Italo Calvino (1923–1985)

Aan de oppervlakte gaat het om korte poëtische verhalen over denkbeeldige steden verteld door Marco Polo aan de grote Kublai Khan. Maar daaronder gaan vele betekenislagen schuil die het lezen van dit boek tot een meer actieve opdracht maken. Ook dit is zo'n boek om te herlezen om beter in contact te komen met de gelaagdheid ervan. Het is alsof elke stad de lezer iets wil voorhouden over de kern van zijn eigen bestaan door de tijden heen en van de samenleving die hij samen op anderen telkens weer opbouwt.
Maar Calvino verwoordt dit zelf zoveel mooier: "Met steden is het als met dromen: van alles wat je je kunt voorstellen kun je dromen, maar ook de meest onverwachte droom is een rebus die een verlangen verbergt, ofwel het omgekeerde ervan, een angst. Steden, net als dromen, zijn opgebouwd uit verlangens en angsten, ook al is de draad van hun verhaal geheim, zijn hun regels absurd, de perspectieven bedrieglijk, en verbergt iedere zaak een andere zaak." (p. 51)… (meer)

Als ik het goed begrepen heb dan probeerde Calvino met dit boek een bijna permanent writers block van zich af te schrijven. Hij neemt de lezer mee op een duizelingwekkende tocht die hem duidelijk moet maken dat lezen, de lectuur van boeken, en parallel daarmee, ook het schrijven ervan, het auteurschap, een zeer complex gegeven is. Calvino vertaalt dat in een dozijn korte verhalen, die allemaal afbreken en de lezer met een onbevredigd gevoel moeten achterlaten; tussendoor spreekt hij de lezer concreet aan en versterkt hij nog het gevoel van desoriëntatie waar hij bewust op aanstuurde.
Calvino springt met dit werk op de kar van het in de jaren 70 en 80 modieuze postmodernisme, en hij brengt inderdaad een aantal onbewuste dimensies van lezen en schrijven, zowel in de wereld van boeken als die van het leven zelf, aan het licht. Enkele verhaaltjes zijn echt goed geschreven, en vooral zijn 8stse hoofdstuk brengt een aantal verhaallijnen mooi samen.
Maar ik word er eerlijk gezegd niet door geraakt. Het doet allemaal heel gekunsteld en geforceerd aan, iets wat me wel meer overkomt bij Italiaanse romans. Dus neen, ik ben er niet wild van: Calvino is echt te ambitieus geweest. Ik verkies dan toch liever het boek van Umberto Eco, "In de naam van de roos", uit dezelfde periode trouwens, en dat ten gronde dezelfde thematiek behandelt, zij het op een beter uitgewerkte manier. Sorry, Italo.… (meer)