Michael Christie (1)

Zeg me Canada, en ik zeg “bomen”, een associatie die alleen maar is versterkt nu ik de familiegeschiedenis “Greenwood” van de Canadese schrijver Michael Christie heb gelezen. Want ook in de Canadese familie Greenwood draait het om bomen. Elke connectie die je met bomen kan hebben, komt in deze familie wel voor: houthakker, houthandelaar, timmerman, milieubeschermer, bioloog.

De uitgever heeft Greenwood in de markt gezet als speculatieve fictie, en legt daarmee nadruk op het begin (en het einde) van het boek, dat zich afspeelt in het jaar 2038. Christie schetst een beeld van een wereld waaruit bomen bijna verdwenen zijn. Er zijn nog maar een paar kleine restjes oerbos over, die dienen als vakantiebestemming voor de superrijken. Eén van die plekken is Greenwood, een eilandje voor de westkust van Canada. Jacinda (Jake) Greenwood is bioloog en werkt op Greenwood eiland als gids. Dat haar achternaam overeenkomt met de naam van het eiland ziet zij als toeval, maar is dat ook zo?

Dat er wel degelijk een connectie is tussen het eiland en haar familie wordt in de rest van het boek duidelijk. Hierin duikt Christie steeds dieper de familiegeschiedenis in, via de jaren 2008, en 1974 naar het cruciale jaar 1934 en daarna zelfs nog verder terug naar het jaar 1908. Waarna hij via diezelfde jaren weer teruggaat naar 2038. Alsof je dwars door de stam van een boom reist en alle jaarringen langs gaat. Een originele manier van vertellen, waarbij je eerst steeds dieper doordringt in de geheimen van deze familie en later de gevolgen gaat zien van de keuzes die de eerdere generatie gemaakt hebben.

Het grootste deel van het boek speelt zich dus niet af in een speculatieve toekomst, maar in het verleden. Verreweg de meeste pagina’s van het boek, en de belangrijkste gebeurtenissen, vinden plaats in 1934, ten tijde van de economische crisis en de grote droogte die toen heerste in Noord-Amerika. Ik moet zeggen dat ik even een knop om moest zetten toen ik besefte dat dit eerder historische dan speculatieve fictie was. Deze lichte teleurstelling werd gelukkig ruimschoots gecompenseerd door het verteltalent van Christie en zijn originele invalshoeken.

Want hoewel de familiegeschiedenis een enigszins uitgekauwd genre is, weet Greenwood er toch een originele draai aan te geven. Opmerkelijkste is misschien nog wel dat veel van de familieleden in traditionele, of biologische zin, eigenlijk helemaal geen familie van elkaar zijn, of dat - waar ze dat wel zijn - ze elkaar niet kennen. Ook hier wordt de parallel met bomen in een bos gelegd, entiteiten die ondergronds innig met elkaar verbonden zijn omdat ze toevallig bij elkaar in de buurt staan. En wiens zaden met de wind ver weg gedragen worden.

Al met al vond ik dit een meeslepend geschreven verhaal, echt zo’n boek waarin je jezelf helemaal kan verliezen. De hoofdpersonen - en dat zijn er best wel wat met vier generaties - zijn overtuigend en geloofwaardig zijn neergezet, zelfs degenen die weinig pagina’s tekst hebben. Tegelijk stipt het boek zwaardere thema’s aan, zoals klimaatverandering, de manier waarop mensen de wereld uitputten, dakloosheid en de tegenstelling arm/rijk, zonder daarbij heel moralistisch te worden.… (meer)

Greenwood. Door Michael Christie.

Wat een prachtig boek. Qua inhoud maar ook zeker qua vormgeving. Een pareltje; knap gedaan Signatuur.

Dit boek lezen voelt als in een tijdmachine stappen: je reist door de tijd, door de (levenscyclus van) een boom; van 2038 naar 1908 en weer terug. Sommige jaarringen zijn ijl en licht en dun, anderen zijn zwaar, breed en inktzwart.

Greenwood gaat over de familie Greenwood, een familie die we meer moeten zien als een bos dan als bomen met zaad. Het draait om bomen, de liefde voor wat ze zijn, waar ze voor staan: de longen van onze aarde, de weg naar rijkdom.

Het verhaal begint in de nabije dystopische toekomst (je krijgt een ongemakkelijk gevoel door de spiegel die ons wordt voorgehouden) waar Jake als gids werkt op Greenwood Island, één van de laatst overgebleven bossen van de wereld. Net als Jake en haar voorouders speelt ook het eiland zelf een hoofdrol in dit boek.

Elk van de hoofdpersonen is fout, eigenzinnig, afwijkend en moeilijk om van te houden en toch ga je dat doen. Je sluit ze met al hun onvolkomenheden onherroepelijk in je hart. Omdat ze ook goed, trouw, moedig en visionair zijn, omdat ze schipperen tussen goed en fout net als wij allemaal. Ze zetten je aan het denken, twijfelen, zagen de poten van onder je onwankelbaar vertrouwen. Vertrouwen in de mensheid, de toekomst, het leven an sich. En toch overspoelt dit boek je ook met een golf vertrouwen en geloof. Geloof in vandaag en morgen, in elkaar.

Greenwood smeekt om een verfilming, niet gewoon één film, wel een reeks zoals De Geniale Vriendin of Normal People. Een reeks waarin tijd en ruimte is voor elk wonderlijk detail. Timmerman Christie heeft een papieren meesterwerk geschapen.… (meer)