Madeline Miller heeft het verhaal rond Achilles, de grote held van de Trojaanse oorlog, op originele wijze verwerkt tot een romance. Van de Ilias weten we dat Achilles een innige relatie had met zijn jeugdvriend Patroclus, en dat de dood van Patroclus – onder het zwaard van de Trojaan Hector, rechtstreeks naar de dood van Achilles zou leiden. Over de aard van die vriendschap kan je alleen maar speculeren, ik voel me totaal onbevoegd om daar een nadere inschatting van te maken. Miller koos ervoor om voor een openlijke, homoseksuele band te gaan. Ik voel me daar ongemakkelijk bij. Voor alle duidelijkheid niet om die band zelf, maar omdat ze er in haar verhaal eigenlijk helemaal niet in slaagt de liefdesband geloofwaardig te maken, toch niet van de kant van Achilles. Dat Patroclus opkijkt naar de beste Griekse held ooit, zijn fysieke en charismatische uitstraling, dat weet ze overtuigend te neer te zetten. Maar wat Achilles dan in godsnaam in de zwakke en goedige Patroclus gezien heeft, dat blijft een raadsel. Of volstaat de boutade dat liefde blind is?
Miller besteedt nogal wat tijd aan de jeugd van beide protagonisten, en dat is aardig gedaan. Maar de passage in het paleis op het eiland Skyros, waar zich Achilles in vrouwenkleren verborgen houdt om niet te moeten gaan vechten in Troje, is erg stuntelig beschreven. Het is bovendien ronduit ongeloofwaardig dat Achilles zich plots toch laat overhalen met de Grieken mee te gaan strijden. Vanaf dat moment ontpopt hij zich tot een arrogante moordmachine, en zo zijn er nog wel wat andere ongeloofwaardige twists. Miller volgt uiteraard het scenario dat zo prachtig is uitgetekend in de Ilias, maar in een moderne roman leveren die merkwaardige gedaanteverwisselingen toch wel wat problemen op.
En dan hebben we het nog niet over het zoetzemerige einde, waar de moeder van Achilles, de halfgodin Thetis, na een levenslange haat tegen Patroclus zich plots met hem verzoent. Mooi uiteraard voor een happy end-film, maar zo on-Grieks.
Is dit dan een mislukt boek? Neen, toch niet. Het leest vlot weg, geeft een mooie inkijk in de oude Griekse wereld, en het epische verhaal van de strijd rond Troje blijft uiteraard intens boeien. Het personage van Patroclus blijft door zijn bijna voortdurend weifeling geloofwaardig (in tegenstelling tot Achilles). Maar voor mij is dé grote held van dit verhaal de arglistige Odysseus: Miller weet hem met veel verve neer te zetten, en elke keer als hij ten tonele verschijnt is het genieten van zijn verfijnde sluwheid. ( )

Hard maar ook teder boek: Achilleus geschreven met de pen van de beminnelijke prins Patrocles, zijn levensgezel. Loopt parallel met de Ilias van Homerus en met De stilte van de vrouwen van Pat Barker. Een aanrader om dit samen te lezen! Mededogen als gave na een hard en geschonden leven is een gegeven in beide 21ste eeuwse boeken. ( )

Mooi verhaal over de levens van Patrocles en Achilles. vanuit Patrocles beschreven, hij is de verbannen onhandige jongen die helemaal opleeft en leeft dankzij de liefde tussen hem en Achilles. Omdat hij niet begraven is - Thetis, Achilles' moeder houdt dat tegen - kan hij ook vertellen hoe het afliep met Hector en Achilles, want niet begraven zielen kunnen niet naar de onderwereld. Mooi gevonden, heel ontroerend naast het vele geweld! ( )

Prachtige parafrase van de Ilias. ( )

Vroeger bij Griekse les moesten wij de eerste paar regels van de Odyssee uit het hoofd leren. Voor het metrum. Ik kan ze nog steeds opdreunen, compleet met daverende dactyli. Ook vertaalden wij moeizaam, woordje voor woordje, passages uit de Odyssee. De Ilias lazen we niet, maar dat verhaal kregen we op andere manieren wel mee. Het relaas van Odysseus vond ik echter verreweg het mooist (geef mij maar exotische avonturen, liever dan al dat Trojaanse wapengekletter) totdat ik deze schitterende hervertelling van het lot van Achilles las.

