The power of organizing without organizations

http://www.ikmagazine.nl/share/files/206_940088/IK0808-p25.pdf ( )

De wereld wordt alsmaar kleiner dankzij het wereldwijde web. We bellen gratis naar de andere kant van de wereld (voip), delen fotoalbums met familie (MijnAlbum), houden online bijeenkomsten en netwerken online (LinkedIn). En dat is nog maar het begin. Allerlei sites stellen ons in de gelegenheid mee te doen, mee te praten en mee te werken, zoals Facebook, MySpace en Hyves. Zelfs grote traditionele nieuwsmedia gebruiken bijvoorbeeld foto's en filmpjes van amateurs (Skoeps). Wat is de impact van dit alles op ons leven en ons werken? Clay Shirky is al jarenlang expert op dit gebied.

Shirky zet met aansprekende voorbeelden uiteen hoe deze vormen van zelforganisatie werken, wat er de kenmerkende elementen van zijn en wat voor lessen we eruit kunnen trekken. Zo maakt hij aannemelijk dat, in tegenstelling tot wat we vaak denken, de techniek niet alleen virtueel maar ook juist fysiek contact makkelijker maakt.

'Iedereen' is een actueel, levendig geschreven boek dat op allerlei niveaus inzicht geeft in de maatschappij en de manieren waarop we communiceren en netwerken vormen. Het zal marketeers, entrepreneurs en iedereen die meer wil weten over de effecten van digitale ontwikkelingen talloze eyeopeners bieden.

Nieuwe media en sociale netwerken socioloog Clay Shirky pakt flink uit in dit boek waarin tientallen voorbeelden van sociale tools en online samenwerken de revue passeren en in een kader worden geplaatst. Voor de doorgewinterde web 2.0 adept is er wellicht niets nieuws te halen bij Shirky, overige lezers zullen versteld staan van de veelzijdigheid van het sociale medialandschap dat Shirky schetst. Natuurlijk zijn de ontstaansgeschiedenis van Wikipedia en Linux bekende koek en ontbreken ook niet in deze bloemlezing maar Shirky weet hoofdstuk na hoofdstuk te verassen met nieuwe voorbeelden hoe de mens zich groepeert op het web. In tegenstelling tot veel andere boeken in dit genre is het boek erg informatiedicht, op bijna elke pagina is wel weer een interessant voorval of gegeven te vinden. Het boek leest als een verzameling spannende korte verhalen die tezamen een soort biografie van het internet vormen. Zo begint hij het boek met een beschrijving van een adhoc community die ontstaat rondom een verloren Sidekick (een soort palm plus camera) en verderop via de lugubere uitwisseling van anorexia tips door de Pro Ana Girls naar de kracht van ontmoetingen via Meetup.

Shirky bouwt zijn betoog rond een tegenstelling door de hierarchische organisatievorm (zoals een bedrijf) af te zetten tegen de mogelijkheden van mensen zich te organiseren op het internet. Het fundament onder de tegenstelling wordt gevormd door een artikel van Ronald Coase uit 1937, “The Nature of the Firm’. Coase geeft hierin een verklaring waarom een hiërarchische organisatie een goed idee is. Arbeiders kunnen ook simpelweg direct met elkaar schakelen in een open markt om hun arbeid te verkopen en in te kopen zonder managers. Maar een complete open markt voor arbeid zou niet werken omdat de transactie kosten hoog zijn, vooral voor sluiten van deals en overeenkomsten. Hoe meer mensen bij een bepaalde taak betrokken zijn, hoe meer onderhandelingen gevoerd moeten worden en hoe hoger de transactiekosten zijn. Een hierarchische organisatie biedt hier een model waarin de transactiekosten niet expentioneel toenemen omdat er simpelweg minder onderhandelingen zijn. De kosten voor management nemen wel toe bij complexere projecten. Shirky gebruikt hierbij een aansprekende metafoor van de ‘Coasean Floor’. Onder deze vloer bevinden zich acties die teveel overhead aan management kosten en normaal gesproken niet uitgevoerd zouden worden. Aangezien online sociale tools veel minder van dit soort kosten hebben kunnen ze opeens worden gerealiseerd. Denk aan het coördineren van groepsactiviteiten zoals flashmobs of hoe tientallen amateurfotografen belangrijke gebeurtenissen verslaan op Flickr in plaats van centraal aangestuurd te worden.

Dit brengt ons bij het tweede thema van het boek, de pro am revolutie of het gegeven dat het onderscheid verdwijnt tussen professionals en amateurs op bepaalde gebieden. De transactiekosten of de kosten van falen zijn zo laag dat iedereen een weblog kan beginnen om zijn gedachten met de wereld te delen, hoe banaal ook. Als iedereen kan bloggen over nieuws, politiek en concerten, is er dan nog ruimte voor professionele journalisten. Andrew Keen stel in ‘The Cult of the Amateur’ dat deze ontwikkeling ten koste gaat van kwaliteit en meer van het zelfde oplevert. Shirky ziet dat niet als het grootste gevaar. Hij benadrukt dat iedereen gebruik kan maken van social tools om zich te organiseren, of ze nu goede of slechte bedoelingen hebben. Terroristen maken van dezelfde kanalen gebruik als Stay At Home Mums. Hoe overheden hiermee omgaan, en hoe repressie een steeds grotere rol speelt op het web komt verder niet aan bod.

Aan het einde probeert Shirky te komen met een verklaring hoe de sociale tools werken. Elk voorbeeld is gestoeld op drie principes, een belofte, een tool en een overeenkomst. De belofte moet appelleren aan de wens van de gebruiker, en het moet ook makkelijk zijn om toe te treden tot een netwerk. Hoezeer een tool goed werkt is te beantwoorden door ze in te delen naar de groepen die ze gebruiken in plaats van de tool zelf. Moet de groep groot of klein zijn en moet de groep lang of kort bestaan? In elk kwadrant zijn weer andere tools te vinden. Linux heeft een grote groep nodig die lang bij elkaar blijft, terwijl flashmobs met weinig mensen kort kunnen bestaan. De overeenkomt tussen de gebruikers moet verder duidelijk zijn. Zo zijn bij Wikipedia zijn de regels helder: iedereen kan alle posts editen, dus ook jouw posts. Het is helaas niet zo als je de belofte, tool en overeeenkomst kunt opstellen dat je dan alle sociale tools eenvoudig kunt beschrijven. Er is natuurlijk een complexe interactie werkzaam tussen de verschillende principes.

De complexe interactie is Shirky’s achillespees. Er komt geen eenduidige, helder framework naar voren waarvan je het gevoel hebt dat het je begrip van het internet sterk vergroot, zoals je bij het lezen van The Long Tail, Wikinomics of The Tipping Point wel hebt. Op zijn eigen website is te vinden dat in zijn schrijven altijd getriggerd wordt door situaties waarin de bestaande orde wordt uitgedaagd door vernieuwing. We leven in een tijd van enorme verandering in de invloed die de massa heeft ten opzichte van de eenling. Shirky ziet het als zijn taak om deze veranderingen te verslaan, als een biograaf van de sociale tools en netwerken en ze in een framework te zetten. Dat framework behoeft nog wat aanscherping, maar wij zijn in tussentijd erg tevreden met deze biografie van van het sociale web.

Links
1. www.shirky.com
2. www.herecomeseverybody.org
3. Handig! De links naar alle voorbeelden die Shirky beschrijft ( )