Ik was al behoorlijk onder de indruk van Tim Parks “Europa”, maar in “Destiny” gaat hij nog een stap verder. Opnieuw verkeren we de hele tijd in het hoofd van een man van middelbare leeftijd, Chris Burton, gerenommeerd Brits journalist, getrouwd met een Italiaanse vrouw, worstelend met het leven en dus ook constant jeremiërend. Het boek start bij het telefoontje dat Burton krijgt dat hun zoon Marco op gruwelijke wijze zelfmoord heeft gepleegd, en volgt daarna de 2 dagen die daarop volgen. Burton is in die 48 uur voortdurend in beweging (naar en op de luchthaven, in treinen, in taxi’s), maar het is vooral zijn brein dat koortsachtig maalt, en maalt, en maalt. En de thema’s die dan aan bod komen zijn eindeloos: de onbegrijpelijkheid van zelfmoord, het incestueuze gehalte van de liefde van ouders voor hun kinderen en omgekeerd, de midlifecrisis van een man, de (on)voorspelbaarheid van nationale identiteiten, het vermogen van politici om bepaalde minder fraaie dingen niet te zien, schizofrenie, het onbegrip tussen mensen die elkaar eigenlijk graag zien, de verwoestende kracht van jaloezie en het gevoel tekort gedaan te worden, trouw en verraad, enz.
Het is vooral de manier waarop Parks al deze thema’s letterlijk dooreen weeft die subliem te noemen is. In zijn voortdurende monologue interieure gaan er geen 10 lijnen voorbij of minstens 5 van deze thema’s flitsen door het hoofd van Burton in een cascade van telkens nieuwe inzichten. Lastig om te lezen, want bijzonder intens, en af en toe is het echt puffen om de koortsachtigheid van Burton’s gedachten te kunnen blijven volgen. Het is aan Parks literair talent te danken dat hij dit tot een goed eind weet te brengen. Al moet er bij gezegd worden dat dit boek dus niet meteen voor de modale lezer is.
Een zo korte bespreking doet onmogelijk recht aan de complexiteit en diepzinnigheid van dit boek. Een extra aardigheidje voor mij was de Italiaanse context en dan vooral de manier waarop Parks inzoomt op de persoonlijkheid van Giulio Andreotti, 7-voudig premier van Italië, christendemocraat, vader van het “historisch compromis” met de Italiaanse communisten, ervan beschuldigd zijn collega Aldo Moro opgeofferd te hebben en marionet geweest te zijn van de maffia. Parks focust vooral op het enigmatisch karakter van Andreotti en vraagt zich af hoe zo’n man zijn hoge idealen en zijn nog hoger zelfbeeld kon verzoenen met de vuile zaakjes van de politiek (tussen de regels merk je trouwens dat hij ook Tony Blair in datzelfde departement plaatst). Uiteindelijk moet Burton vaststellen dat ook zijn leven van zo’n tegenstrijdigheden aan elkaar past.
Het is jaren geleden dat ik een boek nog zo’n hoge quotering gaf, maar de manier waarop Parks afdaalt in de menselijke geest is werkelijk onnavolgbaar. Ik las dit als e-book, maar ik ga hier zeker een mooie papieren uitgave van zoeken en herlezen. ( )

Drie maanden na zijn terugkeer naar Engeland krijgt Christopher Burton, staande bij de balie van een hotel, het bericht dat zijn zoon zelfmoord heeft gepleegd. Het eerste wat Burton op dit gruwelijke moment door het hoofd schiet, is dat hij nu zijn vrouw moet verlaten. Maar waarom nu, na dertig jaar huwelijk? Waarom kan hij zich niet concentreren op zijn verdriet? Burton heeft zijn leven in Italië en zijn carrière als vooraanstaand journalist te danken aan zijn vrouw, die uit een zeer goede Italiaanse familie komt. Zij heeft zijn leven echter ook tot een hel gemaakt. Is hun zoon wellicht het slachtoffer geworden van de explosieve mengeling van liefde en haat die hun huwelijk is? Burton brengt uren door in wachtkamers, vertrekhallen, ziekenhuizen. Waarop hij wacht, waar hij echt naar op weg is, hij weet het niet. Maar zijn geest raast koortsachtig voort. Parks laat ons in Bestemming blikken in een geest die bruist van de tegenstellingen, die tegelijk romantisch en nietsontziend is, briljant en stekeblind. Het boek is een beangstigende afdaling in de ziel van een man die balanceert op de rand van de waanzin. ( )