Afbeelding van de auteur.

Marcel Proust (1871–1922)

Auteur van En busca del tiempo perdido. Tomo I

912+ Werken 41,586 Leden 566 Besprekingen Favoriet van 291 leden

Over de Auteur

Proust is one of the seminal figures in modern literature, matched only in stature by Joyce, Woolf, Mann and Kafka. By the last decade of the 19th century, the charming and ambitious Proust, born into a wealthy bourgeois family, was already a famous Paris socialite who attended the most fashionable toon meer salons of the day. The death of his parents in the early years of the 20th century, coupled with his own increasingly ill health, made of Proust a recluse who confined himself to his cork-lined bedroom on the Boulevard Haussmann. There he concentrated on the composition of his great masterpiece, Remembrance of Things Past (1913-27). In recent years, it was discovered that he had already prepared a first draft of the work in the 1890s in Jean Santeuil, which was only published posthumously in 1952. Remembrance of Things Past resists summary. Seeming at turns to be fiction, autobiography, and essay, Remembrance is a vast meditation on the relationship between time, memory, and art. In it the narrator, who bears the same first name as the author, attempts to reconstruct his life from early childhood to middle age. In the process, he surveys French society at the turn of the century and describes the eventual decline of the aristocracy in the face of the rising middle class. The process of reconstruction of Marcel's past life is made possible by the psychological device of involuntary memory; according to this theory, all of our past lies hidden within us only to be rediscovered and brought to the surface by some unexpected sense perception. In the final volume of the work, the narrator, who has succeeded in recapturing his past, resolves to preserve it through the Work of Art, his novel. He died of pneumonia and a pulmonary abscess in 1922. He was buried in the Père Lachaise Cemetery in Paris. (Bowker Author Biography) toon minder
Fotografie: Marcel Proust, vers 1891, à l’orée de sa vingtaine (Image colorisée)

Reeksen

Werken van Marcel Proust

En busca del tiempo perdido. Tomo I (1913) 11,116 exemplaren
Op zoek naar de verloren tijd (1913) 3,887 exemplaren
De kant van Guermantes (1921) 2,717 exemplaren
Sodom en Gomorra (1921) 2,610 exemplaren
De tijd hervonden (1927) 2,304 exemplaren
Swann's Way & Within A Budding Grove (1913) 1,472 exemplaren
De voortvluchtige (1925) 1,247 exemplaren
The Captive / The Fugitive (1923) 1,176 exemplaren
De gevangene (1923) 1,040 exemplaren
Een liefde van Swann (1913) 787 exemplaren
Pleasures and Regrets (1896) 419 exemplaren
Days of Reading (1988) 356 exemplaren
On Reading (1971) 356 exemplaren
Combray (1913) 283 exemplaren
Jean Santeuil (1952) 243 exemplaren
De kant van Guermantes I (1920) 220 exemplaren
De kant van Guermantes II (1921) 210 exemplaren
Rondom mevrouw Swan (1918) 164 exemplaren
Plaatsnamen: de naam (1913) 155 exemplaren
À la recherche du temps perdu I (1954) 154 exemplaren
Plaatsnamen: de plaats (1918) 149 exemplaren
Proust on Art and Literature (1958) 138 exemplaren
Swann's Way: Part 1 (1913) — Auteur — 137 exemplaren
Letters of Marcel Proust (1949) 132 exemplaren
The Lemoine Affair (1904) 124 exemplaren
Remembrance of Things Past, Vol. 2 (1927) 112 exemplaren
À la recherche du temps perdu II (1988) 106 exemplaren
Letters to His Neighbor (2013) 100 exemplaren
Sodom en Gomorra 2 (1941) 92 exemplaren
Sodom en Gomorra 1 (1927) 84 exemplaren
De onverschillige (1896) 74 exemplaren
100 Eternal Masterpieces of Literature - volume 2 (2020) — Medewerker — 71 exemplaren
De gevangene I (1923) 67 exemplaren
100 Eternal Masterpieces of Literature - volume 1 (2017) — Medewerker — 58 exemplaren
On Reading Ruskin (1987) 57 exemplaren
De gevangene II (1923) 55 exemplaren
A Vision of Paris (1963) — Text — 53 exemplaren
Landscapes and Mixtures (1919) 41 exemplaren
The Fugitive (with Time Regained) (2013) 39 exemplaren
Sodom and Gomorrah, The Captive (2001) 36 exemplaren
Massime e aforismi (1948) 34 exemplaren
De tijd hervonden. I (1927) 29 exemplaren
Chardin and Rembrandt (2016) 27 exemplaren
De tijd hervonden. II (1927) 26 exemplaren
Jealousy (2007) 24 exemplaren
Correspondance avec sa mère (1956) 22 exemplaren
Selected Letters (2008) 22 exemplaren
À la recherche du temps perdu, 3 (1922) 22 exemplaren
The Pleasure of Reading (1997) 21 exemplaren
Unnecessary Precaution (2009) 21 exemplaren
Correspondance (2007) 19 exemplaren
For Dinner and Other Stories (1896) 19 exemplaren
Proust Album (1987) 19 exemplaren
Brieven 1885-1905 (1985) 19 exemplaren
Noveller (2015) 18 exemplaren
Obras completas (2004) 17 exemplaren
Cahiers Marcel Proust 10 Poèmes (1982) 16 exemplaren
Essais (2022) 14 exemplaren
Writings on Art (1999) 13 exemplaren
Celos (Spanish Edition) (2010) 12 exemplaren
Antología póetica. (1985) 12 exemplaren
A Ray of Sunshine on the Balcony (1993) 11 exemplaren
Lettres choisies (2004) 11 exemplaren
Samlade noveller (2018) 11 exemplaren
Reveries (1991) 10 exemplaren
Correspondance avec Madame Straus (1974) 10 exemplaren
Het vervloekte ras (2004) 10 exemplaren
Lettres à Reynaldo Hahn (2012) 9 exemplaren
Essays & Articles (1994) 9 exemplaren
Chroniques (1927) 9 exemplaren
Lettres au duc de Valentinois (2016) 8 exemplaren
The veiled wanderer, Marcel Proust ; letters (1947) — Medewerker — 8 exemplaren
La Figure des pays (1982) 8 exemplaren
The Fugitive: Part 1 (2020) 7 exemplaren
Jean Santeuil: Volume I (1971) 7 exemplaren
O Prazer da Leitura 7 exemplaren
Jedna Svanova ljubav (2004) — Auteur — 7 exemplaren
I Miti Novecento (2000) 7 exemplaren
The Fugitive: Part 2 (2021) 7 exemplaren
Okuma Uzerine (2007) 6 exemplaren
Letters to a Friend (1949) 6 exemplaren
Edebiyat ve Sanat Yazilari (2015) 6 exemplaren
Briefe 1879 - 1922 (2 Bde.) (2016) 6 exemplaren
Lettere a André Gide (1989) 6 exemplaren
Carnets 1, 2, 3, 4 (2002) 6 exemplaren
Marcel Proust - Pages Choisies (1950) 6 exemplaren
Death Comes for the Cathedrals (2021) 6 exemplaren
Pastiches (1969) 5 exemplaren
Lettres à Madame C. (1946) 5 exemplaren
Letters to the Lady Upstairs (2017) 5 exemplaren
The Proust Questionnaire (2004) 5 exemplaren
Correspondance, tome 8 (1908) (1981) 4 exemplaren
Correspondance, tome 5 : 1905 (1979) 4 exemplaren
Los Salones y la Vida de Paris (2011) 4 exemplaren
Worldly & Literary Writings (1984) 4 exemplaren
La madeleine de Proust (2011) 4 exemplaren
På sporet av den tapte tid I (1976) 4 exemplaren
CRÍTICA LITERARIA (1999) 4 exemplaren
Valik esseid (2015) 4 exemplaren
Choix de lettres 4 exemplaren
Salões de Paris (2018) 4 exemplaren
Correspondance, tome 6 (1906) (1980) 4 exemplaren
CORRESPONDANCE, tome 12 (1913) (1984) 4 exemplaren
IN SEARCH OF LOST TIME 3 — Auteur — 4 exemplaren
Le lettere e i giorni (1996) 4 exemplaren
L'oeil de Proust: Les dessins de Marcel Proust (1999) — Illustrator — 4 exemplaren
Kalan Son Güzel Kağıdım (2018) 4 exemplaren
Correspondance, tome 11 (1912) (1983) 4 exemplaren
The Race of the Damned (2004) 4 exemplaren
Swannova láska (2017) 3 exemplaren
Sur le style de Flaubert (2014) 3 exemplaren
Poesía completa (2012) 3 exemplaren
Correspondance, tome 14 (1915) (1986) 3 exemplaren
O Fim do Ciúme e Outros Contos (2008) 3 exemplaren
Charlus (1991) 3 exemplaren
Correspondance, tome 4 (1904) (1978) 3 exemplaren
An Imitated Miscellany (1989) 3 exemplaren
Proust Clothbound Box (2017) 3 exemplaren
Correspondance, tome 17 (1918) (1989) 3 exemplaren
Proust für Gestreßte (2002) 3 exemplaren
Marcel Proust: The Best Works (2018) 3 exemplaren
Correspondance, tome 9 (1909) (1982) 3 exemplaren
Cartas a tres amigos hispanos (2014) 3 exemplaren
Lusten en dagen (2022) 3 exemplaren
Correspondance, tome 13 (1914) (1985) 3 exemplaren
Lettres à Horace Finaly (2022) 3 exemplaren
Kiskanclik (2020) 3 exemplaren
Death of My Grandmother (2013) 3 exemplaren
Les intermittences du coeur (2009) 3 exemplaren
Sonnolenza e altre prose (2002) 3 exemplaren
Paris of the Lost Time (1985) 3 exemplaren
The Salon of Madame de ... (2009) 3 exemplaren
Veien til Guermantes 3 exemplaren
Le Temps perdu (2021) 3 exemplaren
Obras Completas Tomo II (2004) 3 exemplaren
Das Ende der Eifersucht (2022) 2 exemplaren
Personaggi 2 exemplaren
L'Herbier de Marcel Proust (1995) 2 exemplaren
Tres relatos criminales (1989) 2 exemplaren
Pintores (2016) 2 exemplaren
Il piacere della lettura (2016) 2 exemplaren
pg7178-images 2 exemplaren
Üst Kat Komsusuna Mektuplar (2015) 2 exemplaren
Correspondance, tome 7 (1907) (1981) 2 exemplaren
Correspondance, tome 15 (1916) (1995) 2 exemplaren
Correspondance, tome 16 (1917) (1995) 2 exemplaren
Correspondance, tome 18 (1919) (1990) 2 exemplaren
Correspondance, tome 20 (1921) (1992) 2 exemplaren
Lettres Retrouvees 2 exemplaren
Travel Impressions by Car (1900) 2 exemplaren
El caso Lemoine (2022) 2 exemplaren
Lettres à la NRF 2 exemplaren
En este momento (2005) 2 exemplaren
Bésame = Embrasse-moi (2013) 2 exemplaren
Prizoniera 2 exemplaren
MORCEAUX CHOISIS — Auteur — 2 exemplaren
6: I Guermantes: /1! (1997) 2 exemplaren
37. Crnicas 2 exemplaren
Tiempo Recobrado El (2010) 2 exemplaren
La prisionera.Tomo II (2009) 2 exemplaren
Беглянка (2000) 2 exemplaren
Swann’ın Bir Aşkı (2020) 2 exemplaren
Comment débuta Marcel Proust (2018) 2 exemplaren
The Death of the Cathedrals (1994) 2 exemplaren
Utsikt over Delft (1996) 2 exemplaren
Autour de La Recherche: Lettres (1988) 2 exemplaren
Correspondance, tome 19 (1920) (1991) 2 exemplaren
Landscapes 2 exemplaren
Crónicas 2 exemplaren
Contre l'obscurité (1896) 2 exemplaren
Proust and the Bible (1999) 2 exemplaren
Marcel Proust, Werk und Wirkung (1982) 2 exemplaren
Correspondencia 1914-1922 (2017) 1 exemplaar
Time Regained 1 exemplaar
I 75 fogli (2022) 1 exemplaar
Strona Guermantów 1 exemplaar
Jean Santeuil III (Vol III) (1952) 1 exemplaar
Le Cote De Guermantes Tome 2 (1954) 1 exemplaar
Proust on Reading 1 exemplaar
A Raça Maldita 1 exemplaar
Timpul regăsit 1 exemplaar
Fugara 1 exemplaar
Captiva ☆☆ 1 exemplaar
Captiva ☆ 1 exemplaar
SWANN'IN BİR AŞKI 1 exemplaar
ALBERTINA E ZHDUKUR 1 exemplaar
TRADUZIONI ITALIANE DI > (2020) 1 exemplaar
Marcel Antes De Proust (2013) 1 exemplaar
Vikontun Ölümü (2022) 1 exemplaar
Racconti 1 exemplaar
Okuma Günleri (2020) 1 exemplaar
Hommage à Marcel Proust — Medewerker — 1 exemplaar
The Gift of Fairies 1 exemplaar
Fragments (2023) 1 exemplaar
Gegen Sainte-Beuve 1 exemplaar
W stron119 Swanna 1 exemplaar
Plennitsa (1990) 1 exemplaar
Kreusnach (2004) 1 exemplaar
Okuma Üzerine (2020) 1 exemplaar
Utracona (2001) 1 exemplaar
Uwi♯ziona (2000) 1 exemplaar
In the Underworld 1 exemplaar
Dias de lectura (2014) 1 exemplaar
Pauline de S. 1 exemplaar
H3: I IGuermantes (1991) 1 exemplaar
Quatre peintres 1 exemplaar
8: I Guermantes: /3! (1991) 1 exemplaar
15: Il tempo ritrovato: /2! (1991) 1 exemplaar
The Captive 2 1 exemplaar
Lettere 1 exemplaar
all 1 exemplaar
Hledání ztraceného času (2012) 1 exemplaar
Du côté de chez Swann Tome 2 (2017) 1 exemplaar
Pages choisies 1 exemplaar
Rozkose a dni 1 exemplaar
Œuvres 1 exemplaar
Slutet på svartsjukan (1989) 1 exemplaar
Early Writings: 1887-1895 (1991) 1 exemplaar
On Reading and Other Articles (2000) 1 exemplaar
To noveller (1991) 1 exemplaar
Violante ou la mondanité (2001) — Auteur — 1 exemplaar
Venice & A Fan 1 exemplaar
Memory & Style 1 exemplaar
Lettres inédites 1 exemplaar
Crónicas escogidas (2000) 1 exemplaar
Radosti a dny 1 exemplaar
Overture 1 exemplaar
The Stranger 1 exemplaar
Aforismen 1 exemplaar
Words of Proust (2000) 1 exemplaar
Painters (2006) 1 exemplaar
Bottom Readings 1 exemplaar
Uwięziona 1 exemplaar
Kayıp zamanın izinde (2010) 1 exemplaar
Du cote de chez swann CD (1999) 1 exemplaar
Précaution inutile (2008) 1 exemplaar
CARTAS A SU VECINA (2021) 1 exemplaar
Kayip Zamanin Etrafinda (2016) 1 exemplaar
EN BUSCA DE S MISMO 1 exemplaar
La vida en parís 1 exemplaar
Il corrispondente misterioso (2021) 1 exemplaar
Ritorno a Guermantes (1988) 1 exemplaar
In Selbstzeugnissen 1 exemplaar
Proust, coffret 8 volumes (1991) 1 exemplaar
Swan's Way Part Two 1 exemplaar
Paises y Mediaciones (1998) 1 exemplaar
Tage der Freuden (1974) 1 exemplaar
Un amour de Swann 1 exemplaar

