Met zijn 1011 bladzijden relatief dicht bedrukte tekst is dit ongetwijfeld één der dikste geschiedenisboeken die ik ooit heb gelezen. Maar het loont zeker de moeite waard om het aandachtig te lezen.
‘Tragedie van een volk’ heeft een indrukwekkend brede scope en steunt op een indrukwekkende hoeveelheid onderzoek. Het is het eerste alomvattende historische werk over de Russische revolutie in één band. De veelgeprezen historicus Orlando Figes biedt de lezer een synthese tussen de grote Russische sociale en politieke geschiedenis van 1891-1924 en de vele individuele tragedies die deze hoogst turbulente geschiedenis met zich meebracht. M.i. doet hij dit op een briljante en overtuigende wijze. Door het boek heen wordt de revolutie niet enkel belicht als een opmars van louter abstracte sociale krachten en ideologieën, maar wordt ook aandacht besteed aan de vele persoonlijke tragedies die deze turbulente tijd teweegbracht. Dit boek betracht zeker objectieve geschiedschrijving en dit leest dus heel anders dan de herinneringen van pakweg Leon Trotski, die als mensjewiek betrokken partij was bij heel wat van de politieke démarches uit deze periode.
In een eerste deel wordt het bewind onder de Russische Tsaar uitvoerig beschreven om vervolgens tevens de gehele gezagscrisis ervan bloot te leggen in alle maatschappelijke geledingen; Een eerste partiële revolutie stak al de kop op in 1905, en liep uiteindelijk uit in het uiterst woelige jaar 1917 met zijn februari- en oktoberrevolutie, tegen de achtergrond van een uitputtende materiaaloorlog tegen de As-mogendheden. Daarna komt de burgeroorlog tussen de ‘witten’ (monarchistische reactionairen) en de ‘roden’ (de bolsjevistiche factie van het linkse spectrum) uitgebreid aan bod. Tenslotte wordt het ontstaan van het sovjetsysteem tot aan Lenins dood (1924) belicht.
‘Tragedie van een volk’ is het definitieve verhaal van de Russische revolutie voor een nieuwe generatie. Ik vind dit boek een meesterwerk van geschiedschrijving, en het biedt de lezer een zeer volledige inkijk in dit uiterst grimmige deel van de 20ste eeuwse geschiedenis. ( )