Diana Souhami

van begin tot eind gretig verslonden. De chronologische opeenvolging van kapers, zeevaarders, de rellen aan boord, de stommiteiten tijdens zeeslagen, het geitenneuken van de man die later als Robinson Crusoë de geschiedenis zou ingaan, zijn veelwijverij, de weggeschoten kaken, de geamputeerde hielen, de scheepsbeschuit met maden, het doodknuppelen van robben en zeeleeuwen, de afspraken rond oorlogsvoering op zee, de race om als eerste het reisverslag te publiceren, ...

Souhami verslikt zich in dit boek deels in haar opzet: ze schrijft niet de biografie van Het Eiland & ze schrijft evenmin de biografie van 'the true and strange adventures of Robinson Crusoë'. Dat laatste is bedoeld om de verkoopcijfers op te krikken, het eerste wellicht om zich te onderscheiden van mensen die het om de verkoopcijfers te doen was. Ze breidt wel een geloofwaardig en vrij coherent verhaal aaneen van hoe in Engeland een officiële rooftocht wordt gepland tegen de Spaanse schepen en hoe in het verloop van die rampzalige expeditie een man, even ondeugdzaam als de rest, na één van de ontelbare meningsverschillen, door een man op een onbewoond, maar frequent bezocht eiland in vijandelijke wateren, wordt achtergelaten, daar vier jaar en vier maanden doorbrengt (cf. de fictionele Crusoë bracht er 28 jaar door) alvorens weer aan boord van een Engelse expeditie genomen te worden, om - tot de dag van thuiskomst - verder te roven, verkrachten en plunderen.
(De verslagen van de rooftochten, van de zeeslagen, van het verdelen van de buit, van de meningsverschillen, ... grenzen trouwens aan de slapstick.)

Defoe maakte van Selkirk een deugdzaam man, een man die op zijn eiland leerde te overleven zonder dat waar zeemannen om bekend staan. Het fictionele karakter Crusoë bleef een beschaafd man, bracht zijn dagen door met het lezen van de Bijbel en met overleven en werd zo een toonbeeld van wat een man zonder zonden bereiken kan. Hij knipte zijn haren, kamde zijn baard. De man droeg zelfs een hoed en had een buitenverblijf!
Selkirk daarentegen bleef gewoon in leven. Zijn dagen waren gevuld met het verbeteren van zijn woonst (ook hij had er twee, nadat het eerste door de Spanjaarden platgebrand was), voedsel vergaren, naar (niet-vijandige) schepen speuren, tegen palmbomen aanschurken en geiten neuken (en melken, villen en eten).
De eenzaamheid van het eiland was iets waar hij later in zijn leven (tussen het drinken door) wel naar terug verlangde, maar deugdzaam werd de man niet. Reeds getrouwd, trouwde hij met een ander. Na zijn dood werden er nog jarenlang procedures voor de rechtbank aangespannen om te beslissen wie mocht beschikken over zijn nalatenschap: o.a. een wandelstok met gouden handvat en enkele gouden ringen ... de schat van een ordinaire zeekaper.

Ik las Robinson Crusoë zelf nog niet, en betwijfel - nu ik the real thing mocht aanschouwen, en ook op basis van enkele televisiebewerkingen - of die me nog wel zal aanspreken.

http://occamsrazorlibrary.blogspot.com/2009/12/selkirks-eiland.html… (meer)