Gerelateerde werken

A World of Great Stories (1947) 261 exemplaren
Remembrance of Things Past, Part 1: Combray (1998) — Medewerker — 194 exemplaren
Love Letters (1996) — Medewerker — 181 exemplaren
The Arabian Nights [Norton Critical Edition] (2009) — Medewerker — 168 exemplaren
The Columbia Anthology of Gay Literature (1998) — Medewerker — 158 exemplaren
På sporet av den tapte tid III (2002) — Medewerker — 143 exemplaren
In Search of Lost Time: Swann's Way: A Graphic Novel (2013) — Medewerker — 141 exemplaren
The Other persuasion: short fiction about gay men and women (1977) — Medewerker — 121 exemplaren
In de schaduw van de bloeiende meisjes 1 (2000) — Medewerker — 101 exemplaren
French Short Stories (1998) — Medewerker — 86 exemplaren
Remembrance of Things Past, Part 3: Swann in Love, Vol. 1 (2006) — Medewerker — 82 exemplaren
Unpacking My Library: Artists and Their Books (2017) — Medewerker — 67 exemplaren
Granta 140: State of Mind (2017) — Medewerker — 58 exemplaren
The World of Marcel Proust (1960) — Associated Name — 43 exemplaren
Remembrance of Things Past, Part 3: Swann in Love, Vol. 2 (2006) — Medewerker — 42 exemplaren
The Book of the Sea (1954) — Medewerker — 36 exemplaren
Selected Writings (1958) — Medewerker, sommige edities29 exemplaren
Venice Stories (2018) — Medewerker — 25 exemplaren
Profil d'une œuvre. A la recherche du temps perdu, Proust (1992) — Medewerker — 20 exemplaren
Remembrance of Things Past, Part 4: Place Names: The Name (2013) — Medewerker — 15 exemplaren
Swann in Love [1984 film] (2004) — Original writer, sommige edities11 exemplaren
An Adult's Garden of Bloomers (1966) — Medewerker — 7 exemplaren
Time to Be Young: Great Stories of the Growing Years (1945) — Medewerker — 7 exemplaren
The Captive [2000 film] — Original book — 7 exemplaren
Best of Women's Short Stories, Volume 3 (2007) — Medewerker — 7 exemplaren
Un amour de Swann, Marcel Proust (1989) — Medewerker — 2 exemplaren
フランス短篇24 (現代の世界文学) (1989) — Medewerker — 1 exemplaar

