Herman Teirlinck (1879–1967)

In West-Vlaanderen spelende roman over een zinnelijke vrouw, die, wanneer haar vader langzamerhand de greep op zijn bezittingen verliest, het oude familielandgoed tot zich weet te trekken.'Maria Speermalie' verscheen in 1940 en is een van de klassieke werken uit de Nederlandstalige literatuur. Het is het verhaal van een vrouw die haar schoonheid en wellust inzet om het grondbezit van haar familie langs de vrouwelijke lijn veilig te stellen. Daarbij gaat zij geen enkele methode uit de weg: ze doodt haar echtgenoot en onderwerpt en huwt haar vijand. In krachtige en schilderachtige taal ontleedt Herman Teirlinck de hoger naar macht.… (meer)

Las net 'Het ivoren aapje'uit het verzameld werk. Dit werd in 1909 geschreven en is dus nog een getuigenis uit de lange 19e eeuw. Het verhaal begint en eindigt met een overlijden. Verder draait het hele boek rond de liefdesperikelen van mensen uit de burgerij. Een beperkt wereldje dus. Waarschijnlijk om het boek wat boeiender te maken vermengt de schrijver in het verhaal een politieke intrige die eigenlijk maar een bijzaak in het geheel is.

Klassiek is dat het verhaal eindigt met het verdwijnen van het hoofdpersonage en de dood van een ander belangrijk personage.

Teirlinck is duidelijk een man van zijn tijd. Niet alleen geeft hij de dubbele moraal weer zoals die toen was. Hij geeft sterk de indruk die normaal te vinden. Het gaat daarbij om de opvatting van de burgerij dat hun vrouwen heiligenhuisjes zijn en dat verder de mannen met recht achter alle andere vrouwen mogen aanzitten. Hoewel de grens nooit duidelijk is geldt iedere vrouw zonder vaste relatie met een zekere zelfstandigheid als mondaine, kokette en dergelijke.

De beschrijving van het leven van de burgerij in Brussel met die dubbele moraal maakt het boek voor historici dan toch enigszins interessant. Straten worden met naam genoemd. Spijtig, maar begrijpelijk omdat het boek in die tijd niemand mocht schofferen, is dat nergens wordt vermeld waar zich de cabardouches bevonden.

Erbarmelijk is het taalgebruik of de taalkennis van Teirlinck. De man wist eenvoudig niet wat AN in zijn tijd was. Vergelijk met Couperus die rond dezelfde tijd schreef. Teirlinck zet gewoon een Oost-Vlaams dialect op papier en denkt daarmee AN te schrijven. Het boek staat vol gallicismen en waarschijnlijk zelf bedachte woorden. Hoe hij niet inziet dat Vool, reeken, trossel om maar enkele woorden op te noemen ook toen enkel dialect waren en dat hij die weergeeft als correct Nederlands valt moeilijk te begrijpen.… (meer)