Loretta Napoleoni

Op de vlucht voor oorlogsgeweld, onderdrukking of armoede steken duizenden vluchtelingen uit Syrië, Irak en Afrika de Middellandse zee over. Hun wanhoop vormt de stuwende kracht achter een criminele industrie die begin deze eeuw ontstond en anno 2016 schrikbarende vormen heeft aangenomen. Mensenhandel. Het begon na 9/11, toen mensenhandelaren en terroristen ontdekten dat met het kidnappen van westerlingen grof geld viel te verdienen - meer zelfs nog dan met de handel in drugs. Zo werden Europese, Amerikaanse, Aziatische en Australische ontwikkelingswerkers, militairen, artsen, journalisten en diplomaten loslopend wild, waarmee miljoenen aan losgeld verdiend kon worden. De op drift geraakte mensenhordes die sinds de mislukte Arabische Lente op gang kwamen, boden de industrie alleen nog maar meer business opportunities. Naar schatting wordt tegenwoordig maandelijks rond de honderd miljoen dollar omgezet met de handel in mensen. In haar alarmerende nieuwe boek schetst Loretta Napoleoni, als journalist gespecialiseerd in de financiering van het terrorisme, de contouren van deze verderfelijke industrie. Om een beeld te krijgen van de impact van de mensenhandel reisde zij de hele wereld over en sprak met veiligheidsexperts, onderhandelaars, oorlogsjournalisten en ex-gijzelaars, onder wie de Nederlandse onderzoeksjournaliste Joanie de Rijke, die in Afghanistan werd ontvoerd door de Taliban. 'De moslimwereld staat in brand,' schrijft Napoleoni, 'waarbij mensenhandelaren als winnaars uit de bus komen. En het eind is nog lang niet in zicht'.… (meer)

“ken uw vijand” is wellicht het belangrijkste devies in elk conflict, dus ook in een oorlog. Napoleoni heeft dat zeker ter harte genomen. Zij kijkt voortdurend voorbij de clichés en de oppervlakkige weetjes en indrukken die bij ons over Islamitische Staat bestaan. Ze wijst op de historische wortels van de beweging, de krachtige symboliek die uitgaat van de heroprichting van het kalifaat en de algemene frustratie onder Arabische (en westerse) moslims die de voedingsbodem is van het succes van IS. En ze beklemtoont het heel eigen karakter van de organisatie, namelijk de ambitie om een moderne staat te stichten; volgens haar is het zelfs de eerste terreurbeweging die daar mogelijk in zal slagen.
Het is knap dat Napoleoni ons de ogen voor een aantal van die dingen opent. Maar er zit ook een keerzijde aan: af en toe is ze zo ijverig in het relativeren van onze existentiële angst voor IS dat het bijna op een rechtvaardiging van de barbaarse daden lijkt. Ook de bronnen waar ze zich op beroept om te bewijzen dat zulke barbarijen ook in andere recente conflicten zijn gebeurd (oa Kosovo) zijn op zijn minst mager en zelfs dubieus te noemen. En tenslotte lijkt ze me wel heel voortvarend in haar inschatting dat IS echt wel op weg is een moderne staat te worden, die misschien over afzienbare tijd diplomatiek salonfähig zal worden.
Kortom: aanbevolen lectuur, maar toch kritisch blijven!… (meer)