Alessandra Viola

In 2019 bezocht ik in Parijs de tentoonstelling “Nous les arbres” (wij, de bomen) in de onvolprezen Fondation Cartier. In het parkje rondom het glazen gebouw van de gerenommeerde architect Jean Nouvel waren 2 bomen met draden verbonden aan instrumenten die allerlei data registreerden. Het was mijn eerste kennismaking met de Italiaanse bioloog Stefano Mancuso (universiteit van Firenze). Hij wilde er nagaan of en in welke de betrokken bomen reageren op uitdagingen en bedreigingen. Ik ken de uitkomst van het onderzoek niet, maar 6 jaar eerder had Mancuso al dit boekje gepubliceerd, samen met onderzoeksjournaliste Alessandra Viola. En de baseline ervan is vrij simpel: planten zijn in onze cultuur een ondergewaardeerde soort, nog altijd hebben we moeite om hen ‘intelligentie’ of ‘gevoeligheid’ toe te schrijven, terwijl ze, gemeten naar hun probleemoplossend vermogen, tot de top van het aardse leven behoren. Mancuso en Viola halen alles uit de kast om uit te leggen wat ze daarmee bedoelen en ze proberen dat ook zoveel mogelijk te staven. Dat lukt hen ook aardig, al moeten ze op bepaalde momenten wel toegeven dat er voor sommige van hun beweringen wel sterke aanwijzingen, maar nog geen harde, wetenschappelijke bewijzen zijn. Gelukkig gaan ze niet zo ver als de Duitse boswachter Peter Wohlleben (Het geheime leven van bomen) die schaamteloos aan bomen antropomorf gedrag toeschrijft, zoals vriendschap en bescherming, en die zich duidelijk buiten het wetenschappelijke domein waagt. Wat hij en Mancuso en Viola wél gemeen hebben, is hun grenzeloze bewondering voor het wonderbaarlijke leven van planten, en hun pleidooi om hun intelligentie en gevoeligheid ernstig te nemen. En daar kan ik volledig in meegaan.… (meer)