Over het onderscheid platteland-stad, Gemeinschaft-Gesellschaft, in de tijd van de coronacrisis in Oost-Duitsland. Met een vleug onderscheid tussen ‘Ossies’ en ‘Wessies’. ( )

Doorgaan.

Onder buren. Door: Juli Zeh.

Een boek dat zich afspeelt in de eerste lockdown. Dat klinkt niet als aangename lectuur in de eerste dagen van de vierde golf. En toch. Ik heb genoten van elke pagina. Zeh is wederom meesterlijk.

Als fan van ‘Een man die Ove heet’ en ‘Britt-Marie was hier’ deed dit boek me daar aan denken. Een buitenstaander (in dit geval Dora) koopt een huis in een klein dorpje en maakt kennis met haar buren. Dat daarna niet alles van een leien dakje verloopt kan u wel raden.

Het knappe van Zeh is dat haar boek zich helemaal in het nu afspeelt; het nu dat onze dagdagelijkse realiteit nog steeds bepaalt: mondmaskers, afstand houden, rechts denken, polarisatie, slechte busverbindingen, plastic zakjes-schaamte,…

De werdelwijde pandemie heeft alles extra op scherp gezet. Iedereen heeft zijn eigen angsten en vooroordelen en bekijkt daaruit de wereld. Dora is ontsnapt aan het starre denken van haar vriend in Berlijn maar komt terecht in Bracken waar ook star wordt gedacht, politiek en ideologisch gezien. Stukje bij beetje leert Dora door haar omgang met de dorpsbewonders dat ook zij vastgeroeste ideeën en wereldbeelden heeft. En wij als lezers verruimen mee onze blik.

Zeh doet je denken, zet de dingen even op zijn kop opdat je dan alles duidelijker ziet. Ze laat je lachen en huilen, slaat je met wijsheden om de oren en tovert een lach naast een traan op je gezicht. Ze geeft je zin om zelf naar het platteland te gaan verhuizen.

Ik zou nooit gedacht hebben dat een pandemie-boek het ideale tegengif is voor triestige, angstige dagen maar dat is het wel. Liefde is de oplossing, liefde is het antwoord. Ik heb dit boek met veel liefde gelezen. ( )

Dora leeft met vriend in Berlijn. Deze man is overdreven begaan met milieu, politieke correctheid, de pandemie... Zijn visies ergeren Dora en ze gaat omwille van 'rust' 'tijdelijk' leven op het platteland. Zulk een dorp geeft ook problemen: haast iedereen stemt er ultrarechts... Het ergste is dat haar naaste buurman een ex-gevangene (blijkbaar onterecht), een gekende neo-nazie is. Diens vrienden ook. Toch wordt haar vervallen huisje en tuin gerenoveerd door haar 'vreemde' geburen wanneer Dora afwezig is... Dora wordt dus geholpen door mensen waarvoor ze een negatieve vooringenomenheid heeft.
Met nodige woordenwisselingen evolueert Dora van een burgerlijke stadsmus naar de dorpsmentaliteit. Eigenlijk ook 'gedwongen' als haar nazi-buurman erg ziek wordt en zij zich ontfermt over hem en diens dochtertje, aanvankelijk met een zekere afkeer.... Dora ondergaat een zekere metamorfose , en laat haar vroeger standpunt voor wat het is (zonder stevig standpunt blijft de wereld chaotisch en onbegrijpelijk).
-niet altijd denken, laat de wereld toch zijn zoals die is
-laat alles maar gebeuren, het alternatief is vreedzame co-existentie met de entropie, met alles wat er om je heen gebeurt.
Mijn visie op heel de samenleving, en niet alleen binnen de landsgrenzen, is misschien door mijn leeftijd (60+) èn door mijn sociaal beroepsengagement ook erg verschoven van correct-burgerlijk naar hetgeen wij in onderhavige roman lezen. Vandaar dat ik het ook niet eens ben met wat vele beroepsrecensenten over dit boek schrijven. Zo verwijt men Juli Zeh haar zogenaamde bagatelliseren van de gevaren van het extreemrechts. Uiteraard is het echt extreem gedachtengoed nooit goed te praten!! Maar als je de roman goed leest gaat het over een ongevaarlijk, dom gedachtengoed. De veroordeling van de messentrekkerij blijkt ook niet naar waarheid gebeurd te zijn...
Zeh is in dit schrijven wel degelijk een verdediger van de gewetensvrijheid. Ze schetst ook een somber beeld van de Bondsrepubliek vanwege de mentale en politieke gesteldheid van de bevolking, die tevens sterk beïnvloed wordt door het politiek vertrek van een sterke persoon, Angela Merkel, de aanhoudende corona-pandemie, het sluimerende ultrarechtse in de maatschappij... En hetzelfde fenomeen doet zich voor in ons verdeeld Europa. ( )