Tagged

Algemene kennis

Officiële naam
Proust, Valentin Louis Georges Eugène Marcel
Geboortedatum
1871-07-10
Overlijdensdatum
1922-11-18
Graflocatie
Cimetière du Père-Lachaise, Paris, France
Geslacht
male
Nationaliteit
Frankrijk
Land (voor op de kaart)
France
Geboorteplaats
Auteuil, France
Plaats van overlijden
Paris, France
Oorzaak van overlijden
Bronchite (Epuisement + Complication avec asthme chronique)
Woonplaatsen
Auteuil, France
Paris, France
Opleiding
Lycée Condorcet
Ecole des Sciences Politiques (lic. 1893 - Law | lic. 1895 - Literature)
Beroepen
novelist
short story writer
translator
essayist
literary critic
librarian
Relaties
Lange, Monique (cousin)
Gimpel, Rene (friend)
Ferval, Claude (friend)
Organisaties
Le Figaro, Journal (Rédacteur)
Bibliothèque Mazarine, Paris (Bibliothécaire, 4 mois, 1895)
Korte biografie
Marcel Proust was born in the Paris suburb of Auteuil. He suffered from chronic asthma from age nine. In 1882, he began attending the Lycée Condorcet, but his education was disrupted by his illness. He studied at the Ecole des Sciences Politiques, taking licences in law and in literature. In 1896, he published his first book, Les Plaisirs et les jours (Pleasures and Days), a collection of short stories, essays and poems. In 1895, he began writing an autobiographical novel, Jean Santeuil, which he never finished. He published a number of articles on Ruskin, as well as translations of two of his books, La Bible d'Amiens (1904) and Sésame et les Lys (1906). Proust died in 1922 at age 51 of pneumonia exacerbated by asthma.

Leden

Discussies

In Search of Lost Time - Volume V & VI: The Captive & The Fugitive in 1001 Books to read before you die (september 2014)
In Search of Lost Time - Volume IV: Sodom & Gomorrah in 1001 Books to read before you die (augustus 2014)
In Search of Lost Time - Volume 3: The Guermante's Way in 1001 Books to read before you die (mei 2014)
In Search of Lost Time - Volume II: Within a Budding Grove in 1001 Books to read before you die (april 2014)
In Search of Lost Time - Another 2014 year long group read in 1001 Books to read before you die (april 2014)
Group Read: In Search of Lost Time - Volume I: Swann's Way in 1001 Books to read before you die (april 2014)
Why read Proust (1871-1922) today ? in Book talk (november 2013)
***Group Read: Time Regained in 75 Books Challenge for 2011 (augustus 2011)
***Group Read: The Fugitive, or Sweet Cheat Gone by Marcel Proust in 75 Books Challenge for 2011 (augustus 2011)
***Group Read: The Captive in 75 Books Challenge for 2011 (juni 2011)
***Group Read: The Guermantes Way in 75 Books Challenge for 2011 (februari 2011)
***Group Read: Within a Budding Grove in 75 Books Challenge for 2010 (oktober 2010)
***Group Read: Swann's Way in 75 Books Challenge for 2010 (augustus 2010)
Reading "Remembrance of Things Past" in 1001 Books to read before you die (februari 2010)
Proust's In Search of Lost Time in 1001 Books to read before you die (december 2009)
Fixing up Proust in Combiners! (oktober 2006)

Besprekingen

Een kleine novelle in brieven, - 26 brieven van Proust aan zijn bovenburen (voornamelijk aan de vrouw), boordevol beleefdheidsfrasen en plechtige verzekeringen van goede wil en beste wensen. De fascimiles tonen een haastig, vaak vrijwel onleesbaar geschrift. Proust klaagt over zijn gezondheid, en verzoekt om het lawaai (van verbouwingen, van de dokterspraktijk, van het tapijten uitkloppen ...) op bepaalde uren te willen vermijden. Meer dan medelijden met de arme Proust die zoveel lawaai moet zien te verdragen, krijg je medelijden met de heer en mevrouw Williams die vast fluisterend en op kousenvoeten door hun eigen kamers slopen.… (meer)
½
 
Gemarkeerd
razorsoccam | 3 andere besprekingen | Sep 10, 2017 |
De kant van Guermantes is deel 3 van de roman Op zoek naar de verloren tijd. Het is één doorgaand verhaal en de 7 delen zijn amper afzonderlijk te lezen. Deel 3 is in 1920 uitgekomen en werd pas 60 jaar later door Thérèse Cornips vertaald. Het is een grote klus en de Bezige Bij heeft de 2 hoofdstukken van deel 3 afzonderlijk in 1980 en 1983 uitgebracht. Door het interval van 3 jaar was mijn eerste kennismaking fragmentarisch en plaatste ik de zinnen boven het verhaal. Nu ik mijn beste schrijver ooit herlees kan ik de originele schrijfflow beter benaderen en meer op het verhaal letten. De zeven originele delen zijn van 1913 tot 1927 door Proust gepubliceerd dus ik lees met mijn voornemen van 1 deel per jaar 2 x sneller dan Proust schreef.

Met het ouder worden van het hoofdpersonage Marcel krijgt hij toegang tot hogere kringen in de maatschappij. Na de burgerlijke salon van Mme Verdurin uit deel 2 betreden we nu wereld van de aristocratie. Die wereld wordt verbeeld door de wijdvertakte familie Guermantes die model staat voor de aristocratie van de Belle Epoque. Het is de wereld van rangen en standen en de hegemonie van de adel die door WW1 aan haar einde kwam. Een gesloten gemeenschap waarin een burger buitenstaander bleef en met moeite doordrong. De dames hielden hun intellectuele salon en de mannen beheerden het kapitaal. De familie van Guermantes is eigenhandig door Proust samengesteld. Er is geen enkele relatie met het kasteel van Guermantes dat in Seine-en-Marne in Noord Frankrijk staat. Proust heeft het buitenverblijf van de Guermantes geplaatst bij Combray en liet zich inspireren door het kasteel van de Duc de Sully in Eure-et-Loir. De Guermantes zijn in de gehele romancyclus prominent aanwezig. Al in deel 1 maakt Marcel tijdens de vakanties in Combray van afstand kennis met de familie omdat één van de wandelingen langs hun kasteel loopt. In de kerk ziet Marcel bij het aanschouwen van de loge van de Guermantes de hertogin al als een denkbeeldige middeleeuwse sprookjesprinses zitten.

Naast de landerijen met kasteel bij Combray had de familie natuurlijk ook een stadskasteel (Hôtel) in de Faubourg Saint Germain in Parijs. Daar houdt Oriane haar fameuze salon en is zij de spil van het verhaal. Zij is een aangetrouwde Guermantes die Hertogin werd door haar huwelijk met Hertog Basil de Guermantes en Prince de Laumes. Oriane is het toonbeeld van de toen geldende chique en trendsetter voor de aristocratische salons. Haar tante Markiezin de Villeparises is een gevallen Guermantes en houdt een meer kunstzinnige salon. Robert de Saint Loup is de vriend van Marcel en kan als neef van Oriane Marcel bij haar introduceren. Zijn moeder is de burggravin (Vicomtesse) de Marsantes en de zuster van de Hertog. Palamède Baron de Charlus is de broer van de Hertog en wordt de hoofdfiguur van deel 4. Tot slot is er nog de Prinses de Guermantes die een oudere nicht is en tot de vorige generatie behoort. Zij staat in de aristocratische pikorde een cirkel hoger en ontvangt koningen en prinsen in haar salon. Maar voor de beau monde wint de Hertogin omdat zij de moderne tijd vertegenwoordigt. Ze staat precies op het kruispunt van de aristocratie, intelligentia en burgerij. Gaandeweg neemt het belang van de adel af en worden de invloedrijke kringen bepaald door de burgersalons van Mme Verdurin en Mme Swann.

De etiquette van de aristocratie wordt voor een groot deel door hen overgenomen en houdt stand tot in de hedendaagse elite. Vooral de voorkomende maar neerbuigende aandacht voor de lagere klasse is een duidelijk voorbeeld. Een aristocraat zal alleen tegenover gelijken zijn ware aard laten zien en dan voor de grap grove taal of platte humor bezigen. Tegenover de lagere klassen zal men altijd beleefd blijven om op zo’n manier afstand te creëren.

