Gilles Deleuze (1925–1995)

De Franse filosoof Gilles Deleuze behoort tot de meest prominente Nietzsche-commentatoren van deze eeuw. Zijn publicaties over deze denker markeerden niet alleen het begin van een ware Nietzsche-renaissance in Frankrijk, maar golden sinds de jaren '70 internationaal (vooral ook in Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten) als een belangrijke nieuwe aanzet voor de Nietzsche-studie.

Naast zijn betrekkelijk moeilijke studie Nietzsche et la philosophie schreef Deleuze in 1965 nog een klein en heel toegankelijk werkje over de Duitse filosoof, eenvoudig Nietzsche getiteld, dat sindsdien herdruk op herdruk beleefde. Deze monografie biedt, in alle beknoptheid en selectiviteit, een uitstekende introductie tot de kernthema's in het denken van Nietzsche, mede aan de hand van een aantal zeer goed gekozen citaten uit diens oeuvre.

Deleuze had met dit boek een zo ruim mogelijke lezerskring op het oog, wat het evenwel niet belette om ook hierin zijn kritiek op de gangbare of meer traditionele Nietzsche-interpretaties te laten doorklinken. Zo waarschuwt hij de beginnende Nietzsche-lezer voor een aantal misverstanden die al sinds jaar en dag over Nietzsches ideeën (o.m. met betrekking tot de 'Wil tot macht' en de 'Eeuwige Wederkeer' de ronde doen en al te gemakkelijk leiden tot platitudes die weinig te maken hebben met wat Nietzsche met deze termen tot uitdrukking heeft willen brengen. Ook met de nog steeds populaire diskwalificatie van Nietzsches laatste werken, als zouden deze door de waanzin zijn ingegeven, maakt Deleuze korte metten.

Zo schetst dit boek in kort bestek en met een (in zekere zin) bijna 'bedrieglijke' eenvoud de hoofdlijnen van dit complexe oeuvre, maar niet zonder de lezer te wijzen op enkele van de meest problematische aspecten van de interpretatie van dit oeuvre. Maar Deleuze zou Deleuze niet zijn als hij de ernst van onze preoccupatie met Nietzsche ook niet tegelijk zou afzwakken: 'Wie Nietzsche leest zonder te lachen, zonder veel te lachen, zonder vaak en soms als een idioot te lachen, voor die is het alsof hij Nietzsche in het geheel niet leest.'

De auteur Gilles Deleuze (1925-1995) was van 1969 tot 1987 hoogleraar in de wijsbegeerte aan de universiteit van Parijs VIII-Vincennes. Eerder verscheen van hem in het Nederlands: ,em>Dialogen (1991) en Het denken plooien geschikt (1992)… (meer)