Conny Braam

Heerlijk verhaal over drie generaties vrouwen, oma Rooie Keet, in bittere armoe leefde zij in IJmuiden èn Beverwijk, ze had een kroeg tot die afgebroken werd door degene van wie hij gepacht was, daarna verhuisde het gezin naar Beverwijk. Keet liep voor de troepen uit in demonstraties en opstand tegen het Kapitaal, de onderdrukking, hielp vrouwen als ze het nog slechter hadden dan zij, Domela Nieuwenhuis kwam in Beverwijk spreken, ook een aantal vrouwen, de voorvechtsters van emancipatie van vrouwen. Ik lees het met hoop voor die vrouwen maar voor hen was het bitter, altijd tegengewerkt door mensen die het beter hadden en al die massa’s armen eronder wilden houden en met inzet van veel geweld tegenwerkten. Onthutsend altijd weer hoe mensen moesten leven in kou en honger.
Dochter Grada kiest min of meer, niet echt een keuze natuurlijk voor een leven met Nico, een leuke jongen die Rooms is, zij gaat daar wel in mee. Hij loopt een oorlogstrauma op bij de eerste gevechten in 1940, later in de oorlog zorgt zij ervoor dat hij niet naar Duitsland wordt gestuurd. Ze bevrijdt hem min of meer, maar dat kan hij haar, hoewel blij, niet echt vergeten, “mannen houden er niet van als ze hun vrouw dankbaar moeten zijn”. Hij krijgt een baan bij de AKU in Arnhem, ze komt in een andere, burgerlijke, roomse en benepen wereld terecht waar ze zich hevig aanpast aan “ hoe het hoort”. Dit huwelijk staat wel onder druk omdat Grada toch veel houdt van haar moeder en vakbroeders Thijs, de echte, vleesgeworden communist die wel vaak langskomt met de “Waarheid” onder zijn arm. Als hij sterft is ze erg ontzet en verdrietig.
Dochter Conny is altijd een rebelse meid, als klein kind al, botst daardoor met alles en iedereen die enigszins gezag over heeft en of probeert uit te oefenen. Dit stuk speelt tot ze op haar 20 vertrekt, naar Amsterdam. Ze heeft een lange, eenzame weg in het gezin moeten afleggen. Is “ niet te handhaven” op de MMS want veel te ondernemend en stelt teveel vragen. Tegen haar vader gaat ze altijd in, in de vroege jaren 60 is ze bezig met rassendiscriminatie, Martin Luther King, Lumumba, Nelson Mandela, Vietnam. Haar vader is zo behoudend en conservatief dat mijn tenen meekrullen,. Van oma Keet, bij wie ze zich heel erg thuis voelt, evenals bij oom Thijs erft ze de door met marionetten die door het hele boek als een rode draad loopt, van een Russische poppenspeler die ermee rondtrok, gevlucht als hij was en zeer bevriend was met Keet, via het poppenspelen van vader Nico totdat de tv zijn intrede doet, en Conny die de kist aan haar doorgeeft. Zij maakt nieuwe poppen en ziet zich ook door de wereld trekken met als middel van bestaan dat marionetten theatertje.
Soms is het boek wat wijdlopig, maar ik heb het met heel veel plezier gelezen, ook weer veel van opgestoken.… (meer)