Guermantes 1

Hoofdpersonage Marcel blijft onder invloed van de vrouwen. Na de bloeiende meisjes zijn nu de oudere vrouwen aan de beurt. Proust pakt breed uit met een mopperende huishoudster Francoise die mee verhuist naar hun nieuwe huis buiten de boulevards. Marcel is met zijn ouders verhuisd naar het Hôtel de Guermantes waar de Hertogin haar toonaangevende salon houdt. In de schouwburg voor een evaluatie van La Berma (uit deel 1) ziet Marcel hoe de Prinses de Guermantes op haar balkon de Hertogin ontvangt. Hij schetst ze met de beroemde beeldspraak waarbij de adel in hun loges lijkt op zeedieren in koralen en spelonken. Marcel raakt in de ban van de hertogin en kiest zijn ochtendwandelingen zodanig dat hij haar tegenkomt en zij hem gedag zegt. Hij bezoekt haar neef Robert de Saint Loup in zijn kazerne buiten Parijs om hem te vragen een goed woordje te doen bij zijn tante. Hij blijft meerdere dagen en ontleedt met Saint Loup en zijn vrienden tijdens het avondeten welke kwaliteiten een geniale militaire bevelvoerder moet bezitten. De Dreyfus affaire wordt ditmaal slechts aangestipt. Marcel vraagt Saint Loup om aan zijn tante te vragen of hij haar Elstir schilderijen mag bekijken. Als Marcel naar huis belt met zijn oma krijgt hij heimwee en spoedt naar huis.

De Hertogin doet alsof haar neef het verzoek van de Elstir schilderijen niet heeft overgebracht. Marcel durft haar op zijn wandelingen nog amper te ontmoeten. Als de verliefde Saint Loup met zijn maîtresse Rachel langskomt herkent Marcel in haar een hoertje die hem vroeger voor 20 frank werd aangeboden. Zo zien beide mannen een volledig verschillende vrouw. Ze gaan naar een theatervoorstelling en Marcel ontleedt de magie van het samenvallen van acteur en personage met de tekst. Rachel kijkt naar andere mannen en de altijd jaloerse Saint Loup gaat op de vuist met een opdringerige journalist. Later wordt hij buiten opnieuw agressief op een avances makende homofiel.

Marcel en Saint Loup gaan afzonderlijk naar de salon van Markiezin de Villeparisis waar Marcel de hertogin hoopt te ontmoeten. Mme de Villeparisis heeft als jonge vrouw vanwege haar intellect haar adellijke status verlaagd. Ze was te nieuwsgierig en ging teveel voor haar plezier terwijl ze meer aan de traditie had moeten denken. Bijna alle vertrouwde personages leggen hun visite af. Oriane is al aanwezig en haar man Basil komt later. Haar schoonzus vicomte de Marsantes kan eindelijk haar zoon Saint Loup weer eens ontmoeten. De Joodse socialist Bloch praat met diplomaat M. De Norpois over de Dreyfuss affaire. Baron de Charlus keuvelt met Odette Swann over het vrouwelijk schoon. Centraal in de salon zit madame de Villeparisis achter haar schildersezel bloemen te schilderen en iedereen is onder de indruk van haar kleuren. Eindelijk wordt Marcel door Saint Loup aan de hertogin voorgesteld. Ze praten beleefd maar hij houdt er nog steeds geen uitnodiging aan over. Na afloop van het de visite vraagt Baron Charlus aan Marcel om even mee te lopen. Hij wil zich over hem ontfermen en van zijn geestelijke kapitaal laten profiteren op voorwaarde dat hij zijn societyleven opzegt.

Thuisgekomen blijkt zijn oma ziek in bed te liggen. De dokter wordt gehaald en hij overtuigt haar ervan dat veel ziekten ingebeeld zijn. Hij stuurt haar met Marcel naar buiten voor een wandelingetje. Als ze in het parkpaviljoen te lang op het toilet blijft blijkt dat ze daar een attaque heeft willen verbergen.

De Kant van Guermantes lijkt wel het deel met de mooiste beeldspraken. De ene zin is nog mooier dan de andere. Heel moeilijk om met het overschrijven ergens te beginnen en weer te stoppen.
Deel 2 begint met de zieke oma die na een kort maar hevig ziekbed sterft. De dokters bezoeken met gewichtige gezichten maar kunnen niet veel meer doen. Saint Loup maakt het uit met Rachel en Marcel krijgt onverwacht bezoek van Albertine Simonet. Zij was in deel 2 een van de bloeiende meisjes in Balbec en ze hebben de ruimte omdat Marcels ouders in Combray zijn. Albertine is volwassen geworden, hij mag haar nu wel kussen en er ontstaat een liefdesrelatie.
Marcel ontmoet de Hertogin bij Mme de Villeparisis en zij nodigt hem eindelijk uit bij haar te komen dineren. Zoals als altijd bij Proust gebeurt dit als hij eigenlijk niet meer verliefd op haar is. Want zijn hart is nu vol van Mlle de Stermaria waarmee hij diezelfde avond een rendez-vous heeft. Ze zegt echter op het laatste ogenblik af en als Saint Loup langskomt rijden ze door een dichte mist naar een restaurant. Vervolgens gaan ze naar de salon van de Hertogin en hij ziet eindelijk haar Elstirs. Proust neemt vervolgens 50 pagina’s de tijd om het echtpaar Guermantes te beschrijven. Hij vergelijkt de losse stijl van de Guermantes met de veel stijvere Courvoisiers. Hij moet de salon eerder verlaten om op 23:00 zijn opwachting te maken bij de baron de Charlus. Marcel is niet welwillend genoeg en wordt uitgescholden in een onvoorspelbare driftbui. Het boek eindigt op de soiree van de Prinses de Guermantes waar hij met een terminale Swann over de Dreyfuss affaire praat. Opnieuw zijn alle Guermantes aanwezig en steelt de hertogin de show met haar rode jurk.
… (meer)
1 stem
Gemarkeerd
aitastaes | 39 andere besprekingen | Feb 17, 2016 |
In de schaduw van de bloeiende meisjes is boek 2 van de cyclus Op zoek naar de Verloren tijd. Het is de mooiste boektitel die ik ooit ben tegengekomen. (in competitie met “De ondraaglijke lichtheid van het bestaan” en “A heartbreaking work of staggering genius”) In het Frans gaat hij zeker winnen: A l’ombre des jeunes filles en fleurs. De roman is in Frankrijk in 1918 als één boek met twee hoofdstukken uitgegeven. De Bezige Bij heeft het echter in drie delen vertaald. In 1971 werd hoofdstuk 1 als deel 1 vertaald door C.N. Lijsen. Pas 5 jaar later kwam in 1976 deel 2 dat het grootste deel van hoofdstuk 2 omvat. Deel 3 bevat de rest van hoofdstuk 2. Zijn vertaalwerk is toen overgenomen door Thérèse Cornips die na 2 jaar hoofdstuk 2 afmaakte in deel 3. Het is dus niet zo vreemd dat Proust een schrijver is voor trage lezers. De Bezige Bij heeft ze zelf gecreëerd door 7 jaar over de uitgave te doen van totaal 550 pagina’s van de Bloeiende Meisjes. Toen Cornips met de cyclus klaar was heeft zij in 2009 de eerste delen opnieuw vertaald zodat nu de hele Verloren tijd van haar is.

Een van de weinige voordelen van het opknippen van de originele delen zijn de handzame paperbacks met unieke kaftafbeeldingen van Wout Muller (1946-2000). Door zijn prachtige illustraties is het een van de weinige keren dat een paperback beter leest dan de gebonden uitgave. Voor de lezers van het eerste uur was er echter nooit een keuze. De gebonden uitgaven van de originele delen kwamen pas na voltooiing van de gehele cyclus. De paperbacks en de gebonden delen zijn jammer genoeg alleen nog maar tweedehands leverbaar.

Scan.BMP



Deel 1 – Hoofdstuk 1 – Rondom mevrouw Swann

Het hoofdpersonage Marcel is 14/15 jaar en heeft een zwak gestel. Hij woont bij zijn ouders in Parijs en de diplomaat markies de Norpois komt bij de familie eten. Hij is terloops van mening dat het societyfiguur Charles Swann (zie boek 1- Een liefde van Swann) zijn milieu heeft aangepast aan dat van zijn vrouw Odette. Zij was zijn maîtresse en heeft hem met haar dochter Gilberte tot een huwelijk gechanteerd. Norpois is erg onder de indruk van de grote actrice Berma. Marcel bezoekt haar maar is hevig teleurgesteld omdat zijn fantasie niet overeenkomt met haar ingetogen acteerprestaties. Het is een terugkerend thema dat Marcels denkwereld mooier is dan de werkelijkheid.

Gilberte Swann is het meisje dat Marcel in Combray in de tuin voor haar huis zag. Hij wordt op slag van afstand verliefd. Hij bezoekt de familie Swann en wordt speelkameraadje van Gilberte. Ze gaan naar de Champs Elysées waar Marcel de kans krijgt om met haar moeder Odette te pronken. Hij wordt opgenomen in haar salon en betreedt zo zijn eerste society kring. Tijdens een lunch ontmoet hij daar de door hem als genie bewonderde schrijver Bergotte en opnieuw ondergaat hij de teleurstelling die op een hooggestemde verwachting volgt (136).

