Lynn Margulis onderzoekt al jaren het principe van 'endosymbiose', het onderlinge fysieke contact tussen soorten. Haar conclusie is dat alle leven op onze planeet diepgaand met elkaar verbonden is, en dat daarin het antwoord ligt op een van de belangrijkste vragen die Darwin in zijn evolutieleer had opengelaten: hoe soorten kunnen ontstaan. Zij geeft hiermee een wetenschappelijke basis voor de Gaia-hypothese, de theorie dat de aarde één groot ecosysteem vormt. De Gaia-theorie is door milieuactivisten altijd omarmd, maar het wetenschappelijke establishment heeft er lange tijd aan getwijfeld. Margulis' werk heeft die twijfel inmiddels weggenomen, en daarmee heeft zij het denken over het milieu belangrijke vooruitgang teweeggebracht. In "De symbiotische planeet" legt Lynn Margulis uit wat endosymbiose inhoudt en vertelt zij over de moeite die het heeft gekost voordat de wetenschappelijke wereld haar visie aanvaardde. Alles hangt samen. Symbiose is het systeem waarbij de leden van verschillende soorten fysiek samenleven. Zo leven er in onze darmen ontelbare wezentjes en kunnen er in de wortels van bomen wel driehonderd verschillende symbiotische schimmels leven. Lynn Margulis heeft haar wetenschappelijke carrière gewijd aan het begrijpen van de kracht van symbiose. Om te beginnen, heeft ze alle levensvormen op aarde geordend. Ze ontwierp hierbij een nieuwe taxonomie van alle leven op aarde. In plaats van de onjuiste tweedeling dieren versus planten poneerde ze een "levenshand": elk van de vijf vingers vertegenwoordigt een belangrijke groep organismen: de bacteriën, de protoctisten, de dieren, de schimmels en de planten. Behalve de bacteriën hebben alle vingers een symbiotische microbiële voorouder. In dit laatste ligt de kern van Margulis' boodschap: ze stelt dat voor het ontstaan van soorten, symbiose nodig is. Nieuwe soorten kunnen ontstaan door het samensmelten van oude soorten, een proces dat ze beschrijft in haar "seriële endo-symbiosetheorie". Symbiogenese is een soort Neo-Lamarckisme, maar in plaats van eigenschappen over te erven, erven de organismen complete organismen, inclusief hun complete verzamelingen genen. Bacteriën zijn de eerste vormen van leven en hoewel we ze vooral als ziekteverwekkers aanzien, zijn het in de eerste plaats levensverwekkers: onze voorouders waren bacteriën. Ook voor het ontstaan van deze bacteriën weet Margulis plausibele scenario's te schetsen. De neiging van levensvormen om in de strijd tot voortbestaan producten van andere levensvormen te gebruiken of te recycleren, resulteert in een groter symbiotisch netwerk. De Gaiatheorie, die door Lovelock werd ontwikkeld en door Margulis werd aangevuld, ziet het aardoppervlak als een reusachtig ecosysteem bestaande uit een netwerk van meerdere ecosystemen met een onderlinge wisselwerking. De aarde gedraagt zich als een geofysiologisch systeem met kenmerken van een levend lichaam, opgebouwd uit alle voortdurend wisselwerkende levende wezens. Niet-biologische wetenschappen kunnen het huidige aardse oppervlaktemilieu niet verklaren. Pas wanneer de invloeden van gasproducerende, temperatuur beïnvloedende, levende organismen in rekening worden gebracht kunnen de atmosfeer, temperatuur en opbouw van de aarde begrepen worden.