C. G. JungBesprekingen

In 1911 publiceerde Jung een boek waarvan hij zegt: '...het legde een programma vast dat de komende decennia van mijn leven gevolgd moest worden.' Het was enorm erudiet en besloeg talloze vakgebieden waaronder psychiatrie, psychoanalyse, etnologie en vergelijkende religie. Na verloop van tijd werd het een standaardwerk en werd het vertaald in het Frans, Nederlands, Italiaans en Engels, in welke taal het de bekende maar enigszins misleidende titel kreeg: De psychologie van het onbewuste.

In het voorwoord van de huidige herziene uitgave, die voor het eerst verscheen in 1956, zegt Jung: '... het was de explosie van al die psychische inhouden die geen ruimte, geen ademruimte konden vinden in de beklemmende sfeer van de freudiaanse psychologie... Het was een poging, die slechts gedeeltelijk succesvol was, om een ​​breder kader voor de medische psychologie te creëren en het geheel van de psychische verschijnselen binnen haar bereik te brengen.'

Toen Carl Jung aan een uitgebreid zelfonderzoek begon, noemde hij het zijn ‘confrontatie met het onbewuste’. De kern van het zelfonderzoek was The Red Book dat hij tussen 1914 en 1930 creëerde. Hier ontwikkelde hij zijn belangrijkste theorieën – van de archetypen, het collectieve onbewuste en het individuatieproces – die psychotherapie transformeerden van een praktijk die zich bezighield met de behandeling van zieken in een middel voor een hogere ontwikkeling van de persoonlijkheid. Jung beschouwde het Rode Boek als zijn belangrijkste werk. Toch heeft slechts een handjevol mensen het ooit gezien. Nu is het in volledige facsimile en vertaling beschikbaar voor wetenschappers en het grote publiek. Het is een verbazingwekkend voorbeeld van kalligrafie en kunst.

Vele lange jaren geleden tijdens mijn studie psychologie begreep ik niet waarom wij geen teksten van Freud en Jung te lezen en te leren kregen. Want waren dit niet de namen waar men aan denkt bij de wetenschap psychologie?

Veel later kwam ik de pocket Archetypen van Jung tegen en omdat het begrip archetypen mij sowieso wel aansprak, heb ik het op mijn plankje ongelezen-boeken gezet. Daar heeft het nog lang staan verstoffen omdat mijn opgelopen afkeer van mijn eigen studie mij niet kon motiveren het ook werkelijk open te gaan slaan. De afkeer sleet en mijn nieuwsgierigheid won.

Met mijn eigen wetenschappelijke ervaring in het achterhoofd begon ik te lezen. Wat een verrassing! Geen duidelijke verhandeling met een intro, aanleiding, benodigde aanvullende informatie, de hoofdzaak en vervolgens een conclusie. Niets van dat alles.

Het boekje bevat een vijftal verhandelingen waarbij er op sommige plekken vrijuit hardop nagedacht wordt zonder nog tot een conclusie te komen. Jung noemt zichzelf wel empirist maar komt in grote delen als filosoof op mij over. In het voorwoord legt hij uit dat het begrip archetypen moeilijk uit te leggen is en heftige voor- en tegenstanders heeft. Er wordt zelfs getipt aan het idee dat het helemaal niet bestaat. Wat een opluchting! Een wetenschapper die kennis in twijfel trekt.

Had ik tijdens mijn studie maar kennis genomen van dit soort wetenschap. Dan had ik een stuk minder cynisch tegenover de psychologie gestaan.

Heel geleerd maar ook heel interessant als achtergrondkennis bij de heldenreis.