Nu zijn vriendschap met Gilberte zeker is verliest hij zijn interesse in haar. Gilberte wordt wispelturig en ze gaan elkaar ontlopen. Door een klein voorval wil hij zijn trots te bewaren en gaat haar ontlopen. Hij hoopt dat hij daardoor de liefde voor hem weer kan aanwakkeren. Hij blijft wel de salon van Odette bezoeken en ontmoet daar Mevrouw Verdurin die als een salon in haar stoel zit:

In ieder geval waren de vriendinnen van mevrouw Swann erg onder indruk wanneer ze bij haar een vrouw (= Verdurin) aantroffen die ze zich gewoonlijk alleen in haar eigen salon konden voorstellen, omringd door een onafscheidelijke kring van trouwe gasten, een kleine groep, die men nu vol verbazing voor zijn geestesoog zag samengevat, in een enkele fauteuil, in de gedaante van de meesteres, nu zelf bezoekster geworden, warm ingestopt in een met elegant zwanendons afgezette mantel, even donzig als de witte bekleding van de salon, in het midden waarvan mevrouw Verdurin zelf een salon was. 194

Botticelli was de inspiratie voor Odette Swann
Botticelli was de inspiratie voor Odette Swann

Marcel bezoekt met zijn vriend Albert Bloch een bordeel waar zijn oog valt op Rachel (die in boek 3 de latere maîtresse van Saint Loup wordt). Als hij Gilberte met een andere man ziet lopen slijt zijn liefde en ontmoet hij op afstand Albertine Simonet (190). Hoofdstuk 1 eindigt met een prachtig beeld van Odette met haar parasol in het park :

Glimlachend en blij met het mooie weer, met de zon die nog niet hinderlijk was, de zekerheid en de rust tentoonspreidend van de schepper, die zijn werk voltooid heeft en zich om de rest geen zorgen meer maakt, in de zekerheid dat haar toilet – mocht de gewone man het ook niet appreciëren – het elegantste van allemaal was, en zij droeg het voor zichzelf en voor haar vrienden, natuurlijk, zonder er overdreven aandacht aan te besteden, maar ook zonder er helemaal ongeïnteresseerd in te zijn; zij liet de strikjes op haar blouse en haar rok lichtjes voor zich uit wapperen als schepsels wier aanwezigheid zij wel waarnam maar die zij in alle toegeeflijkheid toestond zich volgens hun eigen ritme aan hun spel over te geven mits zij haar tempo maar volgden, en af en toe liet zij haar blik als op een boeket viooltjes van Parma, op de mauvekleurige parasol vallen die vaak nog dicht was als zij er aan kwam, haar blik die zo lief en zacht was dat hij, zelfs als hij zich niet op haar vrienden, maar op een levenloos voorwerp richtte, nog scheen te glimlachen, zo schiep zij, of liever nam zij in beslag met haar toilet, een ruimte van elegantie om zich heen, een afstand die de mannen, waarmee mevrouw Swann heel kameraadschappelijk omging, respecteerden ………………………. etc etc 232/233

Maar eigenlijk is het gehele boek een romanlange ontknopingszin. Je weet niet waar te beginnen en hoe te eindigen.

Want modes veranderen vooral omdat ze zelf uit de behoefte aan verandering zijn voorgekomen. 9

Maar de volmaakte wijze waarop meneer de Norpois zijn gezichtspieren in bedwang wist te houden, veroorloofde hem te luisteren zonder de indruk te wekken dat hij iets hoorde. 33 de optimale diplomaat.

En zij liet ons de eetkamer binnengaan die er even somber uitzag als het interieur van een door Rembrandt geschilderde Aziatische tempel en waar een architectonisch opgebouwde taart, even goedmoedig en vertrouwd als indrukwekkend, volkomen toevallig op de tafel scheen te tronen als op iedere andere willekeurige dag voor het geval Gilberte plotseling zin zou krijgen de chocolade kantelen er af te breken en de wallen met de steile lichtrode kanten neer te halen, die evenals de bastions van het paleis van koning Darius in de oven gebakken waren. Beter nog, om tot de vernietiging van dit Ninivése gebak over te gaan, raadpleegde Gilberte niet alleen haar eigen eetlust; zij informeerde ook naar die van mij, terwijl zij voor mij uit het instortende bouwwerk een geheel geglazuurde en naar oosterse smaak met scharlakenrode vruchten ingelegd paneel trok. 90

Ik verwonderde me over de onmacht van de geest, van de overredingskracht en het hart, om de geringste verandering in een situatie teweeg te brengen of om ook maar een enkele van de moeilijkheden op te lossen die het leven zelf even later, zonder men precies weet hoe, spelenderwijs uit de weg ruimt. 93

O, dat weet ik allemaal niet hoor; is dat hoog, directeur van het kabinet? antwoordde Gilberte die nooit een gelegenheid voorbij liet gaan om haar onverschilligheid te demonstreren voor alles wat de ijdelheid van haar ouders voedsel gaf (zij kon overigens ook denken dat zo’n pracht relatie alleen maar nog meer aanzien kon krijgen, wanneer zij er zo weinig waarde aan scheen te hechten). 95/96

Maar de grote meesterwerken (=van de kunst) zijn minder misleidend dan het leven, omdat zij ons niet meteen in het begin het beste geven wat ze te bieden hebben. 116

Gilberte Swann
Gilberte Swann

Ik zei tegen mezelf met het gezonde verstand van de domme: …… 160

……..- doordat ze mij een staalkaart van alle mogelijkheden tot geluk voorlegden en het mij mogelijk maakten aan de schoonheid van de vrouwen dat element toe te voegen dat wij niet bedenken kunnen en dat meer is dan de samenvatting van alle vroegere schoonheden, een waarlijk hemels geschenk, het enige dat wij niet van onszelf kunnen ontvangen en waartegenover alle logische constructies van ons verstand in het niet verdwijnen en dat wij alleen van de realiteit kunnen verwachten: de individuele charme – ………………. 166

Als ik minder vastbesloten was geweest om aan het werk te gaan, zou ik misschien een poging hebben ondernomen om dadelijk te beginnen. Maar omdat mijn besluit vaststond en binnen vierentwintig uur, in de lege omlijsting van de volgende dag waar ik alles zo goed kwijt kon omdat het nog niet zover was, mijn goede voornemens zich makkelijk zouden realiseren, was het beter om niet een avond waarop ik minder goed in de stemming was voor een begin uit te kiezen waarvoor de volgende dagen zich, helaas! ook niet veel gunstiger zouden tonen. 170

Wat zo gelukkig maakt is de aanwezigheid van een element van onzekerheid in het hart, een element dat men voortdurend in evenwicht tracht te houden en dat men nauwelijks nog waarneemt, zolang het zich maar niet verplaatst. 172

Wanneer men liefheeft is de liefde te groot om helemaal door ons te kunnen worden opgenomen; zij straalt uit naar de geliefde persoon, stuit bij haar op een oppervlak waar zij niet verder kan, zodat zij gedwongen is naar haar uitgangspunt terug te keren en in deze terugkaatsing van onze eigen tedere gevoelens denken wij dan de gevoelens van de ander te herkennen, en deze beweging bekoort ons meer op de terug- dan op de heenweg omdat wij nu niet meer weten dat zij van ons zelf komt. 202

De tijd waarover wij elke dag beschikken is elastisch; de hartstochten die ons beheersen doen hem uitdijen, maar degenen die wij anderen inboezemen laten hem inkrimpen, en de gewoonte vult hem geheel op. 205

Mijn woorden zouden Gilberte slechts in scheef getrokken vorm hebben bereikt, alsof ze door het bewegende gordijn van een waterval heen moesten om bij mijn vriendin te komen, onherkenbaar, met een vreemde klank en van elke betekenis ontdaan. De waarheid, die men in woorden legt, baant zich niet rechtstreeks een weg en is niet voorzien van een onaanvechtbare duidelijkheid. Er is enige tijd voor nodig voordat een waarheid van dezelfde orde zich in anderen kan vormen. 206





Scan-002.BMP



Deel 2 – Hoofdstuk 2 – Plaatsnamen: de plaats.
Proust had dit hoofdstuk beter In de schaduw van Oma kunnen noemen. De 17/18 jarige Marcel vertrekt 2 jaar na deel 1 met zijn Oma voor een zomervakantie naar Balbec (=Cabourg) in Normandië. Het zeeleven wordt voor zijn gezondheid aangeraden. Na een lange treinreis nemen ze hun intrek in het Grand-Hôtel waar hij overdag regelmatig het bed moet houden. Zoals altijd heeft de overgevoelige Marcel moeite om te wennen aan zijn vreemde kamer. Vanuit het raam wordt hij betoverd door de steeds veranderende zeebeelden waarin hij stemmige waterschilderijen van Whistler ziet. We krijgen een gedetailleerd beeld van het aristocratische vakantieleven aan het eind van de 19de eeuw. Men neemt de eigen bedienden mee en sommigen laten zelfs hun gordijnen in het hotel ophangen.

