David Foster Wallace (1962–2008)

Dit is water. Door: David Foster Wallace.

Op 21 mei 2005 hield David Foster Wallace een toespraak voor de afstudeerceremonie van het Kenyon College (mooie traditie, die speeches). Hij schreef een leidraad om te leven, echt te leven. Zijn woorden gingen al snel viraal. Eerst via internet, daarna in kranten en later, na zijn dood, in boekvorm.

Jaren geleden las ik dit boek voor het eerst, geleend uit de bibliotheek. En ik weet nog dat het me direct aangreep. Vooral ook omdat de schrijver van die indrukwekkend, wijze, ware woorden 3 jaar na zijn speech zelfmoord pleegde. Terwijl Dit is water, volgens hemzelf, gaat over ‘… hoe je de dertig haalt, en misschien zelfs de vijftig, zonder een kogel door je hoofd te willen jagen.’ Hij hing zichzelf op. Maar toch.

Dit is water is poëzie, is een vorm van bidden, een broekzakboek om in geval van nood altijd bij de hand te hebben. Het biedt troost terwijl het je hart vermorzelt en je keel doet samenknijpen. Het is wijs, zo wijs. Waar, zo waar. Het is belangrijk, zo belangrijk.

Misschien valt een empathische blik, een trefzekere pen, eerlijke zelfkennis, een drang om echt te leven en niet al op voorhand dood te zijn niet te rijmen met ‘en hij leefde nog lang en gelukkig’?

Dit is water was belangrijk, is belangrijk én blijft belangrijk. Ik ben zo blij dat Koppernik het opnieuw uitgaf, in een o zo mooie versie. Koop dit pareltje, deel het, koester het, lees het en herlees het. (Het ideale geschenk voor iedereen die binnenkort afstudeert.) Diepe buiging voor David Foster Wallace.… (meer)

Na twee bundels met essays (Consider the Lobster en A Supposedly Fun Thing I’ll Never Do Again) las ik David Foster Wallace’s verhalenbundel Brief Interviews with Hideous Men. Het is een verzameling korte verhalen die mij achterlaat met de vraag of een verhalenbundel als zodanig goed of slecht kan zijn. Enkele pareltjes staan in sterk contrast tot een aantal saaie, langdradige of te postmoderne verhalen.

Het sterke titelverhaal – of eigenlijk titelverhalen – is een serie interviews met hideous men over relaties tussen mensen. De vragen van de interviewer zijn weggelaten; de lezer vult ze automatisch in. De antwoorden gaan veelal over waarachtigheid, onzekerheid, seksualiteit en schetsen – inderdaad – nogal afschrikwekkende karakters.

Ook mooi is het verhaal over een jongen in een zwembad. In 12 pagina’s beschrijft DFW vanuit een jij-perspectief hoe de jongen een duikplank beklimt. Saai? Integendeel. Op prachtige wijze laat DFW de tijd bijna stilstaan.

En dan DFW’s pop quiz ‘Octet’. Wat begint als een aantal vragen, eindigt in een fascinerende spel. ‘You are, unfortunately, a fiction writer,’ zo begint de laatste vraag. Daarop volgt een passage over de gedachte achter de quiz-vorm waarin het verhaal wordt verteld. En over hoe deze opzet – en in feite iedere opzet – gedoemd is te mislukken. Maar niets doen is ook geen optie: als schrijver moet je je verhaal nu eenmaal in een vorm gieten. ‘So decide,’ luidt uiteindelijk de opdracht, wat zou jij doen als je de schrijver was? En zo zadelt DFW de lezer op met wat eigenlijk zijn probleem is.

Elders leveren dit soort postmoderne spelletjes minder geslaagde verhalen op. Het gebruik van voetnoten in een verhaal over een depressieve vrouw voegt nog iets toe (deze voetnoten – een handelsmerk van DFW – duiken in meerdere verhalen op), maar wanneer DFW in ‘Datum Centurio’ besluit alle betekenissen van het woord ‘date’ te beschrijven zoals we die kunnen vinden in een fictief woordenboek uit 2096 (Leckie & Webster’s Connotationally Gender-Specific Lexicon of Contemporary Usage) dan is dit eigenlijk alleen maar irritant.

Alles bij elkaar een goede bundel? Mwah. Maar waarom een verzameling verhalen beoordelen in haar totaliteit? Daarom: een paar mooie en/of fascinerende verhalen, dat zeker.… (meer)