dood, verlies en eenzaamheid.

Ik moest erg wennen aan de schrijfstijl van Margriet de Moor. Die is heel afstandelijk, fragmentarisch. Ze schrijft vanuit de 21e eeuw, maakt regelmatig uitstapjes naar de toekomst van het 17e eeuwse Amsterdam. Ook het bijna consequent gebruik van de toch wat ongebruikelijke voltooid verleden tijd wekt vervreemding en afstand op. Dit maakte het moeilijk om het verhaal als een roman te lezen. De beelden zijn bijna droombeelden, hier een plukje daar een plukje, als een moderne schilder die stippen blijft zetten, zoekend naar het totaalplaatje. Ergens in het boek gebruikt ze dit beeld, van de schilder die zegt dat je het schilderij pas goed kan zien vanaf een afstand, dat het beeld verdwijnt als je er te dichtbij komt. Die manier van werken lijkt de Moor te hebben willen kopieren voor haar boek. Voor mij werkte het een hele tijd niet, maar aan het einde sloeg toch de ontroering toe. Dus ik denk dat de Moor toch geslaagd is in haar opzet. ( )

Gegevens van het verhaal zijn prachtig, maar het boek komt maar niet op gang. Alles blijft te afstandelijk. ( )

Langs twee verhaallijnen laat de schrijfster de schilder (Rembrandt) en het meisje (een Deens meisje dat haar stiefzus achterna reist naar Amsterdam) elkaar ontmoeten. Als dat eindelijk gebeurt hebben we de oude schilder en zijn onfortuinlijke huisgezin al leren kennen en weten we iets over ontstaan en ontvangst van een paar van zijn schilderijen. Het meisje is na een avontuurlijke reis in Amsterdam aangekomenen beland in het huis van een vrouw die haar wel graag als prostitué aan het werk zou zetten. Maar het meisje zoekt haar stiefzus en werk als hulp in de huishouding. Het loopt mis en ze slaat de vrouw dood. En daar wordt ze voor ter dood veroordeeld. Pas na haar dood ontmoeten de schilder en het meisje elkaar.
Het boek zorgt er voor dat je op zoek gaat naar de schilderijen en tekeningen van Rembrandt die genoemd worden.
Ook in "De verdronkene" werkt De Moor met 2 verhaallijnen die pas na de dood van een van de hoofdpersonen bij elkaar komen.