Cabourg.98
Grand-Hôtel in Cabourg

Marcel stijgt in het aanzien door zijn omgang met de markiezin de Villeparisis. Zij is een Guermantes en was een schoolvriendin van zijn oma. Tijdens de tochtjes met haar het rijtuig langs de kerken van de streek wordt de romantische Marcel verliefd op ieder boerenmeisje waar zijn oog op valt. Ook op Mlle de Stermaria die met haar vader in het Grand-Hôtel logeert. De liefde blijft denkbeeldig omdat het niet lukt contact met haar maken.

De neef van de Markiezin komt langs en Robert de Saint-Loup-en Bray is in eerste instantie zeer gereserveerd en aristocratisch. Die hautaine houding blijkt aangeleerd want in werkelijkheid is hij socialist en liefhebber van moderne kunst. Zijn oom Baron Charlus is nog arroganter want hij kijkt niemand tijdens het gesprek aan. Beide personages behoren tot de Guermantes familie en zullen uitgroeien tot hoofdfiguren van de Verloren Tijd.
Marcel wordt voor het diner uitgenodigd door Robert Bloch en maakt door zijn vriendelijke vader Salomon Bloch kennis met de Joodse cultuur.
Tijdens een wandelingetje ziet hij voor het eerst de groep van 6 vriendinnen baldadig over het strand rennen:

Tussen al deze mensen liepen de meisjes die ik had zien aankomen, met de beheersing van gebaren die door een volkomen soepelheid van het eigen lichaam en een oprechte minachting jegens de mensheid wordt verkregen, zonder enig aarzelen of stijfheid rechtdoor, precies de bewegingen makend die ze wilden maken, waarbij al hun ledematen volkomen onafhankelijk van elkaar waren en met die onbeweeglijkheid van de grootste lichaamspartij die zo karakteristiek is voor goede danseressen.
Etc, etc etc. Van pagina 168 tot 178 worden de beelden, gedachten en dromen van Marcel breed uitgemeten. Slechts één naam kan hij opvangen, die van Albertine Simonet.

Ons Nederlandse deel 2 eindigt met een diner in Rivebelle met oma en Saint Loup waarbij Marcel dronken wordt:

Hoe zou ik aan een de gemeenschappelijke afkomst van 2 namen kunnen geloven, waarvan de ene door de lage onbetamelijke deur van de ervaring en de andere door de gouden poort van de verbeelding tot mij gekomen was. 68

Inderdaad was zij (=mevr. de Villeparisis) op zulke momenten niet helemaal natuurlijk, zij was zich bewust van haar opvoeding, de aristocratische manieren waarmee een grote dame burgerlijke mensen moet tonen dat zij heel aardig in hun gezelschap is en dat zij volstrekt niet op hen neerkijkt. 96

Zijn woorden (=van Saint Loup) wekten een zekere treurigheid in me op, en ik was in verlegenheid hoe ik ze beantwoorden moest, want noch het samenzijn met hem noch onze gesprekken – en waarschijnlijk zou het met ieder ander net zo zijn geweest – bezorgden mij ook maar iets van het geluk dat ik wel ondervond wanneer ik zonder metgezel was. 110

……; ik zei bij mezelf dat ik een goede vriend had, dat een goede vriend een zeldzaamheid was, maar ik voelde in mij, door moeilijk te verwerven weldaden omgeven, juist het tegendeel van het geluk dat bij mijn wezen paste, het geluk om uit mijzelf iets naar boven en naar het licht te halen, wat in het halfdonker verborgen had gelegen. 110

…… die angst om te gedienstig te lijken die hem (=Saint Loup) inderdaad volkomen onbekend was, en die bij gewone mensen de meest oprechte vriendelijkheid door een plompe onbeholpenheid lelijk maakt. 111

Grand-hotel_Cabourg-terrasse_fete-enfants
Het terras van het Grand Hôtel van Cabourg

Het is bij de mensen zo dat het veel voorkomen van bij allen gelijke deugden niet merkwaardiger is dan de veelsoortigheid van de fouten bij elk individu afzonderlijk. Het gezonde verstand is zeker niet de ‘meest verbreide zaak ter wereld’, dat is de goedheid. In de meest afgelegen, meest verscholen hoekjes ziet men haar met verbazing vanzelf opbloeien zoals in een ver verwijderd dal een klaproos die er precies hetzelfde uitziet als alle andere die hij nooit gezien heeft, daar hij niets anders kent dan de wind die nu en dan zijn eenzame rode kapje doet beven. Zelfs als deze goedheid , door eigenbelang lamgelegd, niet in de praktijk wordt gebracht, bestaat zij toch, en telkens, als er geen egoïstische beweegreden in de weg staat, bij voorbeeld bij het lezen van een roman of een krant, ontluikt zij, en wendt zij zich, zelfs in het hart van diegene die, in het werkelijke leven een moordenaar, in zijn hoedanigheid als lezer van feuilletonromans teergevoelig is, naar de zwakken, rechtvaardigen en vervolgden toe. 115

Maar dit gezicht waaraan een dun laagje poeder iets toneelachtigs gaf, bleek niet zo hermetisch gesloten als meneer de Charlus graag gewild had, want zijn ogen waren als een spleet in een muur, schietgaten, het enige wat hij niet had kunnen dichtmetselen en waardoor men, al naar gelang de plaats waar men ten opzichte van hem stond, plotseling in het stralingsveld van een of ander in het inwendige verborgen mechanisme geraakte dat niet pluis scheen, …… 137

“Maar het komt er in het leven niet op aan wát men liefheeft”, verklaarde hij (=baron de Charlus) op een bijna snauwende toon die geen tegenspraak duldde, “alleen dát men liefheeft”. 140

“Trouwens, jongeheer, het is altijd dwaas om gevoelens belachelijk of laakbaar te vinden die je zelf niet zo ondergaat.” 143

En daarom gaf heel haar leven mij een groot verlangen in, een smartelijk verlangen omdat ik het als onvervulbaar maar als zeer verleidelijk voelde, omdat dat wat tot nu toe mijn leven geweest was plotseling opgehouden had mijn gehele leven te zijn, en alleen nog maar een klein gedeelte was van de ruimte die vóór mij lag, die ik hunkerde te betreden, en die uit het leven van deze meisjes bestond en mij de voortzetting en misschien zelfs die vermeerdering van het eigen ik beloofde, die wij geluk noemen. 174



Scan-001.BMP

Deel 3 – Vervolg van hoofdstuk 2 – Plaatsnamen: de plaats.

Marcel wil de identiteit van de meisjes te achterhalen en doet tevergeefs zijn best om ze overal te ontmoeten. Tijdens een diner wordt hij door de markiezin de Villeparisis aan de schilder Elstir (=Whistler) voorgesteld. Hij bezoekt zijn atelier en vindt daar een vroeg portret van Odette Swann uit haar cocotte dagen voor ze Charles Swann ontmoette. Albertine verschijnt voor het raam en blijkt Elstir’s buurmeisje te zijn. Ze praten over de schilderijen en het werk van de kunstenaar. Bij een volgende afspraak is Albertine pinnig en ad rem en wil de andere meisjes niet voorstellen. Marcel ontmoet ze toch en wordt steeds op de volgende verliefd. Ze bezoeken samen met Elstir de regatta’s en paardenrennen in de omgeving. Hij leert ze met behulp van zijn schilderijen kijken naar de wereld en opent hun ogen voor de zomerpracht.
Albertine en haar vriendinnen zijn iedere dag anders en daardoor wordt ook Marcel iedere dag een ander persoon. Andrée is het lange meisje, ze is ziekig en intelligent en lijkt teveel op Marcel om zijn liefde aan te wakkeren. Juist door de wispelturigheid en onbereikbaarheid van Albertine wordt Marcel verliefd op haar. Maar geheel in de lijn met zijn filosofie doet hij vervolgens zijn best om haar te ontlopen. Zij nodigt hem uit op haar kamer in het hotel en is gechoqueerd als hij haar probeert te kussen. Marcel druipt af en wordt meteen verliefd op een van de andere meisjes. Na 3 maanden is de vakantie voorbij en vertrekken de gasten. Marcel en zijn oma zijn bij de laatsten en aanschouwen de ongeduldige Maïtre de Hotel die hun bijna de deur uit kijkt. Vervolgens sluit hij het hotel tot de volgende zomer.
En opnieuw eindigt Proust met een onnavolgbare laatste zin:
En terwijl Françoise de spelden wegnam aan de bovenlichten, de lappen stof losmaakte, de gordijnen opentrok, leek de zomerdag die zij zichtbaar maakte zo gestorven, zo oeroud, als een prachtige, duizendjarige mummie, die onze getrouwe dienstbode doende was met omzichtigheid uit al haar windselen te ontzwachtelen, alvorens haar te vertonen, gebalsemd in haar gouden kleed. 172

14_Cabourg.99

Maar er is meer, heel veel meer bij elkaar te sprokkelen.

