Martin BossenbroekBesprekingen

Een goed en interessant boek, dat ik beluisterd heb, waarvoor het zich niet zo ontzettend goed leent, ook doordat het steeds lastig navigeren was op de iPad tussen de verschillende hoofdstukken zodat ik sommige gedeelten wel drie keer heb gehoord, en andere misschien maar half. Een prima algemene inleiding over de slavernijdiscussie en ook over de, zeker in Nederland, exclusieve focus op de West Afrika-Amerika route, alles braaf overgenomen uit de Verenigde Staten. Daarmee is er in Nederland ook veel te weinig aandacht geweest voor de slavernij-praktijken van de VOC, en vooral voor de geschiedenis van West Afrika waar Arabische slavenhandelaars een hoofdrol speelden. Engeland was verreweg het eerste land dat slavernij verbood, en daar zijn de Britten ook trots op. Maar het is ook goed te verdedigen dat de Engelsen al geen behoefte meer hadden aan slaven, maar aan arbeiders voor de industriële revolutie en aan het uitpersen van bestaande koloniën en koloniseren van Afrika. Het topografische uitgangspunt van het boek is Zanzibar, een sultanaat onder Britse protectie, met politieke en dynastieke banden met de Arabische wereld. Van hieruit vertrekken veel ontdekkingsreizigers. De behandelde periode is 1856-1896. Het eerste hoofdstuk behandelt de ontdekkingsreis van Livingstone, de titel van het derde, morele kruistocht, maakt duidelijk dat dat er een soms onontwarbare connectie was tussen geografische verkenning, een kruistocht tegen de slavernij die vooral de Arabische handelaren in de binnenlanden van Oost Afrika werd bedreven, en later kolonisatie. De koppigheid en het doorzettingsvermogen van de ontdekkingsreizigers is verbijsterend, Livingstone meer gedreven door zijn zoektocht naar de bronnen van de Nijl, Stanley meer door het willen corrigeren van Livingstone en belust op eigenroem. Naarmate het boek en de eeuw vorderen nemen koloniale conflicten een belangrijkere plaats in, ook door de concurrentie van Duitsland in Oost Afrika. De opeenvolgende sultans van Zanzibar worden steeds harder een en met militair geweld gedwongen te slavernij, een belangrijke inkomstenbron, volledig te verbieden en uiteindelijk hun land aan de Britten over te doen. De balanceeract van een van de hoofdpersonen, consul John Kirk, met de sultan maar vooral met de ongeïnteresseerde, willekeurig handelende, steeds verspringende politiek van Londen is fascinerend. Met de huidige blik is onbegrijpelijk en schokkend hoe westerlingen het continent doorkruisen alsof er niet al mensen woonden, alsof het van niemand was, alsof het braakliggend land was dat ontgonnen moest worden.

Tempo doeloe, omong kosong, lampoe templek, sado's, concor, pasar malam, hotel de Boer, hotel des Indes, djongos, krossi-gojang, layang-layang, tjina ting ting, sate, tahu, nasi goreng, karo-batak, toekang boeboer, pasar pagi, katjang,klas kambing, toekang kebon, djongos,baboe, kebon, tjelana-mojet, mangga, djamboe, ramboetan, djankriks, kokki, katjang hidjoe, karet, wajan,

Waanders Uitgevers Zwolle, in samenwerking met het Tropenmuseum.

Bijzonderheden: 1994 31 p., Rijk geillustreerd. Softcover, folio (24x31.5 cm), geniet. Goed+½

In De wraak van Diponegoro vertelt Martin Bossenbroek het grote verhaal van het gewelddadige begin én einde van Nederlands-Indië, zoals dat werd beleefd door de hoofdrolspelers in beide kampen. In het eerste deel, handelend over de Java-oorlog (1825-1830), legt de mystieke prins Diponegoro het na jaren van massaal en fanatiek verzet af tegen de flegmatieke legercommandant Hendrik de Kock. In het tweede deel, over de dekolonisatieoorlog (1945-1949), bundelt de charismatische, door Diponegoro geïnspireerde nationalistische leider Soekarno met succes alle krachten tegen “de laatste landvoogd’, de noeste dromer Huib van Mook.

De wraak van Diponegoro is een magistraal epos in twee bedrijven over de bloedstollende krachtmeting tussen tijger (Nederland) en buffel (Indonesië).

Beschrijving van de geschiedenis van de koude oorlog, en mijn eigen geschiedenis en jeugd dus, aan de hand van Luns en Ivens, volstrekte tegenstellingen. Leerzaam, interessant, herkenbaar

In deze bekroonde geschiedenis van de zgn. Boerenoorlog neemt Bossenbroek een lange aanloop voordat de oorlog daadwerkelijk losbarst. Daar is niets op tegen: integendeel, hierdoor worden langzaamaan de diverse oorzaken zichtbaar, die de aanleiding vormden tot deze vreselijk oorlog. Jammer is wel dat het boek, met het sluiten van de vrede in Pretoria, vrij abrupt eindigt, zodat we vrijwel niets te weten komen over wat er in de hoofden omging van de Boeren die Concordia belegerden, in de laatste bladzijden van het boek (april 1902). Zij waren op de winnende hand, en het kan niet anders of zij moeten totaal perplex op deze uitkomst hebben gereageerd. Helaas zullen we dat nooit te weten komen.

Interessant boek, heel veel informatie;leuke opzet via drie personen, een Hollander, Engelsman, Afrikaan (Leyds, Churchill, Reitz). Maar wat de veldslagen en oorlogshandelingen betreft voor mij te ingewikkeld, en de kaartjes in de digitale versie zijn erg slecht.

De boerenoorlog gezien en ervaren door een drietal betrokkenen; de Nederlandse jurist en assistent van Kruger Willem Leyds, de jonge journalist Winston Churchill en de boeren strijder Deneys Reitz. De beschreven geschiedenis wordt aan de hand van deze drie vanuit verschillende gezichtspunten beschreven. En hoe !
Met een vlotte pen en oog voor relevante details wordt deze zinloze oorlog op een indringende wijze beschreven.
Ook de internationale dimensie wordt niet veronachtzaamd zodat de lezer deze periode goed zal kunnen plaatsen in het politieke denken van die tijd.

Buitengewoon lezenswaardig.

Dit uitstekende geschreven en origineel opgezet boek, leest bijna als een roman. Het boek is in drie delen opgezet waarin in ieder deel een getuige van de oorlog wordt gevolgd. Het eerste deel gaat over de aanzet tot de oorlog en volgt de Nederlander in Afrikaner dienst Leyds en beschrijft de diplomatieke complexiteit op een verbazend vlotte manier. Het tweede deel volgt Winson Churchill in het eerste gedeelte van de oorlog en beschijft die vanuit zijn perspectief. Het derde deel betreft de geurilla oorlog die de Boeren voeren en de Engelse onkunde en arrogantie om daar effectief op in te spelen, waarin Deneys Reitz wordt gevolgd. Ondanks deze drie delen met drie hoofdfiguren, lees je een verhaal.
Wel heb ik wat zitten worstelen met waar welke plaats ligt ed. De drie afgebeelde kaartjes zijn wat beperkt en dat is jammer. Verder niets dat lof over dit boek en een zeer terechte winnaar van de Geschienis Prijs 2013