Michel de MontaigneBesprekingen

Verrassend modern, vooral het tweede en langste essai dat heet Over enige verzen van Vergilius maar gaat over vrouwelijke seksualiteit en vrouwen in de maatschappij. Doet heel sterk denken aan Erasmus' Adagia, maar dan niet preuts en geschreven door iemand die geen geborneerde monnik is als het over seks en vrouwen gaat, al is hij wel anti-Hugenoots. De taal van vPinxteren is goed maar mij iets te archaisch-zwaar. Bij alle citaten geeft hij het Latijnse origineel maar nooit het Griekse. P. 38 hoe de geest wel zelfstandig lijkt en zich aan het ouder worden kan onttrekken, maar toch onderworpen is aan het zwakke lichaam: 'de geest brengt geen blijdschap voort als het lichaam lijdt'. 43-4 Kennis van ieders ware natuur, je eigen voorop, is het beste, over vleien en echtheid zoals in de Lof maar met omgekeerde teneur. Wat heeft de geslachtsdaad die natuurlijk en noodzakelijk is toch teweeggebracht dat men er niet over durft te praten? 89-90 Taal is alles, Latijn en Grieks beter dan Frans. maar ervaring is van een ander kaliber: mijn bediende bedrijft de liefde en hij weet er alles van, maart als je hem voorleest uit filosofen snapt hij er niets van. Kunst moet natuurlijk gemaakt, niet het natuurlijke verkunsteld. Een lofzang op Plutarchus. 108 Vrouwen lijden aan ongeordende driften en gaan vaak vreemd en omdat ze heftig zijn, zijn ze niet constant. En wellust is niet louter fysiek maar ook psychisch en in dat opzicht onbevredigbaar. Maar ga eens na: mannen zijn net zo en vrouwen hebben misschien wel meer recht op vreemdgaan als passieve partij dan mannen. Van hier af zeer fraaie en originele passages over seks en liefde.

Een bonte verzameling overpeinzingen, in een periode dat men zich nog niet zo bloot gaf. Ik ben vooral gecharmeerd door zijn eerlijkheid, recht voor de raap. En helemaal niet hoogdravend. Montaigne observeert het dagelijks leven om hem heen, en vooral zichzelf daarin. « filosoof van het dagdagelijkse ». Het gebruik van de citaten is aanvankelijk storend, maar dat verdwijnt daarna. Historisch is vooral zijn langere essay Apologie voor Raymond Sebond interessant, waarin hij mooi de beperkingen van de rede onderlijnt. Enige minpunt: Montaigne is een beetje de propagandist van de middelmatigheid, allicht in de lijn van het modieuze stoïcisme van zijn tijd.

for the perfect friendship...1580

Na de eerste lezing van "De essays" van Montaigne is duidelijk dat dit een van de meest boeiende boeken is die ik gelezen heb. Montaigne schrijft over zichzelf en wat hem bezighoudt. Hij doet dit in essays (stukken van variabele lengte) waarbij de inhoud van het essay slechts losjes samenhangt met de titel. Montaigne is prachtig in het Nederlands vertaald door Frank de Graaff (er schijnt ook nog een nieuwere vertaling te zijn) waarbij de loop van het verhaal steeds onderbroken wordt door citaten van Latijnse auteurs, die bijna altijd goed gekozen en ter zake doende zijn. Een boek dat zich uitstekend leent om al mijmerend te lezen, driftig aantekeningen bij te maken en dat niet warm genoeg kan worden aanbevolen.