Na zo’n 20 jaar geen contact meer met hem te hebben gehad, gaat een zoon op zoek naar antwoorden op zijn vragen over het verleden en het leven van zijn Turkse vader en naar paralellen in hun levens

LEES
http://trijntjeblog.blogspot.com/2023/10/vader-zoon.html ( )

Deniz Kuypers (1981) is geboren en opgegroeid in Hengelo, Overijssel. Zijn moeder, wiens achternaam hij draagt, is Nederlandse, zijn vader is Turks. Kuypers studeerde Engels in Amsterdam en woont nu met zijn gezin in Californië. De atlas van overal is zijn derde boek.

Kuypers biografie vertoont opmerkelijke overeenkomsten met die van de verteller van De atlas van overal. Die heet ook Deniz, woont ook met zijn gezin in Californië, is ook schrijver, is ook opgegroeid in Hengelo, Overijssel, en heeft ook een Nederlandse moeder en een Turkse vader. Toch wordt het boek heel nadrukkelijk neergezet als een roman, fictie, elke overeenkomst met de werkelijkheid berust louter op toeval etcetera.

Dit blijkbaar fictieve verhaal gaat over een zoektocht. Deniz is op zoek naar de bron van zijn rusteloosheid, naar de betekenis van het vaderschap en in de kern misschien wel naar zijn identiteit. Daarbij speelt de relatie met zijn vader een belangrijke rol. Met die vader heeft hij al jaren geen contact meer. Hij was geen fijne vader, eerder afstandelijk, autoritair, bij vlagen gewelddadig. Het is een vader waar Deniz geen fijne herinneringen aan heeft. Nu hij zelf vader is geworden kan hij zijn eigen vader eigenlijk nóg minder goed begrijpen. Dat terwijl er ook overeenkomsten tussen deze twee zijn. Zowel Deniz als zijn vader hebben hun geboorteland verlaten bijvoorbeeld. Ze hebben kinderen met een vrouw met een andere achtergrond. Hun kinderen spreken hun taal niet. Ook hebben ze beiden literaire ambities. Hoe kan het dan dat ze elkaar zo slecht begrijpen?

Tot een echt diepgaand gesprek met die vader komt het niet, zelfs niet als Deniz besluit om naar Hengelo te reizen om zijn vader voor het eerst in jaren weer te zien. Herinneringen aan gesprekken uit zijn jeugd en anecdotes die worden verteld binnen de familie geven hem nét voldoende ankerpunten om het levensverhaal van zijn vader te reconstrueren, waarbij alle missende informatie wordt ingevuld met behulp van zijn fantasie. Dit is dan ook waar de fictie werkelijk het verhaal binnensluipt en het verhaal vleugels krijgt.

De passages over de vader, het dorp waar hij opgroeide, zijn verliefdheid op een modern meisje uit de stad, en de latere teleurstelling en verbittering zijn prachtig, soms zelfs sprookjesachtig mooi. Maar staan ook in schril contrast met wat ik toch zie als de non-fictie kant van dit boek, de zoekende Deniz, die de lezer meeneemt in zijn eindeloos ronddraaiende gedachten over vaderschap, erfelijke rusteloosheid en identiteit. Dat ging nergens heen en voegde voor mij veel te weinig toe aan het geheel. Het is alsof je een roman leest in combinatie met “the making of”. Waarbij ook nog de meeste aandacht naar dat laatste uitgaat. Was het andersom geweest dat had ik dit boek zeker 4 sterren gegeven. ( )