Aardig boekje, snel uit. Maar, in ieder geval voor mij, niet veel nieuws onder de zon. ( )

Op verzoek van de persclub Nieuwspoort mocht Joris Luyendijk een maand lang als 'rapporteur' op het Binnenhof rondlopen om te kijken hoe de journalistiek aan het Haagse Binnenhof werkt. Het is een ontluisterend verslag geworden, waarin Luyendijk (zelf ook journalist maar zonder ervaring in 'Den Haag') beschrijft hoe journalisten, voorlichters, politici en lobbyisten om elkaar heen dansen. Het parlementair epicentrum bevindt zich op een vierkante kilometer en de navel daarvan is de societeit Nieuwspoort. Daar ontmoeten journalisten en politici elkaar en daar wordt de nooit omschreven maar wel effectieve 'Nieuwspoortcode' vormgegeven. Het lekken, het spinnen en het insteken van nieuws wordt veelal vanuit Nieuwspoort in gang gezet. De beroepsgroepen kennen elkaar goed en de codes worden in stand gehouden omdat er een natuurlijke verloop is van journalistiek naar politiek of van journalistiek naar voorlichting. Dit verslag heeft de charme van de verbaasde buitenstaander over zoveel verkokerde regels.

Luyendijk beschrijft als antropoloog 4 groepen mensen onder de haagse kaastolp: Lobbyisten, Politici, Voorlichters en Journalisten.
Waar ze vooral mee bezig zijn is via de media een zo gunstig mogelijk beeld creeren van zichzelf en hun partij, of ministerie. Er vindt een 'uitruil' plaats van interviews (in bv de wereld draait door) op tv en in de krant en primeurs.

Politici zijn volstrekt onvoldoende uitgerust om in deze arena op een zinnige manier bezig te zijn. De macht ligt aldus Luyendijk veel minder bij onze politici, maar vooral bij de ambtenaren en lobbyisten.

Het is geen vrolijkmakend beeld, wel reeel. Het is een dun boekje en had wat mij betreft nog dunner gekund omdat hier en daar Luyendijk in herhaling vervalt. ( )

Met Het zijn net mensen toonde Luyendijk aan dat je, als je het journaal kijkt of de krant leest, vaak een gekleurde presentatie van de werkelijkheid voorgeschoteld krijgt. Sinds ik dat boek heb gelezen, vraag ik me vaker af of dat wat je ziet of leest inderdaad is zoals het gepresenteerd wordt. Heeft Je hebt het niet van mij, maar… datzelfde effect op mij gehad?

Lees verder op deze pagina van mijn boekenblog. ( )

Op uitnodiging van het perscentrum Nieuwspoort met zijn besloten sociëteit bracht Joris Luyendijk de maand september 2010 door aan het Binnenhof. Hij beschrijft met enige verbazing de gang van zaken in het Haagse wereldje waarin hij vier grote groepen onderscheidt waartussen regelmatig professionele wisselingen plaatsvinden: lobbyisten, politici, voorlichters en journalisten. Er wordt gedeald op een wijze die veel mensen wel bevroeden maar niet kunnen doorzien: de Nederlandse politiek is een besloten bastion waarin iedereen elkaar kent en bijna alles wat er speelt voortkomt uit opzetjes tussen de onderscheiden groepen.
Het is een verhaal zoals dat ook in zijn boek over het Midden-Oosten 'Het zijn net mensen' wordt neergezet: wat wij uit het nieuws vernemen is slechts een vage afspiegeling van de werkelijkheid, er liggen mechanismen aan ten grondslag waarvan wij slechts het topje van de ijsberg kunnen waarnemen. Ook Luyendijk ontkomt - en daar is hij zich terdege van bewust - niet aan de Haagse manier van doen: het gebruik van vele anonieme bronnen en de wijze waarop hij beschrijft hoe hij aan kon schuiven in het televisieprogramma Pauw & Witteman om zijn boek te promoten nadat hij een redacteur van dat programma in zijn boek met naam en toenaam noemt en uitgebreid aan het woord laat zijn daar voorbeelden van.
'Je hebt het niet van mij...' is een goed geschreven boek met scherpe observaties. Het is de verdienste van Luyendijk dat hij een deel van de Haagse machtsmechanismen genadeloos blootlegt. Enigszins onbevredigend is dat hij de betrokkenen - inclusief zichzelf - vooral neerzet als slachtoffers van 'het systeem' en niet benadrukt dat zij daar zelf ook verantwoordelijk voor zijn. De vraag hoe het anders kan komt ook niet aan de orde. Of moeten we de manier van doen van Wilders, wiens partij zoals in het boek beschreven door de ondemocratische structuur en de weigering mee te doen minder gevoelig is voor Haagse spelletjes, als een voorbeeld daarvan volgens Luyendijk beschouwen? ( )