Alles wat hij (=Elstir) bezat, ideeën, werk en de rest die hij heel wat minder telde, zou hij met vreugde hebben gegeven aan iemand die hem begreep. Maar bij gebrek aan een draaglijk milieu leefde hij in een isolement, met een schuwheid die de beau monde aanstellerij en onopgevoedheid, de overheid kwaadwilligheid, de buren krankzinnigheid, en zijn familie egoïsme en hoogmoed noemden. 13

Maar om die treurigheid, dat gevoel van iets onherstelbaars, die angsten los te maken die de weg bereiden tot liefde, moet er – en misschien is dat, veeleer dan de persoon zelf, het voorwerp van hartstocht dat zo vurig omhelsd wil zijn – het risico inzitten van onmogelijkheid. 18

Ik had vroeger, op de Champs-Elysées, vaag beseft, en had me er sindsdien beter rekenschap van gegeven, dat je met verliefd te zijn op een vrouw alleen maar een gevoelstoestand in haar projecteert; dat daarom niet de betekenis van de vrouw van belang is, maar de intensiteit van die toestand; en dat de emoties die een middelmatig meisje je geeft je in staat kunnen stellen om dieper verborgen, persoonlijkere, ongrijpbaardere, essentiële kanten van jezelf tot je bewustzijn te laten doordringen dan het genoegen doet dat de conversatie van een superieur mens je geeft of zelfs het open aanschouwen van zijn werk. 19/20

En het atelier van Elstir (=schilder) kwam me voor als het laboratorium van een nieuw soort wereldschepping, waar hij uit de chaos aller dingen die je ziet, door ze te schilderen op diverse rechthoekige stukken doek die aan alle kanten waren neergezet, hier bijvoorbeeld een golf van de in drift zijn lila schuim op het strand ter pletter slaande zee tevoorschijn had gehaald, en dáár een in wit linnen gestoken, over de reling van een schip leunende jongeman. 20

Naarmate ik nader met het meisje kennis maakte ging die kennis in zijn werk als een aftelling, waarbij elk partje fantasie en verlangen plaatsmaakte voor een notie die oneindig veel minder inhield, notie waaraan weliswaar werd toegevoegd een soort equivalent, op het gebied van het leven, van wat handelsbanken je bij een reorganisatie na terugbetaling van het oorspronkelijke aandeel geven en wat ze een winstbewijs noemen. 70

Want hij kon nooit ‘zitten niksen’, zonder overigens ooit iets uit te voeren. En omdat volstrekte ledigheid op de duur dezelfde uitwerking heeft als buitensporig hard werken, of het nu op geestelijk terrein of op dat van lichaam en spieren, had de constante leeghoofdigheid die achter Octave’s peinzende blik schuilging hem op de lange duur, zijn kalme uiterlijk ten spijt, malende, nergens toe leidende gedachtekronkels bezorgd die hem ‘s nachts uit de slaap hielden op dezelfde manier als dat een overspannen metafysicus kan overkomen. 77

Ik had tegen haar gepraat met net zo weinig besef waar mijn woorden terechtkwamen, wat er van ze werd, als je van steentjes weet die je in een bodemloze afgrond gooit. 80

En waar de hoop van genietingen die ik bij een nieuw meisje zou vinden van een ander meisje stammen, door wie ik haar had leren kennen, had de meest recente iets van een variëteit, als van een roos, verkregen dankzij een andere roos. En van bloemkroon tot bloemkroon in die bloeiende keten maakte mijn genoegen om weer een andere te leren kennen dat ik terug ging naar degene aan wie ik haar had te danken met een erkentenis waarin dezelfde begeerte zat als in mijn nieuwe verwachting. Al spoedig bracht ik al mijn dagen met de meisjes door. 92

meisjes

….; het morgenrood van de jeugd dat nog over het gezicht van de meisjes lag, en waar ik, hoe jong ook, al buiten viel, bescheen alles om hen heen en maakt dat ook hun onbeduidendste bezigheden als in de ijle schilderkunst van sommige Primitieven op een gouden ondergrond stonden afgetekend. Voor het merendeel gingen de gezichten zelf van de meisjes op in dat wazig roze ochtendgloren waar hun eigenlijke trekken nog niet uit tevoorschijn kwamen. Je zag alleen die ene betoverende kleur waaronder wat over enkele jaren een profiel zou zijn niet was te onderscheiden. 109

Het is of het allemaal poppetjes zijn die beurtelings jeugdige vrolijkheid, jeugdige ernst aanhaligheid, verbazing voorstellen, geboetseerd met een ongedwongen, gave, maar vluchtige expressie. 110

Zeker kunnen de attenties van een vrouw van wie je houdt, nog vele nieuwe verrukkingen geven aan de uren die je met haar doorbrengt. Maar zij is niet telkens een andere vrouw voor je. Haar vrolijkheid staat los van een onveranderlijk uiterlijk. Maar jeugd is van vóór dat algehele stollen, vandaar dat je in gezelschap van jonge meisjes die verkwikking voelt die de aanblik van voortdurend aan verandering onderhevige vormen je geeft, dat bezige spel van onbestendige contrasten dat aan het eeuwige herscheppende doet denken van de oerelementen dat je aan zee ziet. 111

Het menselijk gezicht is waarlijk dat van de God van een oosterse theogonie, een hele tros van gezichten naast en op elkaar in verschillende vlakken, die je niet tegelijk ziet. 124
… (meer)
 
Gemarkeerd
aitastaes | 54 andere besprekingen | Jan 24, 2016 |
Zelden heeft het zo lang geduurd voordat ik mijn leesstijl had aangepast aan een boek als het duurde bij De kant van Swann, het eerste deel van Marcel Proust gigantische roman. Het proza is langzaam en traag; de zinnen zijn lang, slangachtig gekronkeld, en niet altijd geschreven met het oog op maximale helderheid. Pas na een honderdtal pagina's begon ik te begrijpen dat het niet zozeer een stilistische zwakheid was die ervoor zorgde dat ik vele zinnen opnieuw moest lezen en haast ontleden. Dat herlezen, dat stilstaan, was precies het beoogde doel, een doel dat perfect paste bij de inhoud van dit boek dat juist gaat over stilstaan, herinneren en mediteren over alles wat niet onmiddellijk aan ons verschijnt.

De kant van Swann bestaat uit drie delen die nogal van elkaar verschillen. Combray begint met de analyse van het in slaap vallen en ontwaken, en de herinneringen die daar in verstoorde vorm bij boven komen. De verteller verhaalt hoe hij vroeger, als hij met zijn ouders in Combray was, geobsedeerd bezig was met het krijgen van een nachtzoen van zijn moeder. Als Swann, een vermogende kerel die een buitenplaats in de buurt had, wel eens langs kwam, dan bestond de kans dat hij zonder nachtzoen naar bed moest -- uiteraard een verschrikking. We krijgen te horen hoe de verteller op een keer zijn moeder toch naar boven probeerde te krijgen middels een briefje; hoe dit niet lukte; hoe hij uiteindelijk besloot op te blijven tot zij naar boven kwam; en in plaats van de straf die hij meende te gaan krijgen juist onverwacht beloond werd doordat zij de hele nacht op zijn kamer doorbracht. Vervolgens legt de verteller ons uit dat dit lange tijd het enige was dat hij zich van Combray herinnerde, totdat... en dan volgt de beroemde scene met de madeleine, waarvan de smaak voor hem heel Combray doet herrijzen. Vervolgens krijgen we een uitgebreide tekening van het leven in Combray.

Dit is een geweldig stuk. Als lezer moet je je laten meedrijven. Je moet vaak pauzeren om zelf na te denken en te mijmeren. Je moet zwelgen in het proza van Proust en de diepzinnige gedachten, voor ons allemaal persoonlijk relevant, waarmee het is doordrenkt. Het is als een existentieel-ongemakkelijke en toch heerlijke lentedag die van geen ophouden weet. Of het nu meditaties zijn over identiteit:

Maar zelfs wat betreft de onbeduidendste dingen in het leven zijn wij niet een stoffelijk gevormd geheel, identiek voor de hele wereld, waar iedereen maar kennis van hoeft te nemen als van leveringsvoorwaarden of van een testament; onze maatschappelijke persoonlijkheid is een schepping van andermans brein. (p. 61)

of over de verborgen dieptes van onze ziel:

Maar sinds kort begin ik weer heel goed, als ik mijn oor te luisteren leg, het snikken te horen dat ik tegenover mijn vader wist in te houden en dat pas losbarstte toen ik weer alleen was met mama. In werkelijkheid is het nooit opgehouden; en alleen doordat het leven om mij heen nu meer verstomd is hoor ik het opnieuw, zoals kloosterklokjes die overdag zo door het stadsrumoer worden overstemd dat ze lijken te zwijgen, maar die in de stilte van de avond weer gaan luiden. (p. 82)

of over onze ervaringen van de buitenwereld:

die momenten van dromerij midden in de natuur waarbij we, doordat de invloed van gewoontegedrag ophoudt en onze abstracte ideeën over de dingen buiten spel blijven, met diepe overtuiging geloven in het oorspronkelijke, het individuele bestaan van de plek waar wij ons bevinden (p. 220)

Proust stemt altijd tot zorgvuldig bepeinzen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de memorabele karakters die hij neerzet. Ja, als dit het hele werk zo door zou gaan, dan zou ik het boek omarmen en aan mijn hart kluisteren!

