Aidan Dodson

Het is wat teleurstellend dat je het leven van een van de meest opmerkelijke figuren uit de geschiedenis kan samenvatten in 150 bladzijden, die dan nog een lange literatuurlijst, een uitgebreide set voetnoten en veel illustraties bevatten. De tekst zelf belicht bovendien vaak mogelijke alternatieven: het zou zo kunnen geweest zijn, maar even goed anders. Voor de harde feiten volstaan wellicht enkele pagina's.

Dodson presenteert zijn eigen visie op het leven van deze koningin en creëert daarbij weer wat nieuwe mogelijkheden. Hij heeft daarbij steeds oog voor alternatieve visies. Het laatste deel van het boek is overigens een korte geschiedenis van het onderzoek naar Nefertiti. Zijn argumentatie had hier en daar wat uitgebreider gemogen. Over het algemeen, schetst hij een evenwichtig en aannemelijk beeld, maar of het ook waar is?

Bij elke nieuwe publicaties lijken er dus opties bij te komen. De persoon zelf blijft buiten beeld.… (meer)

Investeren in je toekomst, is investeren in je graf. Er valt iets voor te zeggen: de eeuwigheid duurt veel langer dan ons aardse bestaan. In Egypte was het lange tijd de normaalste zaak van de wereld. We kennen dan ook allemaal de piramiden van Gizeh en de mooi gedecoreerde graven uit de Vallei der Koningen. Het zijn maar hoogtepunten uit de drieduizend jaar funeraire geschiedenis die Dodson en Ikram in kaart brengen.

The Tomb in Ancient Egypt legt de nadruk op de versiering en op de bovengrondse en ondergrondse architectuur. Na enkele korte inleidende hoofdstukken beschrijven de auteurs de taferelen die aan bod kunnen komen in grafkapellen en grafkelders en de manier waarop ze geordend werden. Het grootste deel van het boek behandelt de evolutie die de tombe doormaakte in de loop van drie millennia. Het blijft opmerkelijk dat een cultuur over zo'n lange periode onder invloed van interne en externe factoren evolueert en tegelijkertijd vasthoudt aan een set herkenbare basisconcepten, waaronder de opvattingen over het leven na de dood. Telkens weer gaat ze in dialoog met de buitenwereld én met zichzelf, wat geregeld aanleiding gaf tot een nieuwe renaissance.

Het blijft vreemd om vast te stellen dat diezelfde mensen die zo zwaar investeerden in hun leven na de dood, er geen graten in zagen om andere overledenen te beroven. Grafbouwers namen soms hun voorzorgen. De piramiden uit het Middenrijk werden beveiligd met ingenieuze valdeuren en verborgen grafkamers; de eerste graven in de Vallei der Koningen werden allicht verborgen met het oog op hun veiligheid; in de Late Tijd maakte men met succes gebruik van constructies met los zand. Maar evenzeer werden graven gebouwd volgens vaste schema’s, met de toegang tot de grafkamer telkens op dezelfde plek. In het late Nieuwe Rijk zouden de koningsgraven afgesloten geweest zijn met houten deuren met inscripties boven de toegang.

Maar The Tomb in Ancient Egypt is geen boek over grafroof. Net zo min als het een boek is over sociale stratigrafie. Het beperkt zich onbeschaamd tot elite- en koningsgraven. Ondiepe kuilen in het woestijnzand blijven onbelicht. Gewoon een saai boek over decoratie en architectuur van graftombes dus.… (meer)