Ilias

Door Paul voorgelezen tijdens de ochtendkoffie ( )

creme witte kast en rug

ENKELE PASSAGES UIT MIJN RECENSIE TE VERSCHIJNEN IN HET TIJDSCHRIFT FILTER JAARGAN 23:1, 2016: Toch kan ik voor deze vertaling niet warmlopen. Om te beginnen vind ik de combinatie van archaïsch of verheven taalgebruik met platte of ambtelijke wendingen niet mooi, en ook geen recht doen aan de epische verteltrant; de vertaling maakt daardoor een enigszins ongefocuste indruk ... wendingen uit een heel ander register, platte, vind ik, zoals ‘gaf hij een mep’ en ‘mepte’, ‘arme donder’, ‘doodsmak’, het aanspreken van Zeus met ‘Bliksemstraal’ en ‘Dondersteen’, ...soms in mijn ogen gewoon lelijk of lachwekkend, zoals ‘...‘onthutste herten’, ‘kanjer in kijven’ ... Meer moeite dan met registerwisseling of verbale eigenaardigheden heb ik met het lezen van de poëzie van Dros als poëzie. Voortdurend struikelt mijn innerlijk oor over vreemde klemtonen en hortende regels. ... hoe je het ook wendt of keert, veel regels lopen erg lelijk: vanwege de vele enjambementen waarin verzen eindigen op een lidwoord of voornaamwoord, wat bij zulke lange regels makkelijk te vermijden is en ook gehakkel in de daarop volgende regel veroorzaakt; en daarmee samenhangend vanwege een overmaat aan eenlettergrepige woorden, die alle poëzie lelijk maken...Een belangrijke reden waarom ik de bovengenoemde vertaling van Lateur verre verkies, ligt in de versmaat die hij koos: een vijfvoetige jambe ( )

Dit lijkt een vrij saai boek met vooral talloze, bloederige strijdtaferelen en de erbij horende redevoeringen. Een overdaad aan herhalingen dus. Het werk vormt een mooie eenheid en is veel minder complex van structuur dan bijvoorbeeld de Odyssee. Bovendien is de moraal van het verhaal nogal simplistisch: ieder ondergaat zijn lot, maar de grote helden zorgen ervoor dat ze dat met roem en eer doen.
Aan de andere kant steken er tal van verfrissende elementen in:
1. de poëtische kracht die uitgaat van de taal (de epitheta), en vooral van sommige scenes: afscheid van Hektor en Andromache, het verdriet van Achilles om zijn vriend Patroklos,...
2. de open en stoutmoedige confrontatie tussen de meerderen en hun ondergeschikten, vooral in de controverse rond koning Agamemnoon: herhaaldelijk wordt die door verschillende helden voor vuile vis uitgemaakt en verbaal vernederd.
3. Bovenal getuigt het beeld dat van de godenwereld wordt opgehangen in de eerste plaats van een heel dynamisch en modern aandoend mensbeeld: de goden zijn als mensen met humeuren en luimen, met een hiërarchie die regelmatig opzij wordt gezet maar toch wordt gerespecteerd als het er op aankomt, met een moraal die wel enkele formele regels volgt maar die tegelijk te pas en te onpas links wordt gelaten. Kortom: het archetype van de vrijheid?
Nog enkele andere elementen over het wereld- en mensbeeld:
1. De dood is onvermijdelijk en door het lot bepaald (zelfs de goden moeten er zich naar schikken), maar toch kan enige vorm van onsterfelijkheid worden nagestreefd door roemrijke daden te stellen. Dat belet niet dat de Onderwereld voor ieder een oord van verschrikkelijke ellende is.
2. Vrouwen zijn volstrekt ondergeschikt en hun waarde wordt zelfs voor een stuk uitgedrukt in runderen, tenzij voor de echtgenotes of moeders van de helden cfr Andromache (Hektor heeft een "hoofse" relatie tot haar). Uitzondering hierop vormen de vrouwelijke goden die als het erop aankomt wel ondergeschikt zijn, maar geen enkele gelegenheid onbenut laten om hun eigen weg te gaan (Hera, Athene, Afrodite).
3. Het standpunt van de verteller is heel objectivistisch: hij kiest globaal geen partij; wel worden in het verhaal sommige figuren in een minder daglicht gesteld (aan Griekse kant vooral de broers Agamemnoon en Menelaos, aan Trojaanse Paris).
4. De typisch griekse lichaamcultuur is hier al aanwezig: bij de persoonsbeschrijvingen worden vooral de fysieke kenmerken onderstreept; heel veel belang wordt gehecht aan het conserveren van het lichaam na de dood (en omgekeerd voor vijanden aan het zo wreed mogelijk verminken). ( )

Verhaal over het beleg van Troje, de bemoeienis van de goden en de wrok van de grootste strijder van de Grieken, Achilles. Als Odysseus niet zo slim was geweest, werd Troje nu misschien nog belegerd.