Stefan Brijs

Er zijn al heel wat romans verschenen over de Eerste Wereldoorlog en de vaste ingrediënten zijn daarbij altijd het aanvankelijke enthousiasme van de vrijwilligers, de ontgroening, de verschrikkingen in de loopgraven en het verlies van alle illusies. Deze roman neemt van die ingrediënten uiteraard ook een aantal voor zijn rekening, hoe kan het anders. Maar het originele van Brijs is dat hij het verhaal in de eerste plaats situeert bij een tegenstander van de oorlog, de Engelse student John Patterson; de setting is ook een armoedige buurt in Londen, wat een erg Dickensiaanse sfeer geeft aan de roman, toch in het eerste deel. De rol die brieven over en weer spelen is niet helemaal uniek, maar het is wel een handig verhaal-techisch trucje om de beide delen van de roman (voor de loopgraven en tijdens) met elkaar te verbinden. Dus best lezenswaardig, dit boek. Maar … het is een erg simpel, lineair verhaal geworden dat Brijs vertelt, en o zo braaf, zonder het minste risico. Natuurlijk worden de verschrikkingen van de oorlog in de verf gezet en natuurlijk steekt er aangrijpende melodramatiek in, maar het blijft allemaal zo braafjes, zonder verrassing. Neem nu de verliefdheid van John op Mary, of de ambigue vriendschap voor haar broer Martin, zo puberaal allemaal: ik had echt moeite om die als geloofwaardig te aanvaarden.In literair opzicht steken er zeker ook mooie passages in deze roman, maar enkele zijn opzichtig schoolmeesterachtig. ‘Post voor mevrouw Bromley’ verdienstelijk, dat zeker, maar wat mij betreft, zonder meer.… (meer)

Ik kan me inbeelden dat dit een boek is dat veel mensen aanspreekt, maar ik moet toch al onmiddellijk bekennen dat het mij niet meer deed dan een gemiddelde horrorfilm. Brijs kan schrijven, dat is duidelijk: de auteur is op elk moment heer en meester van zijn compositie door een sterke verhaallijn, wisselende taalregisters, regelmatig verschuivende perspectieven en vooral een goede beheersing van de spanningsboog. De thematiek van de ‘engelmakerij’, de bio-engineering van menselijke wezens verheft dit spannend verhaal tot een hoger niveau, en geeft de roman door zijn Frankenstein-achtig karakter van bij het begin een ‘gothic’ ondertoon. Tegelijk zijn er nog twee extra maatschappelijke lagen aangebracht: het te kijk stellen van het katholicisme met zijn onbekwame en hypocriete pastoors en zijn strenge, gefrustreerde internaatsnonnen; en de wetenschappelijke wereld waar naijver en onverantwoordelijkheidsgevoel de boventoon voeren; en dan mogen we daar nog de ‘asperger’-problematiek van Hoppe aan toevoegen. Een hele cocktail dus, die maakt dat dit verhaal ver uitstijgt boven het klassieke horrorverhaal. Maar… de hele psychologische worsteling van hoofdpersonage Victor Hoppe met zijn vader en met een bepaald Godsbeeld, een paar onwaarschijnlijke verhaalwendingen, en vooral de lugubere en nogal vergezochte finale, waren er voor mij toch wel te veel aan. Absoluut verdienstelijk, dat wel, maar dit verhaal liet me koud.… (meer)