Onzichtbare man (1952)

Bijwijlen harde, surrealistische, hilarische opeenvolging van de vernederingen van een ongenaamde zwarte jongen uit het Zuiden, die gedwongen wordt zijn heil te zoeken in Harlem; daar aansluiting vindt bij een links Broederschap, carrière maakt, maar al snel weer van zijn voetstuk valt en duidelijk de hypocrisie van mensen en organisaties doorkrijgt. Hij besluit voortaan "onzichtbaar", ondergronds te leven.
Dit boek deed me denken aan Dostojevski's Herinneringen uit het Ondergrondse, met zijn bijna ondragelijke openheid, en aan Celines Voyage au bout de la Nuit, met zijn onversneden negativisme. De stijl is wervelend en trefzeker-zakelijk tegelijk. Alleen het einde viel me een beetje tegen: na de apocalyptische plunderscenes bloedt het verhaaltje voorspelbaar leeg, want we komen weer bij het uitgangspunt terecht.
Maatschappelijk is dit een hard getuigenis van de discriminatie van de zwarten in de Amerikaanse samenleving toen (jaren 40-50), maar bij uitbreiding slaat het op alle "kleine" mensen, ook in onze huidige samenleving (migranten, vluchtelingen...), of - voor wie wil - een illustratie van Sartre's "L'Enfer c'est les autres". Al eindigt het wel op een oproep tot engagement en actie. ( )