Achilles was de halfgoddelijke held, wiens moeder, de zeenimf Thetis, hem probeerde onsterfelijk te maken. Zijn onafscheidelijke strijdmakker was Patroclus en dat is degene door wiens ogen wij Achilles zien. Patroclus is te gevoelig voor zijn tijd en een teleurstelling voor zijn vader, die hem verbant naar het hof van een andere koning om een man van hem te maken. Daar ontmoet Patroclus de jonge Achilles, beeldschoon, gemaakt om te vechten, maar vooral geĂŻnteresseerd in muziek. Er ontstaat een ontluikende liefde tussen de twee jongens, die stand houdt ook als zijn vader Achilles de bergen instuurt om door een sater ingewijd te worden in de krijgskunst en alleen maar bestendigd wordt wanneer ze als jongemannen uitvaren naar Troje.

Dat is het verhaal. Dat verhaal is bekend (alleen dan in een vorm waarin de twee jongemannen geen geliefden zijn doch slechts vrienden), maar Miller maakt er een prachtige nieuwe vertelling van. In de eerste plaats is het een poëtisch liefdesverhaal van twee jongemannen die hun lot niet in eigen handen hebben. Ze zijn deels speelballen van de goden, maar ook van een tijd die het strijdend ten onder gaan als het hoogste in het leven zag. Achilles is onkwetsbaar zo lang hij niet aan een oorlog meedoet, maar zoals ook Patroclus maar al te goed weet: Our world was one of blood, and the honor it won;
only cowards did not fight. For a prince there was no choice. You warred and won, or warred and died. (p. 181) Oud worden en langzaam wegteren, een lot dat hem door Odysseus wordt voorgehouden, is ook voor Achilles een schrikbeeld: 'He can live out his years in some corner eating the bread they soften for him, senile and alone. When he dies, people will say, who?” The words filled the room, thinning the air until we could not breathe. Such a life was a horror.

En dus kiest Achilles voor de dood. En wat voor keus heeft hij eigenlijk?
“He is a weapon, a killer. Do not forget it. You can use a spear as a walking stick, but that will not change its nature.” The words drove breath from me, left me stuttering. “He is not—” “But he is. The best the gods have ever made. And it is time he knew it, and you did too".

Miller schildert een wereld die niet alleen maar wreed is maar ook vol huiveringwekkende schoonheid. De goddelijke Thetis, de moeder die zoveel van haar zoon houdt dat ze er alles voor over heeft om hem in leven te houden, is een ijselijk mooie zeenimf, even indrukwekkend als angstaanjagend. De scène waarin Agamemnon zijn dochter Iphigineia aan de goden offert is tegelijkertijd aangrijpend en understated. Nergens wordt de mythische wereld van de oude Grieken er één van een goedkope fantasy-roman. Het is een magische wereld die maar al te levensecht was voor de oude Grieken en Miller slaagt er wonderwel in om zowel de dichterlijkheid als de hardheid ervan net zo levensecht te maken voor de lezer.

The Song of Achilles is een idylle en een wreed sprookje tegelijk, maar voor alles een aangrijpende en poëtische elegie uit een andere wereld die Madeline Miller door haar verbeelding en haar schrijfkunst op indringende wijze tot leven brengt. Ook voor niet-gymnasiasten; sterker nog, misschien juist voor niet-gymnasiasten, omdat zij de afloop nog niet kennen.
http://annavangelderen.blogspot.com ( )