Care Santos

Hoe misleidend kan een titel zijn? Niets laat immers vermoeden dat 'De blauwe diamant' - de naam van een klein vogeltje - van de Spaans-Catalaanse schrijfster Care Santos (1970) staat voor een familiesage die twee eeuwen omspant. Santos oogstte eerder al internationaal succes met 'De kleur van de herinnering' (2013). Twee jaar geleden verscheen van haar 'Het verlangen naar chocolade'.

Is het een verkapte vorm van atavisme die haar tot schrijven aanzet? Wie zal het zeggen? Feit is dat ze zich in nagenoeg al haar romans afvraagt hoe het gedrag van individuen grotendeels wordt bepaald door alles wat voegere generatiegenoten hebben beleefd en ondergaan. Hoe gaan ze om met tegenspoed? Zijn ze opgevoed volgens indertijd geldende rigide regels? Waar staan begrippen als liefde, inzet en discipline, enz. voor? Het komt allemaal rijkelijk aan bod in 'De blauwe diamant', waar de familie Pujolà in beeld komt. Begin achttiende eeuw besluit een jonge en ambitieuze Silvestre zijn kansen als ondernemer te wagen in Mataro. Dat alles niet is verlopen zoals hij het zich aanvankelijk had voorgesteld, ondervinden zijn achterkleinkinderen in de twintigste eeuw.

Met scherpe pen beschrijft Santos het reilen en zeilen van de familie Pujolà waar een dominante Margarita, de vrouw des huizes, alles volgens haar normen probeert te regisseren. Haar man bestiert een ververij, waar de besognes zo groot zijn, dat hij nauwelijks oog heeft voor zijn gezin. Laat staan dat hij weet heeft van de amoureuze escapades van Teresa, de oudste van zijn drie dochters. Alles wijst er aanvankelijk op dat ze zal trouwen met Casimiro, een jonge advocaat die voor notaris studeert. Een gearrangeerd huwelijk dat echter gaandeweg moet wijken voor de passie van Teresa en Casimiro, die lak hebben aan deze aloude Spaanse traditie binnen gegoede families. Beiden staan zonder meer model voor een nieuwe generatie. Casimiro vindt uiteindelijk zijn geluk bij Rosina, een volks meisje. Teresa, op wie wel meer mannen verliefd zijn, kiest ten slotte voor Claudio Torres. Een knappe kerel die vroeger met melk over de vloer kwam ten huize Pujolà.

'Teresa vervolgt: "We willen niet met elkaar trouwen, moeder. We vinden allebei dat het tegenwoordig anders is dan vroeger. Nu kiezen de mensen voor iemand van wie ze houden en met wie ze de rest van hun leven willen doorbrengen. Huwelijken geregeld door de families horen thuis in de middeleeuwen."'

Care Santos schreef met 'De blauwe diamant' een knap opgebouwde historische roman over een Spaanse familie die, ondanks de druk van het verleden, niet aan de wetmatigheden van een moderne samenleving weet te ontsnappen. Maar evenzeer boeiend is hoe de schrijfster een beeld ophangt van een onderneming, bevolkt door levensechte personages, die als gevolg van tegenslagen en intriges tot verdwijnen is gedoemd. 'De blauwe diamant': een boek dat veel eerder mocht worden vertaald.
Karel Alleene
© Cutting Edge - 30 juli 2018… (meer)