Ayn Rand (1905–1982)

Ayn Rand heeft met “de Kracht van Atlantis” een krachttoer geleverd en een megadikke roman van 1500 bladzijden geschreven. Prachtig taalgebruik, sterke zinnen, filosofisch, krachtige argumentatie en nog spannend ook. Met andere woorden: een genot om te lezen.

Het is een boek dat je met volle aandacht moet lezen, sommige zinnen zelfs twee keer om echt te begrijpen wat er staat. Soms ontglipt je in eerste instantie de strekking en moet je dieper doordenken om de werkelijke betekenis te achterhalen. Ze kan lange zinnen schrijven die niet geschikt lijken voor ongeoefende lezers.
In een verhalende vorm beschrijft Ayn Rand haar maatschappijfilosofie; een filosofie die maar over 1 ding gaat: hoe kijk je aan tegen mens en maatschappij? Zij is tegen het collectivisme; voor het individualisme.

Wanneer je een klassieke kapitalist bent, is dit bijna verplichte literatuur. Heb je daarentegen meer op met het socialistische gedachtegoed, begin er dan liever niet aan, of je loopt het risico geïnfecteerd te raken met denkbeelden uit het kapitalisme. Ayn Rand schrijft namelijk door het hele boek heen vele discussies, redenaties en meningen die buitengewoon sterk overkomen als het gaat over het verdedigen van het kapitalisme. Alles wat gebeurt, alles wat besloten wordt, alles wat de mensen die een rol in het boek spelen doen, alles is steeds kapitalisme tegenover socialisme. Zwart tegenover wit. Daar is Ayn Rand buitengewoon goed in en buitengewoon overtuigend.

Dus staat het boek vol van redeneringen die geen grijstinten toelaten en draait het om geloven of niet-geloven. Ayn Rand laat vooral Dagny Taggart en Hank Rearden in het boek de klassieke fout maken als het gaat over overtuigen van de ander. Fenomenen zoals astrologie, het geloof in geesten, allerlei hogere wezens, kabouters of UFO’s zijn echter, net als de overtuigden van het collectivisme in het boek, niet vatbaar voor rationaliteit. Bewijs is voor die gelovigen onbelangrijk. Bewijs is er ook niet, laat staan dat beoefenaars van deze overtuigingen door woorden beïnvloed kunnen worden, zoals Dagny en Hank regelmatig proberen. Elk woord, elke bewijs van het tegendeel sterft in het drijfzand van ongefundeerde, maar met hand en tand verdedigde overtuiging en emotie.

In het boek speelt de overheid de rol van plunderaar omdat ze de rijken – die dat op eigen kracht zijn geworden – uitkleden met regels die anderen moeten voorzien, zonder dat die daar iets voor gedaan hebben; anders dan talentloos zijn, of gewoon lui en afwachtend. Klaplopers.
In dat opzicht is Ragnar Dannerskjöld een omgekeerde Robin Hood, zoals hij zichzelf terecht omschrijft, want hij steelt van de armen terug waar ze geen recht op hebben en geeft het terug aan de rijken.

Uiteraard zijn alle ‘goeden’ in het boek prachtige wezens, superintelligent en adembenemend mooi. Dat hoort nu eenmaal zo, omdat zij model moeten staan voor de wereld zoals Ayn Rand die in haar boek adverteert: een mooie mens in een mooie wereld. Mooi volgens haar normen dan! Zo zwart – wit gesteld kun je daar over twisten.
Maar een prachtig leesavontuur blijft het.… (meer)