Tinneke Beeckman

Filosofie is al een hele tijd niet langer de exclusieve bezigheid van bestofte, lang gebaarde, oude mannen debatterend over vragen die mijlenver afstaan van het leven van mensen die dagelijks om den brode gaan werken. Meer en meer verschijnen er boeken die de vertaalslag proberen maken naar het dagelijks leven van de gemiddelde mens. Beeckman draagt met haar recente boek op prachtige wijze aan bij. "Ken jezelf" is vlot geschreven in korte hoofdstukken over wat en hoe het is om mens te zijn. Wie ben je? Wat voel je? Wie wil je zijn? Hoe leef je en hoe sterf je? zijn de vier delen van het boek. Telkens gaat het om eenvoudige vragen waarvan Beeckman met een aantal pertinente opmerkingen en/of vragen de diepere complexiteit weet bloot te leggen zodat niemand onverhoeds in een val van kortzichtigheid of simplisme hoeft te trappen. Daartoe roept ze de hulp in van een plejade aan filosofen en romanschrijvers wiens werk ze telkens tot een mooi geheel weet te weven. Net als haar andere boeken was ook dit er weer een om met veel plezier te lezen. Niet te snel alles achter elkaar maar goed gedoseerd met de nodige tijd ertussen om zelf verder na te denken over de gedachten die ze ons hier aanreikt.… (meer)

De uiterst veelzijdige Spinoza (1632-1677) blijft ons inspireren. Wat als je vandaag door Spinoza’s lens naar de wereld zou kijken? Filosofe Tinneke Beeckman toont hoe Spinoza eerder voor ons lijkt te schrijven dan voor zijn tijdgenoten.

Hoe sluit Spinoza’s filosofie van lichaam en geest aan bij ideeën over meditatie en mindfulness? Hoe staat zijn naturalisme tegenover Darwins evolutietheorie? Spinoza verdedigt de democratie. Wat betekenen zijn inzichten dan voor hedendaagse protestbewegingen? Spinoza was ook een uitgesproken voorstander van de vrijheid van denken. Wat was zijn visie op de relatie tussen kerk en staat, geloof en politiek, mogelijke censuur en vrije meningsuiting? En hoe verhoudt de politiek zich het best tot de moraal? Niet het minst is Spinoza een filosoof van passies. Niets menselijks lijkt hem vreemd. Wat leert hij over seksualiteit? Vrouwen en holebi’s lijken gelijke rechten te hebben, maar toch staan ze onder druk. Hoe ga je daarmee om? En hoe benader je conflicten in passionele relaties?… (meer)

Waarom zou je Machiavelli (1469-1527) lezen – de term ‘machiavellisme’ staat toch voor manipulatie, bedrog en machtshonger? Dat dacht Tinneke Beeckman ook. Maar dankzij Spinoza ontdekte ze een andere Machiavelli: een geniale politieke denker uit de renaissance en passionele liefhebber van vrijheid. Machiavelli is bij uitstek een denker voor een wereld in crisis. En zijn denken getuigt van een aanstekelijk lef om ideeën te lanceren én om te handelen. Beeckman bespreekt Machiavelli’s originele inzichten: politiek draait om conflict, noodzaak en tegenslag brengen het beste in jezelf naar boven en politieke deugdzaamheid verschilt van de klassieke moraal. Machiavelli hield leiders en burgers een spiegel voor: wat betekenen macht, gezag en burgerschap? En wanneer leef je echt in vrijheid? Beeckman bespreekt deze vragen en inzichten nauwgezet en betrekt ze op de actualiteit. In dit uitdagende boek voert Beeckman de lezer niet alleen naar het hart van Machiavelli’s denken, ze laat ook zien dat Machiavelli’s werken een rijke schatkamer zijn vol wijze, scherpe en helder geformuleerde inzichten die van groot belang zijn voor burgers van nu.… (meer)

Dat Macchiavelli niet de kille opportunist was waar hij al eeuwen voor door gaat, weten we al lang; Beeckman’s rehabilitatie van de Florentijn is op dit vlak niet echt origineel, maar het kan geen kwaad Macchiavelli’s veelzijdige visie nog eens toe te lichten. Maar de Brusselse politieke filosofe gaat nog een heel eind verder: ze gebruikt hem om ‘lessen’ te distilleren voor onze tijd, en dan blijkt hij absoluut nog relevant. Zeer de moeite, dit boek, al is het af en toe doorbijten door het nogal theoretische gehalte. De lezer weze ook gewaarschuwd dat Beeckman met dit boek haar eigen ‘vorstenspiegel’ (zoals bij Macchiavelli evenzeer gericht tot ‘het volk’) presenteert; bijgevolg is het af en toe niet helemaal duidelijk waar Macchiavelli’s visie eindigt en die van Beeckman begint. In elk geval bekent ze zich, zoals uit haar vele opiniestukken blijkt, duidelijk tot de liberale democratie, erg in de lijn van Hannah Arendt. Nogmaals: niet altijd gemakkelijk, maar sterk aanbevolen.… (meer)