Het was dan ook met enige teleurstelling dat ik de overgang maakte naar het tweede deel, Een liefde van Swann. Dit brengt ons in Parijs en geeft ons een liefdesgeschiedenis en een beeld van de sociale context waar deze zich in afspeelt. Die teleurstelling werd na verloop van tijd, toen ik me in dit deel begin in te leven, minder. Een liefde van Swann is erg goed. Het behoort wellicht tot het beste dat in de psychologische romankunst is geschreven. Maar Combray was meer dan dat, wees voorbij de psychologische roman, terwijl dat hier ook wel gebeurt, maar dan toch minder.

Niettemin valt er genoeg te genieten. De verschrikkelijke coterie van Verdurins wordt meesterlijk neergezet, bijvoorbeeld. Maar het is vooral Swann zelf, en het hele scala aan verliefdheden, obsessies en vooral manieren van zelfbedrog dat hij in de loop van het boek etaleert, dat bijblijft en waarde heeft. Als jaloezie de causa efficiens van al Swanns daden is, dan is zelfbedrog de in-stand-houdende oorzaak. Zelfs de eerste verliefdheid praat hij zichzelf goeddeels aan door Odette te vergelijken met een schilderij dat hij mooi vindt; en zijn geest wordt beheerst door een mechanisme dat ervoor zorgt dat hij alle moeilijke vragen die hij zichzelf zou kunnen stellen ontwijkt. (Vrijwel al onze daden zijn manieren om moeilijke vragen te ontwijken.) Het is alleen de muziek die hem plotseling kan confronteren met wat er echt in zijn hoofd om gaat. Wat Proust zegt over beeldende kunst, en dat is veel, doet me niet zoveel, aangezien beeldende kunst mij meestal niet zoveel doet. Maar over muziek!

Zo gezien had [het muzikale thema] onze sterfelijke staat aangenomen, iets menselijks gekregen dat vrij ontroerend was. Het had een lotsverbondenheid met de toekomst, met de realiteit van onze ziel, waar het een van de bijzonderste en best gedifferentieerde ornamenten van was. Misschien is het niets dat waar is en is al ons dromen niet-bestaand, maar dan, zo beseffen wij, kan het niet anders of die muzikale zinnen, die ideeën die er zijn in dat verband, bestaan evenmin. Wij zullen ten onder gaan, maar wij hebben die goddelijke gevangenen als gijzelaars, die zullen meegaan in ons wedervaren. En de dood met ze samen heeft iets minder bitters, minder roemloos, misschien minder waarschijnlijks. (pp. 446-447)

Dat is prachtig.

Het derde deel, met de vreemde titel Plaatsnamen: de naam, is zeer kort, en valt dan ook nog eens in twee totaal afzonderlijke stukken ineen -- de jeugdige liefde van de jonge ik-persoon voor de dochter van Swann, en de wandeling van de oudere verteller. Het kwam me als een wat magerder aanhangsel voor, hoewel het eindigt met een mooie bespiegeling over de herinnering:

... en mij hielpen begrijpen dat het tegenstrijdig is om in de werkelijkheid naar de taferelen van de herinnering te zoeken, waaraan altijd het betoverende zou ontbreken dat ze juist danken aan de herinnering en aan niet te worden waargenomen met de zintuigen. ... de herinnering aan een bepaald beeld is niets anders dan heimwee naar een bepaald ogenblik; en huizen, wegen en lanen zijn, helaas, vluchtig als de jaren. (pp. 236-237)

Ik ben na het lezen van dit eerste deel nog niet helemaal overtuigd van de ultieme grootsheid van Proust, maar indrukwekkend was het wel. Er zijn nog heel wat delen te gaan.
… (meer)
1 stem
Gemarkeerd
aitastaes | 181 andere besprekingen | Dec 26, 2015 |

Lijsten

Romans (1)
2021 (1)
1910s (3)
1920s (5)

Prijzen

Misschien vindt je deze ook leuk

Gerelateerde auteurs

George Sand Contributor
Alexandre Dumas Contributor
H. P. Lovecraft Contributor
Edgar Allan Poe Contributor
Jonathan Swift Contributor
D. H. Lawrence Contributor
Herman Melville Contributor
Victor Hugo Contributor
Jane Austen Contributor
Leo Tolstoy Contributor
Jack London Contributor
Stendhal Contributor
Arthur Conan Doyle Contributor
Mary Shelley Contributor
Mark Twain Contributor
Bram Stoker Contributor
Elizabeth Gaskell Contributor
Dale Carnegie Contributor
Upton Sinclair Contributor
Grant Allen Contributor
Margaret Cavendish Contributor
O. Henry Contributor
Arthur Morrison Contributor
Marcus Aurelius Contributor
Rebecca West Contributor
Pieter Harting Contributor
George Gissing Contributor
Vatsyayana Contributor
Benjamin Disraeli Contributor
John Cleland Contributor
Charles Dickens Contributor
Daniel Defoe Contributor
Rudyard Kipling Contributor
James Joyce Contributor
Walter Scott Contributor
H. Rider Haggard Contributor
H. G. Wells Contributor
Wilkie Collins Contributor
Maxim Gorky Contributor
L. Frank Baum Contributor
Thomas Mann Contributor
Jules Verne Contributor
Jr. Horatio Alger Contributor
Lucius Apuleius Contributor
Hollis Godfrey Contributor
Susan Coolidge Contributor
G.K. Chesterton Contributor
Alphonse Daudet Contributor
Thomas Dekker Contributor
Fyodor Dostoyevsky Contributor
Guy de Maupassant Contributor
Honoré de Balzac Contributor
Emily Brontë Contributor
Anne Brontë Contributor
Honore de Balzac Contributor
Henri Barbusse Contributor
Gustave Flaubert Contributor
Washington Irving Contributor
Sun Tzu Contributor
Gaston Leroux Contributor
Sir Walter Scott Contributor
Aldous Huxley Contributor
Homer Contributor
Oscar Wilde Contributor
Henry James Contributor
Joseph Conrad Contributor
Theodore Dreiser Contributor
Lewis Carroll Contributor
Henry Fielding Contributor
Louisa May Alcott Contributor
Dante Alighieri Contributor
Charlotte Brontë Contributor
George Eliot Contributor
E. M. Forster Contributor
Blaise Pascal Contributor
John Webster Contributor
Theodor Fontane Contributor
Arthur Machen Contributor
Virginia Woolf Contributor
Giovanni Raboni Translator
Daria Galateria Contributor
Carlo Bo Foreword
Annikki Suni Translator
Gerard Hopkins Translator, Editor
Stefan Zweifel Translator
Alain Nave Annotateur
D. J. Enright Translation revision, Translator, Editor
Gunnel Vallquist Translator
Pedro Salinas Translator
Lydia Davis Translator
Consuelo Berges Translator
Richard Howard Introduction, Translator
Andreas Mayor Translator
Lewis Galantière Introduction
Rafael Conte Foreword
C.N. Lijsen Translator
Natalia Ginzburg Translator
Luzius Keller Translator
Harold Bloom Introduction
Peter Matic Narrator
C.N. Lijsen Translator
Nicoletta Neri Translator
Franco Fortini Translator
Mario Bonfantini Translator
Mark Treharne Translator
John Sturrock Translator
Elena Giolitti Translator
Caproni G. Translator
Tõnu Õnnepalu Translator
Joanna Kilmartin Revision of guide
C.N. Lijsen Translator
Peter Collier Translator
Paolo Serini Translator
Rositsa Tasheva Translator
Lucy Raitz Translator
Oreste Del Buono Translator
S. Dresden Introduction
Louise Varèse Translator
Barbara Dupee Translator
Andrew Brown Translator
A. N. Wilson Foreword
Luciano Erba Contributor
Harold Augenbraum Translator, Editor
Adam Gopnik Introduction
Harry Levin Introduction
Bob Korn Cover designer
Mina Kirstein Curtiss Editor and Translator
Enid Marx Cover designer
Phillipe Jullian Illustrator
Ana Oancea Translator
Kelly Blair Cover designer
Lauren Watel Translator
Fernande Gontier Contributor
Rosanna Warren Translator
Susan Stewart Translator
Mary Ann Caws Translator
Cole Swensen Translator
Claude Francis Contributor
Meena Alexander Translator
Jeff Clark Translator
Mark Polizzotti Translator
Deborah Treisman Translator
Jennifer Moxley Translator
Wyatt Mason Translator
Marcella Durand Translator
Anna Moschovakis Translator
Michel Durand Translator
Neville Jason Narrator
Luc Fraisse Introduction
Hanno Helbling Translator
Philippe Jullian Illustrator
Roland Gant Translator
Bernd Schwibs Translator
Andreas Maier Afterword

Statistieken

Werken
912
Ook door
33
Leden
41,586
Populariteit
#419
Waardering
½ 4.3
Besprekingen
566
ISBNs
2,295
Talen
32
Favoriet
291

Tabellen & Grafieken