Deze roman is een monument voor een stad zoals er maar één is: Genua, La Superba (de hoogmoedige).

En meer nog dan een roman over een schokkend echte en labyrintische stad, is het een liefdesverhaal dat tragisch eindigt.

En meer nog dan een stadsroman en een liefdesroman, onderzoekt, vertelt en ontrafelt La Superba de fantasie van een beter leven elders en laat zien hoe mensen van gerenommeerde schrijvers en verlopen heren van stand tot arme Senegalese sloebers en flanerende hoeren op verschillende manieren verdwalen in die fantasie.

En meer nog dan over de stad, de liefde en het lot van de zoekende mens gaat deze grandioze meerstemmige roman over het schrijven van een grandioze meerstemmige roman.

Ik kon hier niet zo heel veel mee. ( )

Het is bijzonder moeilijk om een etiket te kleven op deze roman, want Pfeijffer grossiert wel heel erg in grillige vormen, thematieken en stijlregisters. Het hoofdonderwerp is duidelijk: dat is de Italiaanse stad Genua, waar hij 5 jaar tevoren naartoe gevlucht is, weg van het zelfgenoegzame en voorspelbare Nederland waar hij teveel naar zijn zin werd behandeld als “belangrijk schrijver”. Pfeijffer brengt de trotse-hoogmoedige stad (La Superba) tot leven als een onvoorspelbaar labyrint met zowel verheven en gore kanten; en hij doet dat met verve, in die mate zelfs dat na afloop van de roman het stadsplan van Genua redelijk goed in je hoofd zit, zelfs al ben je er nooit geweest, een beetje zoals bij Patrick Modiano en Parijs.
Vormelijk is Pfeijffer’s roman een aaneenschakeling van brieven gericht aan een anonieme vriend in Nederland, maar om de haverklap last hij historische evocaties in, uitgebreide randverhalen van andere personages, mijmeringen over het beroep en de act van het schrijven, enzovoort. En qua stijlregisters combineert Pfeijffer amusante anekdotes en hilarische personagebeschrijvingen met scabreuze en absurdistische voorvallen. De opeenvolgende scenes zijn afwisselend aandoenlijk-tragikomisch en ronduit goor, vooral in zijn seksuele escapades. Ik kan dus wel begrijpen dat sommige lezers daarop afkicken.
Maar toch heeft dit boek mij grotendeels gecharmeerd. Pfeijffer ontpopt zich tot een meesterlijk verteller, met een kleurrijk en soms barok taalgebruik dat recht doet aan de broeierige chaos van Genua en hij aarzelt ook niet om zichzelf te kijk te zetten, in die mate zelfs dat het een overdreven gimmick wordt. De portretten tenslotte van zowel de Engelse professor-zuipschuit Don Perry, met zijn fantastisch maar compleet verzonnen levensverhaal, als de Senegalese migrant Djiby die als een rat probeert te overleven, staan op zich als schrijnende getuigenissen.
Die twee verhalen leggen trouwens ook de invalshoeken bloot die als een rode draad door de roman lopen: het onzekere bestaan van een migrant, en de menselijke nood aan hoopvolle fantasieën, en die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Pfeijffer is In de eerste plaats zelf een migrant, in een land met bijzonder aantrekkelijke maar toch afwijkende gewoontes, die hij zich geleidelijk wel eigen maakt, maar die hij toch nooit perfect zal kunnen beheersen (in dat verband schildert hij naar mijn gevoel toch echt wel een clichébeeld van Italië, als een land met een ondoorgrondelijke bureaucratie, welig tierende corruptie, alomtegenwoordige maffia en de door iedereen beoefende sport van de schone schijn). Maar Pfeijffer is tegelijk een luxe-migrant, zoals hem ook wel duidelijk wordt uit de gesprekken met een Marokkaanse rozenverkoper en een Senegalese bootvluchteling. Allebei zijn die naar Europa getrokken door het droombeeld van de gouden bergen (de gratis gouden horloges en mercedessen); en het is die fantasie die hen overeind houdt en die ze ook tegenover hun families op het thuisfront volhouden. In dat opzicht verschillen ze weinig van Pfeiffer zelf, want ook hij drijft op een onverzadigbare nood aan een opwindender leven, die zich bij hem vooral uit in een ongebreideld verlangen naar jonge meisjes. Pfeijffer geeft die fantasieën (zowel die van hem, als die van anderen) in deze roman voluit ruimte en creëert een spanning die zowel aantrekt als afstoot. Zoals hij het zelf verwoordt in een sleutelpassage: “het belangrijkste is dat ik gedwongen zal zijn om de waarheid duchtig af te zwakken, want als ik het vertel zoals het echt is gebeurd en zoals ik het jou vertel, denkt iedereen dat ik het verzonnen heb. Dat is wel vaker het probleem met de waarheid: zij is volslagen ongeloofwaardig. Maar het probleem lijkt wel of dat probleem zich hier (in Genua) bij voortduring voordoet. Dit middeleeuws labyrint lijkt bevolkt door louter ongeloofwaardige romanpersonages, het ene nog pittoresker dan het andere”.
Naarmate het boek vordert nemen de onwaarschijnlijke scenes zelfs ronduit groteske vormen aan. Het personage Pfeijffer raakt helemaal op de dool, hij drijft zijn fantasieën tot in het absurde door en verliest uiteindelijk zijn eigen (hetero)-identiteit. Werkelijkheid en fantasie gaan in elkaar op. Vormelijk zijn die slotscenes erg grillig, soms hilarisch en genietbaar zijn, maar soms ook gewoon ranzig en goor. Wellicht is het een logische uitkomst, maar eerlijk gezegd, ging het er voor mij op dat moment vér over. Toch geven in zijn geheel de positieve elementen in "La Superba" de doorslag. ( )

Met veel fantasie uitgewerkt, verassende epiloog, soms bevindt je je in een Bukowski scène, dan weer Kafka...Enkele memorabele momenten en uitspraken ...Met plezier gelezen, tijd om ook eens een negrito te proeven...
Af en toe ‘beenhard’... ( )

Het is een gewaagd thema om je liefde voor Italie via Genua te laten gaan. Toch weet Ilja Pfeijffer het te doen op een sublieme wijze. Daarnaast weeft hij heel subtiel het thema van de vluchtelingen door zijn Italie liefde. Het leidt tot een goed verhaal dat je pakt en meesleurt. Je hebt het gevoel dat je zelf in de neerwaartse spiraal wordt gezogen en uiteindelijk voel je je schuldig aan de ellende van anderen. ( )