John R. Searle

Spin-off van het boek Philosophical Foundations of Neuroscience door neurowetenschapper Maxwell Bennet en filosoof Peter Hacker. Naast representatieve stukken uit het bovengenoemde boek, komen Daniel Dennet en John Searle aan het woord, gevolgd door een antwoord van Bennet en Hacker op hun tegenwerpingen, en tenslotte een nawoord door filosoof Daniel Robinson.

Het is vooral Hacker die de show steelt in dit korte en goed leesbare boek. Hij houdt in goed angelsaksisch-analytische traditie de concepten tegen het licht waarvan de neurowetenschap zich bedient, en vindt de nodige ongerijmdheden. De voornaamste bron van verwarring komt volgens hem voort uit wat hij de mereologische fout noemt: het toeschrijven van eigenschappen aan een deel van het geheel, die op zinvolle wijze alleen aan het geheel kunnen worden toegeschreven. Concreet in het geval van de neurowetenschap: het toekennen van psychologische attributen aan onze hersenen. Het is niet ons brein dat denkt, oordeelt, boos is of twijfelt, het is de gehele mens. Wanneer we zeggen dat iemand een beslissing neemt, dingen waarneemt of een plan maakt, weten we wat dat betekent, omdat we kunnen zien wat de persoon in kwestie doet en hem zo nodig vragen kunnen stellen. Bovengegeven termen krijgen hun betekenis in de context van ons gedrag en onze onderlinge interactie. Maar wat het wil zeggen wanneer we datzelfde beweren over onze hersenen, is volledig onduidelijk. Meer nog, het kan ook nooit duidelijk worden, omdat we ons niet kunnen voorstellen, wat ons precies zou tonen dat de hersenen een dergelijke activiteit ondernemen. En dat maakt, volgens Hacker, het gebruik van deze woorden toegepast op ons brein zinloos.

Om het met Wittgenstein te zeggen -op wie hij natuurlijk in hoge mate steunt: 'Es kommt darauf hinaus: man könne nur vom lebenden Menschen, und was ihm ähnlich ist (sich ähnlich benimmt) sagen, es habe Empfindungen; es sähe; sei blind; höre; sei taub; sei bei Bewusstsein oder bewusstlos.'

Overigens wie gelooft dat Hacker luchtkastelen bestrijdt, hoeft slechts een boek als ‘Wij zijn ons brein’ -de titel alleen al!- van Schwaab open te slaan om te zien dat bovenbeschreven gebruik (misbruik zou Hacker zeggen) van psychologische en cognitieve concepten in verband met onze hersenen schering en inslag is.… (meer)