Ocean Vuong

De tijd is een moeder. Door: Ocean Vuong.

Ocean Vuong is een fenomeen. Op aarde schitteren we even, zijn eerste roman, werd een gigantisch verkoopsucces en kreeg ook lovende recensies. Ook van mij. En toch zie ik me het niet
gauw herlezen. Omdat het verschrikkelijk rauw, hard en pijnlijk is.

Dat is De tijd is een moeder ook, maar op een andere manier. Omdat het poëzie is? Maken die witruimtes het verteerbaarder, geven ze meer ademruimte, zuurstof, licht? Langs de andere kant is het nog intenser, gebalder en kan elk woord, elke letter meer binnekomen, je raken.

Qua ruwheid en rauwheid en ook qua vorm (soms dagboekachtig, wisselend tussen gedicht en een prozatekst) doet deze bundel me soms aan Eileen Myles denken. Hen schuwt ook geen taboes. Het heeft ook de intensheid van Tommy Shelby (Peaky Blinders), zijn ‘already broken’. Kogels, bloed, geweld worden niet geschuwd. In het geval van Vuong voortkomend uit de Vietnamoorlog. Oorlog tekent mensen, generaties lang.

De tijd is een moeder is een eerbetoon aan een moeder, vol rouw en verlies maar het zindert ook van leven, intens leven. Er straalt hoop en licht uit.

Ik heb enorm veel onderlijnd en ben van plan nog vaak naar deze pagina’s terug te keren. Een prachtige bundel die je raakt als een mokerslag.… (meer)

Het nadeel van al zoveel romans gelezen te hebben, is dat je regelmatig het gevoel hebt ongeveer hetzelfde te lezen. Ik weet het, dit klinkt verwaand, maar ik zeg dit niet om op te scheppen. Toen ik aan dit verhaal begon, dacht ik vrij snel: aha, interessante schets van de moeilijke omstandigheden waarin een Vietnamees vluchtelingengezin, - een grootmoeder, moeder en klein zoontje – proberen een leefbaar bestaan uit te bouwen in de VS, duidelijk worstelend met die vreemde cultuur (en taal) en met de trauma’s van de oorlog waar ze uit voort zijn gekomen. Door de vorm – hoofdzakelijk een langgerekte brief van de zoon aan zijn moeder – ging het verhaal ook onvermijdelijk over in een coming-of-age verhaal. Ook daarvan zou je kunnen zeggen: ‘been there, done that’, maar Vuong duikt wel heel erg diep in de beleving van zijn eigen coming-of-age, met erg intieme en expliciete details over zijn eerste homoseksuele relatie. In dit middenstuk van het boek wordt de taal die hij gebruikt ook veel beeldrijker, impressionistischer en poëtischer, maar tegelijk ook hard en rauw. Dit is echt wel iets anders dan de klassieke benaderingen, veel intimistischer en fragieler, op het ondragelijke en zelfs pijnlijke af. Het slotdeel, dat zich ten dele in Vietnam zelf afspeelt na de dood van zijn grootmoeder, bouwt voort op dat register, maar verbindt het tegelijk met de thema’s van het eerste deel.
Vuong biedt dus aanzienlijk meer dan een gewone coming-of-age, en dat is zeker een verdienste. Ik begrijp dat hij vooral zijn worsteling met het onaffe, het gewonde en getraumatiseerde wilde vertolken, en uiteraard de daaraan gekoppelde hang naar erkenning, naar een plaats in tijd en ruimte. Dat is een authentieke existentiële problematiek, waar we allemaal mee worstelen. Maar ik moet toegeven dat ik behalve in het eerste deel nooit echt in het verhaal kwam, nooit echt connectie kreeg met de verteller van het verhaal, zodat het uiteindelijk minder met me deed dan ik verwacht had. Vuong is duidelijk een erg goede poëet, maar zijn gefragmenteerde en soms wat ‘overwritten’ proza-schrijfstijl mist naar mijn smaak zijn doel.… (meer)