De popularisering van het internet, vanaf het midden van de jaren ’90, heeft de rol en de functie van de bibliotheek drastisch gewijzigd. In korte tijd verloor de bibliotheek haar positie als ‘schatkamer van informatie’. Iedereen kan thuis of op de werkplek toegang krijgen tot een wereldwijd netwerk aan informatie en documenten over allerlei onderwerpen. En dat 24 uur per dag en voor een belangrijk deel nog gratis ook!

Met de juiste keuzen kan de bibliotheek echter nog steeds toegevoegde waarde bieden en haar positie in het digitale tijdperk veilig stellen. Het internet biedt daartoe immers genoeg kansen.

Een aantal auteurs uit het bibliotheek, informatie- en internetvakgebied zet de mogelijkheden op een rijtje. Alle voor de bibliotheek relevante thema’s worden in dit boek behandeld. Van contentplan tot juridische aspecten en van techniek tot aan Web 2.0. Maar ook hoe gebruikers met informatie omgaan en hoe de functie van de digitale bibliothecaris er uit moet komen te zien!

Voor iedere bibliothecaris en informatiespecialist die het internet en de digitale bibliotheek serieus nemen, is dit boek een must om te lezen!

De Digitale Bibliotheek, onder redactie van Bart van der Meij en Kees Westerkamp in 2007 uitgegeven, behandelt in negen hoofdstukken de veranderingen die het digitale tijdperk in speciale bibliotheken heeft teweeggebracht. De beperking tot bibliotheken binnen bedrijven en non-profit organisaties is een slimme keuze, want zo krijgen de artikels als vanzelf een bepaalde diepgang.
Hoofdstuk 1, Op schoot bij de eindgebruiker, omvat een soort SWOT-analyse van de digitale bibliotheek en is een goede introductie tot het thema. De andere hoofdstukken, telkens voorzien van een uitvoerige literatuurlijst, laten zich makkelijk in willekeurige volgorde lezen en behandelen deelonderwerpen als de toegankelijkheid van de digitale bibliotheek, het opstellen van een contentplan, de waardebepaling van een digitale bibliotheek, de informatievaardigheden van de gebruiker en de competenties van de digitale bibliothecaris.
Mijn drie favoriete artikels zijn echter nr. 4 De bouwstenen van de digitale bibliotheek, nr. 5 Juridische aspecten van informatie en in het bijzonder nr. 9 Library 2.0: een netwerkbeschouwing.
Centrale gedachte in hoofdstuk 4 is de evolutie van collectie naar connectie: het elders toegankelijk maken van aan de eigen collectie gerelateerde informatie. Daartoe worden doorheen de tekst allerlei datamodellen, uitwisselingsstandaarden, documentformaten en protocollen toegelicht. Dat is taaie materie, maar voor iedereen verstaanbaar gemaakt.
Bijdrage nr. 5 over de juridische aspecten van de digitale bibliotheek geeft een duidelijk overzicht van wat auteursrechten behelzen en een boeiende conclusie: als uitgevers gezamenlijk een internetportaal opzetten, zouden bibliotheken overbodig kunnen worden, maar bibliotheken kunnen dan wel nog een openbaarmakingsportaal zijn voor auteurs die hun werk beter willen verspreiden.
In hoofdstuk 9 krijg je uitleg bij de nieuwe businessmodellen die ontstaan door de democratisering van productie en distributie, alsook een visie op Special Library 2.0 in de vorm van een aantal interessante overwegingen bij de drie actoren: kenniswerkers, informatiespecialisten en uitgevers. De roep op meer ruimte voor persoonlijk kennismanagement en individuele creativiteit is hierbij een genot om lezen.
Ook al is de teneur van alle bijdragen dat de informatiefunctie van een bibliotheek geen toekomst heeft zonder digitale dienstverlening, de uitgave is een must-read voor zowel believers als non-believers, want - om het met de woorden van het boek te zeggen - wie gelooft in het concept van de digitale bibliotheek, gelooft ook in de toekomst van de bibliothecaris. Of zoals het in het nawoord wordt geformuleerd: “De digitale bibliotheek is here to stay.” Zo zal ook deze frisse bloemlezing - totdat gedateerdheid optreedt - als naslagwerk op mijn leeslijst blijven staan. ( )